Szukaj
Język
Dlaczego zjedzenie batonika może być lepsze niż zjedzenie jabłka? Problem kompulsywnego objadania się
Spis treści
1. Definicja zespołu napadowego objadania się
Prowadzą do upośledzenia prawidłowego funkcjonowania w życiu społecznym, osobistym, rodzinnym czy zawodowym. Dla jednej osoby mogą to być dwie drożdżówki, a dla innej dziesięć – głównym wyznacznikiem jest tutaj poczucie utraty kontroli. Według klasyfikacji ICD-11 (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych) opublikowanej przez WHO w 2019 r. Zespół napadowego objadania się to zaburzenie odżywiania, które objawia się częstymi i nawracającymi od przynajmniej 3 miesięcy cyklami związanymi z nadmiernym, niekontrolowanym spożywaniem żywności, podczas których dochodzi do subiektywnej utraty kontroli i braku możliwości zaprzestania jedzenia. Co ważne, liczba zjedzonych pokarmów definiowanych jako napad jest indywidualna. Innymi charakterystycznymi cechami mogą być duża szybkość jedzenia czy sięganie po jedzenie mimo odczuwania sytości, a nawet przejedzenia. Epizody często odbywają się w samotności i związane są z poczuciem wstydu, obrzydzenia sobą, a także niepokojem.2. Błędne koło odchudzania
Początkowo tracą kilogramy i udaje im się trzymać założeń, jednak gdy przychodzi moment, w którym sięgają po coś „zakazanego”, tracą kontrolę. Po napadzie osoby te mają wyrzuty sumienia i rozpoczynają dietę od nowa – w ten sposób koło się zamyka (A.G. Osoby cierpiące na zespół napadowego objadania się często wpadają w tzw. Błędne koło odchudzania. Wówczas rozpoczyna się napad objadania, co jest logiczne zarówno z punktu widzenia fizjologicznego, jak i psychologicznego, ponieważ organizm znajduje się w stanie głodówki i za wszelką cenę dąży do zdobycia pożywienia. Dulloo i wsp. 2015). Decydują się na restrykcyjne diety i wykluczają różnego rodzaju produkty, które w ich przekonaniu powodują przybieranie na masie ciała.3. Skutki długotrwałych napadów objadania się
Kornstein i wsp. 2016). Olguin i wsp. 2016). Może także skutkować izolacją społeczną i pogorszeniem relacji z bliskimi (S.G. Zespół napadowego objadania się wpływa zarówno na stan zdrowia (fizycznego i psychicznego), jak i na życie społeczne. Wśród kobiet obserwuje się problemy z zajściem w ciążę oraz zwiększone ryzyko zespołu policystycznych jajników (PCOS) (P. Co jednak najistotniejsze, zespół napadowego objadania się wpływa na zdrowie psychiczne, powodując występowanie depresji, niepokoju, a nawet myśli samobójczych i samookaleczania. Kornstein i wsp. 2016). Zauważono, że zaburzenie bardzo często łączy się z występowaniem otyłości, co może prowadzić do cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, schorzeń układu krążenia czy stłuszczeniowej choroby wątroby, a w ostateczności również do przedwczesnego zgonu (S.G.4. Jak sobie pomóc? Samoleczenie BED
Dzięki tej metodzie można przyjrzeć się, jakie sytuacje powodują napady i jak wygląda wzorzec jedzenia, a następnie znaleźć inny sposób na radzenie sobie z tymi momentami. Rozpisanie planu żywienia na cały tydzień pozwoli na zakup tylko najpotrzebniejszych składników. Bardzo istotne jest niestosowanie żadnych restrykcji. Głównym założeniem jest trzymanie się swojego zapotrzebowania energetycznego. Celem jest, aby pod koniec posiłku czuć się przyjemnie najedzonym, ale nie przejedzonym. W tym momencie zdrowie jest ważniejsze od ekologii. Takie postępowanie pomoże uregulować odczuwanie głodu i sytości. Przykładem mogą być takie czynności jak słuchanie ulubionej muzyki, rozmowa z przyjaciółmi, spacer z psem czy rozwiązywanie sudoku. Mówi się również o pozytywnym wpływie aktywności fizycznej, która pozwala redukować stres, a także poprawić postrzeganie obrazu własnego ciała (Binge Eating: Breaking the Cycle A self-help guide towards recovery, bodywhys.ie). Często polecanym rozwiązaniem jest prowadzenie dzienniczka samoobserwacji, w którym należy zapisywać ilość, czas i miejsce spożywanych pokarmów, a także emocje i myśli temu towarzyszące. Przydatne może być też planowanie i regularne spożywanie posiłków, najlepiej w 3-godzinnych odstępach. Ułatwieniem może okazać się