Dzika róża – właściwości zdrowotne, zastosowanie
Spis treści
1. Dzika róża – charakterystyka gatunku
Rodzina różowatych ceniona jest również za właściwości lecznicze. Jego liście o eliptycznym kształcie są dość sztywne i mają ząbkowane brzegi. Jednak najbardziej wartościową częścią dzikiej róży są jej owoce. Owoce dojrzewają jesienią i są gotowe do zbioru na przełomie października i listopada. Róże to bardzo popularne krzewy uprawne. Róża dzika (Rosa canina L.) to ciernisty krzew osiągający wysokość do 3 metrów. Kwiaty dzikiej róży są koloru jaskraworóżowego i rosną pojedynczo lub w niewielkich skupiskach. Mają wrzecionowaty kształt, długość ok. 2–3 cm i intensywny pomarańczowo-czerwony kolor. Aby zwiększyć ich trwałość, stosuje się podwójne suszenie i drąży owoce w celu pozbycia się małych ziarenek i włosków znajdujących się w środku. Ze względu na wygląd i zapach kwiatów są hodowane praktycznie na całym świecie.2. Dzika róża – właściwości odżywcze
Najwięcej witaminy C zawierają owoce surowe, jednak ze względu na swoją nietrwałość są używane stosunkowo rzadko. Niektóre gatunki mogą zawierać nawet 12% kwasu L-askorbinowego, średnio jednak ilość ta wynosi ok. 2–3% suchej masy. Obliczono, że już trzy owoce mogą pokryć nasze dobowe zapotrzebowanie na tę witaminę. B1, B2, B3), a także witaminy A, E i K. Ważne jest jednak, aby nie przechowywać suszonych owoców dzikiej róży zbyt długo, wraz z upływem czasu przechowywania znacząco spadają wszystkie wartości odżywcze owoców. Zawierają różne jej ilości, zależy to od gatunku, odmiany, a także terminu zbioru i rodzaju procesów technologicznych stosowanych podczas obróbki. Dużo większą popularnością cieszą się jednokrotnie suszone owoce dzikiej róży. W zestawieniu z innymi owocami dzika róża ma 10 razy więcej witaminy C niż czarna porzeczka i 100 razy więcej witaminy C niż jabłka. W owocach dzikiej róży można też znaleźć witaminy z grupy B (m.in. Jeśli chodzi o pozostałe składniki odżywcze, którym można przypisywać właściwości zdrowotne, dzika róża zawiera również olejki eteryczne oraz makroelementy (K, P, Ca, Mg) i mikroelementy (Fe, Cu, Mn i Zn). Owoce dzikiej róży są jednym z najlepszych naturalnych źródeł witaminy C.3. Dzika róża – właściwości zdrowotne i zastosowanie
Warto o tym pamiętać, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy nasza odporność spada i jesteśmy szczególnie narażeni na atak wirusów i bakterii. Zawarta w nich witamina C pomaga uszczelniać naczynia krwionośne, wzmacnia ściany tętnic i przeciwdziała pękaniu naczyń włosowatych. Pozwala to zachować odpowiedni poziom hemoglobiny we krwi i zapobiega powstawaniu niedokrwistości. Jest ono zasługą kompleksowego działania witamin przeciwutleniających i naturalnie występujących w owocach flawonoidów. Obecnie prowadzone są badania mające na celu udowodnienie przeciwnowotworowego działania wyciągu z owoców dzikiej róży. Na szczególną uwagę zasługuje także substancja o nazwie galaktolipid (GOPO). Obniża stężenie białka ostrej fazy (CRP), a także zmniejsza stężenie kreatyniny w osoczu krwi. Udowodniono także, że stosowanie GOPO (w sproszkowanym wyciągu z dzikiej róży 0, 5 g dziennie przez 4 miesiące) poprawia ruchomość stawów i niweluje ich bolesność u osób z RZS. Nie tylko owoce dzikiej róży cieszą się dobroczynnymi właściwościami zdrowotnymi. Polecany jest szczególnie osobom, które mają problem ze zbyt małym apetytem. Przypisuje się mu również działanie przeciwmigrenowe, uspokajające i moczopędne, ma więc dość uniwersalne zastosowanie. Stymulują go i zapobiegają występowaniu przeziębienia i grypy. Owoce dzikiej róży wspomagają również pracę układu krwionośnego. Oprócz tego warto wspomnieć, że witamina C wspomaga wchłanianie żelaza z układu pokarmowego. Owocom dzikiej róży przypisuje się również silne działanie antyoksydacyjne. Ich działanie polega na niwelowaniu szkodliwego działania wolnych rodników oraz hamowaniu enzymów odpowiedzialnych za procesy starzenia. Właściwości te nie są jeszcze jednak zbadane na tyle dobrze, aby móc jednoznacznie stwierdzić, że dzika róża może być wykorzystywana w prewencji i terapii onkologicznej. Ma ona silne właściwości przeciwzapalne. Ma to szczególne znaczenie w stanach zapalnych organizmu. Oprócz obecności GOPO na to działanie wpływa także wspomniana witamina C, która wspomaga syntezę kolagenu i mazi stawowej. Wiele zalet przypisuje się również olejowi z jej nasion. Olejek różany stymuluje łaknienie i zwiększa chęć na posiłek. Ze względu na bardzo dużą zawartość kwasu askorbinowego w owocach dzikiej róży przypisuje się im przede wszystkim właściwości wzmacniające pracę układu odpornościowego.4. Dzika róża – przepisy na przetwory
