Dieta wspierająca zdrowie dróg moczowych
Spis treści
1. Czym jest zakażenie układu moczowego?
Holecki i wsp. 2015). ZUM powodują przenikające do dróg moczowych chorobotwórcze drobnoustroje. U kobiet pierwszy etap zakażenia stanowi kolonizacja bakterii w okolicach ujścia cewki moczowej, a w kolejnym etapie migrację drobnoustrojów do pęcherza moczowego. U mężczyzn natomiast zawsze możliwe jest rozszerzenie się zakażenia na najądrze oraz gruczoł krokowy (prostatę). Stanowią ok. 40% zakażeń szpitalnych oraz 10–20% poszpitalnych (M. W prawidłowych warunkach mocz w pęcherzu moczowym, moczowodach, miedniczce czy kielichach nerkowych jest jałowy. Najczęstszym powodem zakażeń są Gram-ujemne pałeczki jelitowe z rodziny Enterobacteriaceae, wśród których dominuje Escherichia coli – szczególnie szczepy uropatogenne, czyli wywołujące stan zapalny dróg moczowych (UPEC – Uropathogenic Escherichia coli). Przeważnie obserwuje się przemieszczenie chorobotwórczych bakterii podczas stosunku płciowego z uwagi na bliską lokalizację pochwy, odbytnicy i ujścia cewki moczowej. Zakażenia układu moczowego (ZUM) są jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza.2. Dieta na problemy z pęcherzem
Z uwagi na nawracający problem zakażeń dróg moczowych długotrwałe i ciągłe leczenie antybiotykami należy rozważać jako opcję ostateczną. Kilka badań wykazało skuteczność wielu związków w hamowaniu adhezji (przylegania) uropatogennych szczepów do komórek pęcherza moczowego, powstrzymywaniu wzrostu bakterii, stymulowaniu wrodzonej obrony immunologicznej gospodarza oraz ochronie błony śluzowej pęcherza moczowego i nerek. Potrzeba jednak więcej badań, by ocenić ich skuteczność w leczeniu ZUM (D. Ribić i wsp. 2019; B. Co ciekawe, naukowcy wykazali, że u osób na diecie wegetariańskiej rzadziej obserwowano zakażenia układu moczowego (Y. Być może jest to powiązane z wyższym spożyciem warzyw i owoców, a co za tym idzie – związków o dużym potencjale przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym. Cukromocz obserwowany u pacjentów z cukrzycą sprzyja rozwojowi bakterii. Warto zatem dbać o codzienną dietę oraz utrzymywać prawidłową masę ciała, gdyż zmniejszy to ryzyko wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Jej niedobory to powszechny problem zdrowotny związany nie tylko z układem kostnym, gospodarką wapniowo-fosforanową czy układem immunologicznym, ale także z ZUM. Hertting i wsp. 2017). Warto jednak pamiętać o podstawowych zasadach zdrowego odżywiania – z pewnością menu obfitujące w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, alkohol, napoje gazowane i wysokoprzetworzone produkty negatywnie wpływa na zdrowie i zwiększa ryzyko infekcji, w tym tych układu moczowego. Interwencje dietetyczne w terapii ZUM są bezpieczne i mogą przyczyniać się do ograniczania nawrotów oraz szkodliwych skutków długiej i ciągłej profilaktyki antybiotykowej. W badaniach można zaobserwować pojęcie diety anty-UPEC, którą wzbogacają pokarmy zawierające naturalne związki o udowodnionej skuteczności przeciwko UPEC, takie jak D-mannoza i ekstrakty z żurawiny. Scribano i wsp. 2021, R. Scharf i wsp. 2020). Chen i wsp. 2020). Cukrzyca zwiększa ryzyko wystąpienia zakażeń układu moczowego. Dodatkowo hiperglikemia (zwiększone stężenie glukozy we krwi) przyczynia się do upośledzenia odporności swoistej i nieswoistej organizmu. Należy również pamiętać o odpowiedniej podaży witaminy D3. W badaniach na myszach, u których wykazano niedobory witaminy D3, zaobserwowano więcej bakterii odpowiedzialnych za zakażenie układu moczowego (O. Nie istnieje jedna skuteczna dieta, która będzie zapobiegała chorobom pęcherza czy prostaty.3. Wpływ żurawiny w leczeniu zakażeń układu moczowego
Zarówno amerykański gatunek rośliny (Vaccinium macrocarpon), jak i ten europejski (Vaccinium oxycoccus) jest źródłem polifenoli (kwasów fenolowych, antocyjanów, flawonoidów) oraz jednym z niewielu owoców obfitujących w proantocyjanidyny, które zapobiegają przyczepianiu się bakterii Escherichia coli do komórek dróg moczowych. Wykazano, że częstość występowania zapalenia pęcherza była mniejsza u mężczyzn przyjmujących kapsułki z żurawiną (72 mg proantcyjanidyn) w zestawieniu z tymi, którzy zażywali placebo. Obserwuje się także korzyści płynące z suplementacji u mężczyzn z rakiem prostaty (K. Ponadto zauważono, że spożycie soku żurawinowego przez badane kobiety zmniejszyło u nich występowanie ZUM o 39%. Maki i wsp. 2016). Vasileiou i wsp. 2013; Ch.G. Produkty zawierające żurawinę (soki, skoncentrowane proszki, kapsułki, tabletki) kojarzone są ze zdrowiem dróg moczowych – wykorzystuje się je więc w leczeniu zapalenia pęcherza i infekcjach dróg moczowych. Skuteczność owocu potwierdzają liczne badania. Częstość występowania bólu i pieczenia podczas oddawania moczu również była istotnie niższa u badanych suplementujących żurawinę. Hamilton i wsp. 2015). Wynika to głównie z zawartości proantocyjanidyn w roślinie, zwłaszcza proantocyjanidyny A (K.C. W kilku innych badaniach również potwierdzono pozytywny wpływ żurawiny na zapalenie dróg moczowych – nie tylko u dorosłych, ale także u dzieci (I. Krueger i wsp. 2013). Żurawina to bogactwo składników odżywczych i wielu bioaktywnych związków, które mają właściwości przeciwutleniające.