Szukaj
Język
Dieta w endometriozie – czy może pomóc?
Spis treści
1. Czym jest endometrioza – definicja, objawy, diagnostyka
Definicję endometriozy wprowadził w 1921 r. Sampson. Cząstki te powinny być usunięte przez układ odpornościowy, ale tak się nie dzieje, może to doprowadzić do stanów zapalnych narządów. Endometrium jest tkanką, która powinna wyściełać tylko macicę, ale w wyniku nieprawidłowości pojawia się także w jajowodach, jajnikach, otrzewnej, pęcherzu moczowym czy jelitach. J.A. Według niego endometrioza wewnątrz jamy brzusznej powstaje w wyniku przemieszczania się cząstek błony śluzowej macicy w trakcie miesiączki. Endometrioza jest chorobą ginekologiczną, autoimmunologiczną polegającą na nieprawidłowym rozroście błony śluzowej wyściełającej macicę.2. Objawy występujące przy endometriozie:
Badania wykazały, że u kobiet z endometriozą częściej występują objawy depresji, lęku i stresu emocjonalnego. U 20% kobiet endometrioza jest bezobjawowa (L. Osoby najbardziej narażone na endometriozę to: – kobiety w wieku rozrodczym – najczęściej między 25 a 34 rokiem życia, – kobiety, u których występują krótsze cykle miesiączkowe, – dziewczynki, u których wystąpiła wczesna pierwsza miesiączka (przed 11 rokiem życia), – kobiety, u których wystąpiła późna menopauza, – kobiety szczupłe – zarówno aktualnie, jak i z niską masą urodzeniową. Występowanie endometriozy jest uwarunkowane genetycznie, dlatego często występuje w rodzinie. Stefansson i wsp. 2002). Martínez-Zamora i wsp. 2015). Ji-Hie i wsp. 2015). Powoduje to powstanie przewlekłego stanu zapalnego w organizmie (V. Slabe i wsp. 2013). Występujące objawy wpływają negatywnie na samopoczucie, nastrój, jakość życia i codzienne funkcjonowanie. Czas od wystąpienia objawów do prawidłowej diagnozy to średnio 7 lat. Culley i wsp. 2013). Na rozwój endometriozy mają wpływ współistniejące czynniki genetyczne, środowiskowe, hormonalne i immunologiczne. W przypadku rodzeństwa prawdopodobieństwo jej wystąpienia zwiększa się pięciokrotnie w zestawieniu z osobami, które nie są ze sobą spokrewnione (H. Czynniki środowiskowe, które wpływają na rozwój endometriozy, to ksenoestrogeny, herbicydy, pestycydy, bisfenol A, detergenty i dioksyny (M.A. Hormony, które w głównej mierze odpowiadają za postęp choroby, to estrogen i leptyna (A. Układ immunologiczny w odpowiedzi na powstawanie endometrium poza macicą produkuje zwiększone ilości interleukin (IL-6, IL-8, IL-25) –czynników prozapalnych. Kocbek i wsp. 2015; N. – nasilenie bólu w obrębie miednicy mniejszej w trakcie miesiączki, a także w ciągu całego cyklu, – obfite krwawienia w trakcie menstruacji, – ból podczas współżycia seksualnego (dyspareunia), – nasilony ból podczas aktywności fizycznej, – biegunki, – nudności, – wzdęcia, – bolesne oddawanie moczu i kału, – przewlekłe zmęczenie, – problemy z płodnością.3. Diagnostyka endometriozy odbywa się na podstawie:
– wywiadu lekarskiego (zebranie dokładnych informacji o występujących objawach i ich ocena), – dodatniego wywiadu rodzinnego (zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia, jeśli w rodzinie stwierdzono przypadek endometriozy), – badania jamy brzusznej, miednicy, – badania ultrasonograficznego przezpochwowego (USG), – rezonansu magnetycznego (MRI), – laparoskopii i badania pobranego wycinka. W przypadku endometriozy wykorzystuje się głównie leczenie chirurgiczne i zindywidualizowane terapie hormonalne.4. Produkty żywieniowe zmniejszające ryzyko endometriozy
Produkty żywieniowe zmniejszające ryzyko wystąpienia endometriozy to: – warzywa (źródło antyoksydantów), – owoce (źródło antyoksydantów), – produkty mleczne (źródło wapnia i witaminy D3), – oleje rybne (źródło kwasów wielonienasyconych), – błonnik pokarmowy, – kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. Produkty żywieniowe zwiększające ryzyko wystąpienia endometriozy to: – produkty wysokotłuszczowe, – kwasy tłuszczowe nasycone, – tłuszcze trans, – alkohol.5. Najważniejsze zasady diety w endometriozie
Istotne może być także włączenie suplementacji witaminą D3 i N-acetylocysteiną, by zahamować rozwój endometriozy (M. Porpora i wsp. 2013). Gdy występują nadwaga lub otyłość, zalecane jest unormowanie masy ciała i zredukowanie ilości tkanki tłuszczowej, gdyż wpływa to korzystnie na gospodarkę hormonalną. Ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i tłuszczów trans, stosowanie urozmaiconej diety bogatej w rośliny strączkowe, warzywa, owoce i produkty będące źródłem kwasów omega-3 mogą wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia endometriozy i łagodzić jej objawy. Warto jednak pamiętać, że taka reakcja jest możliwa po regularnym przyjmowaniu bardzo dużych ilości soi. – Zwiększyć spożycie owoców (zwłaszcza truskawki, jeżyny, maliny, aronie, czarne porzeczki, wiśnie, morele). – Zwiększyć spożycie produktów dostarczających kwasy omega-3 (np. Oleje lniany, konopny, z wiesiołka, orzechy włoskie, nasiona chia, siemię lniane, awokado, łosoś, śledź). Miyashita i wsp. 2016; M.G. Ważne, by taką suplementację skonsultować najpierw z lekarzem i dietetykiem, a także wykonać odpowiednie badania. Dodatkowo warto uprawiać aktywność fizyczną, która poprawia samopoczucie, funkcjonowanie układu odpornościowego oraz wpływa na perystaltykę jelit. – Ograniczyć spożycie produktów przetworzonych, dań gotowych (spożywanie takich produktów nasila stan zapalny w organizmie i rozregulowuje gospodarkę hormonalną). – Ograniczyć spożycie czerwonego mięsa i jego przetworów (najlepiej wyeliminować całkowicie, ale ograniczenie też będzie korzystne). – Ograniczyć spożycie cukru (również tego zawartego w napojach i słodyczach). – Ograniczyć spożycie zbóż glutenowych (warto włączyć naturalne zboża bezglutenowe – grykę, proso, ryż, amarantus, komosę). – Zwiększyć spożycie warzyw (zwłaszcza czerwonej papryki, cebuli, czosnku, pora, czerwonej cebuli – są to źródła kwercetyny – substancji o działaniu przeciwzapalnym). – Zwiększyć spożycie roślin strączkowych (zwłaszcza czerwonej i zielonej soczewicy, czerwonej fasoli), ale nie spożywać nadmiernej ilości soi i jej przetworów (zawiera ona naturalne fitoestrogeny, które mogą nasilać dolegliwości związane z endometriozą).