także rzadsze odwiedzanie sklepów, np. Co 3 dni, aby nie robić dużych zapasów. Dobrze wplatać do posiłków lubiane produkty, które do tej pory pojawiały się w napadach. Aby nie doprowadzić do napadu, poleca się nałożyć na talerz konkretną porcję, którą ma się zamiar zjeść, i nie sięgać po dokładki. Dlatego – jeśli pojawia się uczucie pełności – warto odstawić posiłek, a nawet wyrzucić resztki. Niesamowicie ważne jest również to, aby posiłki spożywać w spokojnej atmosferze, powoli i uważnie, bez czynników rozpraszających (np. Telefonu). Kolejnym świetnym rozwiązaniem może być zaplanowanie aktywności, które mogłyby stanowić alternatywę dla napadu i również pozwolą na rozładowanie napięcia. Najlepiej w początkowym etapie leczenia unikać samotności oraz nudy, bo to one często prowadzą do epizodów. Wiele osób cierpiących na zespół napadowego objadania się jest w stanie poradzić sobie z nim samodzielnie.5. Psychoterapia – złoty środek dla leczenia BED
Leczeniem pierwszego wyboru jest zawsze terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która skupia się głównie na wprowadzaniu zmian w żywieniu i zachowaniu poprzez pracowanie nad przekonaniami i emocjami oraz strategami radzenia sobie z nimi. Mulkens, Waller G. 2021). Hilbert i wsp. 2012). Psychoterapia skupia się w pierwszej kolejności na poprawie relacji z jedzeniem i ograniczeniu restrykcji, a dopiero później pozwala na rozważanie redukcji masy ciała, co nie zawsze podoba się osobom z nadmierną liczbą kilogramów. Oprócz tego od strony technik behawioralnych BWL skupia się na wyznaczaniu celów, prowadzeniu dzienników samoobserwacji (w tym dzienników żywieniowych i monitorujących aktywność fizyczną), a także na udoskonalaniu umiejętności rozwiązywania problemów i radzenia sobie z trudnymi emocjami (C.M. Mimo że samoleczenie często przynosi oczekiwany efekt, w przypadku trudności w radzeniu sobie z emocjami warto udać się na konsultację do psychologa lub psychoterapeuty. Według badań jest to najskuteczniejsza metoda (S. Pomocna okazuje się również terapia interpersonalna (ITP) koncentrująca się na poprawie jakości relacji interpersonalnych i funkcjonowania społecznego, co w konsekwencji ma prowadzić do redukcji napięcia i stresu, które są główną przyczyną występowania napadów (A. W przypadku osób chorujących na otyłość, które są niezadowolone z obrazu własnego ciała, powyższe metody nie zawsze są jednak skuteczne. Z tego względu opracowano behawioralne leczenie utraty wagi dla pacjentów z uzależnieniem od jedzenia (BWL), które to koncentruje się na wprowadzaniu stopniowych zmian stylu życia, w tym na umiarkowanym obniżeniu kaloryczności, poprawie jakości odżywiania oraz wprowadzeniu umiarkowanej aktywności fizycznej (30 minut pięć razy w tygodniu). Grilo i wsp. 2022). W bardziej zaawansowanych stadiach konieczne może okazać się sięgnięcie po pomoc psychiatry.6. Farmakoterapia – czy znajduje zastosowanie?
Substancje przeciwdepresyjne walczą nie tylko z obniżonym nastrojem, ale także wpływają na zmniejszenie częstotliwości napadów. Davis, E. W przypadku otyłości podaje się leki kontrolujące masę ciała, ale nie wykazano ich skuteczności u pacjentów otyłych cierpiących na BED (C.M. Co ciekawe, najskuteczniejszy wydaje się topiramat należący do grupy leków przeciwpadaczkowych, który w połączeniu z terapią poznawczo-behawioralną pozwala na znaczącą redukcję częstotliwości napadów, a także masy ciała. Safer i wsp. 2020). W leczeniu zespołu napadowego objadania się farmakoterapia nie jest stosowana często, ale nieliczne badania wskazują, że w niektórych przypadkach może okazać się bardzo pomocna. Mimo to nie obserwuje się znaczącego spadku masy ciała przy ich stosowaniu (H. Attia 2017). Grilo i wsp. 2013). Niestety jego stosowanie wiąże się z występowaniem skutków ubocznych, m.in. Silnych bólów głowy, dlatego nie zawsze można go podawać (D.L. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby stwierdzić, czy farmakoterapia może być stosowana w każdym przypadku i czy nie lepiej ograniczyć się wyłącznie do psychoterapii lub samoleczenia. Po leki sięga się najczęściej przy występowaniu depresji.
