Szukaj
Język
Efekt Freshman 15 – co zrobić, by nie przytyć na studiach
Spis treści
1. Co mówią badania
Choć termin Freshman 15 wskazuje na przyrost masy ciała o ok. 15 funtów, naukowcy w swoich badaniach nie zaobserwowali tak dużego wzrostu. Vella-Zarb, F.J. I choć nie wydaje się to dużo, warto pamiętać, że jest to wartość uśredniona. Co najważniejsze, efekt ten ma wpływ na znaczącą większość studentów, czyli ok. 61%. Vadeboncoeur, N. Foster 2015). Podkreślają również, że kluczowym momentem jest pierwszy semestr, kiedy młodzi ludzie dopiero adaptują się do nowego stylu życia. Badania z 2009 r. Wykazały, że są to ok. 2 kg (R.A. Elgar 2009). W przypadku gdy młode osoby cierpią już na otyłość lub nadwagę, dodatkowe kilogramy mogą u nich zwiększać ryzyko chorób przewlekłych. Prawie ⅔ studentów przytyło 3 kg, a 1 na 10 uczniów zwiększył masę ciała o słynne 15 funtów, czyli ok. 7 kg (C. Townsend, C. Zjawisko to zostało zaobserwowane przez badaczy już w 1985 r. I od tego czasu kolejni autorzy wykazują w swoich pracach średni przyrost masy ciała u nowych studentów (1–6 kg).2. Efekt Freshman 15 – przyczyny
Dla niektórych jest to dobry pretekst do zdrowszych zmian, dzięki którym mogą lepiej się czuć czy lepiej wyglądać. Istnieje kilka powodów takiego stanu rzeczy, główne z nich to: – presja akademicka związana z dużą ilością nauki, – stres, który wynika z zupełnie nowej sytuacji i konieczności przystosowania się do niej, – poczucie wolności, – nadużywanie alkoholu i innych substancji uzależniających, – mniejsza ilość czasu ze względu na nowe obowiązki, – kwestie ekonomiczne, – brak umiejętności przygotowywania posiłków. Młodzi ludzie w większości opuszczają rodzinny dom i muszą samodzielnie zadbać o swoje odżywianie i aktywność fizyczną. Niestety spora grupa osób drastycznie zmienia swoje przyzwyczajenia na gorsze, rezygnuje ze zbilansowanych posiłków i z aktywnego trybu życia. Studia to bardzo często okres kształtowania nowych nawyków, nie tylko żywieniowych.3. Zwyczaje polskich studentów
Skrzypek i wsp. 2020). Szkiełda, P. Warto również podkreślić, że treningi w czasie wolnym wykonywały głównie osoby mieszkające z rodzicami. W większości przypadków menu zdominowane jest przez kanapki, a także odgrzewane potrawy przywiezione od rodziny. Niestety znaczna część osób zjadała w ciągu tygodnia więcej słodyczy niż owoców. Ryby (zalecane w zbilansowanej diecie) uczniowie spożywali rzadziej niż raz w tygodniu Jeśli chodzi o płyny, w diecie studentów dominują herbata i woda, a po soki i słodzone napoje sięgają ok. 3 razy dziennie. Badania porównujące działania prozdrowotne wśród młodzieży polskiej i hiszpańskiej wskazały, że studenci z Polski popełniają więcej błędów w swojej codziennej diecie (E. Większość badań dotyczących zmian masy ciała w trakcie studiów dotyczy mieszkańców Stanów Zjednoczonych, w innych krajach ten temat nie wydaje się budzić takiego zainteresowania naukowców. Jak pokazują badania na dość sporej grupie studentów, większość z nich uprawia sport średnio 2 razy w tygodniu, co nie jest ilością satysfakcjonującą (A. Krawczyk 2018). Duża część badanych studentów zjada posiłki w swoim mieszkaniu, nieco mniej w domu rodzinnym, najmniejszy odsetek spożywał posiłki w restauracjach. Co ciekawe, najrzadziej spożywali oni dania instant, co jest niezwykle budujące. Studenci niezależnie od miejsca zamieszkania nie zjadali warzyw codziennie, a jedynie średnio 5 razy w tygodniu. Choć te zwyczaje nie są najgorsze, wciąż brakuje im sporo do prezentowanych przez Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej zaleceń dotyczących zdrowego stylu życia. Huk-Wieliczuk 2021). Polscy studenci charakteryzują się dość niską świadomością żywieniową, wyjątkiem są ci studiujący na uniwersytetach medycznych (M.4. Co zrobić, by nie przytyć na studiach
Choć badania pokazują, że efekt ten dotyczy większości studentów, to kilka zmian w codziennej rutynie wystarczy, by zredukować to ryzyko. Nie od dziś wiadomo, że przejmujemy część nawyków od najbliższych osób, np. Przyjaciół czy znajomych. Warto też sięgnąć po specjalistyczną wiedzę, np. Przeczytać naukowe artykuły dotyczące tego tematu lub przyjrzeć się ofercie uczelni, które bardzo często prowadzą kursy i szkolenia w zakresie dbania o zdrowie. Jak podają badacze, jest to niezwykle istotny okres dla kreowania nawyków na całe życie, które wpływają na przyszłe zdrowie fizyczne i psychiczne. Co zrobić, by uniknąć przytycia na studiach: – spożywać 5 porcji owoców i warzyw w ciągu dnia (warzywa powinny stanowić większą część), – pamiętać o regularnej aktywności fizycznej o średniej intensywności (co najmniej 150 minut tygodniowo), – zamienić słodzone napoje na typu zero (zawierające słodziki), a najlepiej na wodę, – zmniejszyć ilość przetworzonej żywności, – pamiętać o 7–8 godzinach snu, – ograniczyć, a najlepiej wyeliminować alkohol i inne używki, – wybierać produkty pełnoziarniste, – znaleźć efektywne sposoby radzenia sobie z nadmiernym stresem w ciągu dnia, – zarezerwować odpowiedni czas na odpoczynek, – kupować zdrowsze wersje produktów w promocji lub korzystać z aplikacji pomagających w ograniczeniu marnowania żywności, – kupować mrożone warzywa i owoce, które są tańsze, ale zawierają mnóstwo witamin i składników mineralnych, – w przypadku braku czasu warto przygotować posiłki z wyprzedzeniem i je zamrozić. Ich również można przekonać do zdrowszych zmian, dzięki temu ich wprowadzenie będzie łatwiejsze i efektywniejsze. Choć rozpoczęcie studiów to czas wielu zmian i zupełnie nowych wyzwań, warto zadbać, by nie wiązało się ze zwiększeniem masy ciała.