Warto jednak pamiętać, że „gotowce” często w swoim składzie oprócz owoców dzikiej róży mają wiele innych sztucznych dodatków, negatywnie wpływających na jakość produktów. Owoce dzikiej róży mają bowiem mało miąższu, z którego można uzyskać sok, konfiturę czy syrop. Chociaż większość z nich zawiera niebotyczne ilości cukru, korzyści zdrowotne, które możemy z nich uzyskać, są ogromne. W obecnych czasach mało kto zajmuje się przyrządzaniem przetworów z dzikiej róży w swojej kuchni. Przygotowanie przetworów z dzikiej róży jest czasochłonne i skierowane do osób, które są cierpliwe. Nie można jednak podważać wysokiej wartości odżywczej i smaku własnoręcznie przygotowanych przetworów. Jeśli chcecie sami spróbować przygotować takie wyroby w domu, mamy dla was kilka prostych przepisów. Zdecydowanie większą popularnością cieszą się produkty gotowe, kupowane w sklepach i aptekach.5. Aromatyczny syrop z dzikiej róży
Gdy będą już lekko rozgotowane, należy z użyciem sitka przelać wodę do innego garnuszka. Przetarte owoce dokładnie mieszamy z wodą, w której się gotowały. Otrzymany syrop trzeba przelać do małych buteleczek lub słoiczków. Otrzymany produkt możemy przechowywać w spiżarni całą zimę i otwierać podczas przeziębienia lub grypy. Oczyszczone owoce gotujemy do miękkości w wodzie z goździkami i zielem angielskim. Owoce zatrzymane na sitku przecieramy do wody, nie zapominając o wcześniejszym usunięciu z sitka korzennych przypraw. Dodajemy sok z cytryny. Dokładnie zakręcić, poddać pasteryzacji. Składniki: – 500 g owoców dzikiej róży, oczyszczonych z nasion, – 250 g ksylitolu, – sok z połówki cytryny, – 5 goździków, – 2 ziarenka ziela angielskiego, – 1 litr przegotowanej wody.6. Słodka konfitura z płatków dzikiej róży
Jednak jej smak jest niesamowity, więc jeśli mamy czas i świeże płatki dzikiej róży, nie zwlekajmy! Płatki róży następnie przelewamy wrzątkiem, aby pozbyć się zanieczyszczeń i bakterii. Odstawiamy na bok. Gdy cukier się dokładnie rozpuści, wrzucamy do niego odciśnięte płatki róży. Kolejnego dnia zawartość rondelka gotujemy drugi raz do momentu, aż płatki staną się lekko przezroczyste. Przed ich zakręceniem wlewamy do każdego słoiczka łyżeczkę 96% spirytusu. Dzika róża, choć bardzo pospolita, okazuje się bardzo wymagającym produktem. Korzyści zdrowotne, które możemy czerpać z dzikiej róży, są ogromne. Ogromne dawki witaminy C oraz innych antyoksydantów z pewnością przyczynią się do poprawy naszego samopoczucia w ciągu całego roku. Składniki: – 250 g płatków dzikiej róży, – 350 g cukru białego, – 1 szklanka wody, – sok z 1 cytryny, – kilka łyżeczek spirytusu. Na samym początku należy usunąć z płatków białe stwardniałe końcówki, są niesmaczne i mogą popsuć smak konfitury. Po odciśnięciu wody z płatków wciskamy do nich sok z cytryny. Kolejnym krokiem jest ugotowanie w rondelku syropu – potrzebujemy do tego szklanki wody i całości cukru. Mieszamy dokładnie i odstawiamy na 24 godziny w chłodne miejsce. Gotową konfiturę przekładamy do dokładnie umytych i wyparzonych słoiczków. Czynność ta jest bardzo ważna, zabezpiecza bowiem nasze przetwory przed zepsuciem. Aby wykonać z niej przetwory, potrzeba dużo zaangażowania i czasu. Dzika róża jest składnikiem, który warto wprowadzić do swojej diety nie tylko w sezonie jesienno-zimowym. Dlatego też po przetwory z dzikiej róży możemy sięgać również w celach profilaktycznych, jednak pamiętajmy o rozsądnym i umiarkowanym spożywaniu domowych wyrobów, które oczywiście są skarbnicą zdrowia, ale niestety także źródłem kalorii. Przygotowanie konfitury z płatków róży jest zdecydowanie bardziej czasochłonne niż przygotowanie syropu.