Szukaj
Język
Dieta roślinna w trakcie karmienia piersią
Spis treści
1. Rodzaje diet roślinnych i bezpieczeństwo ich stosowania
Stanowisko Amerykańskiej Akademii Żywienia i Dietetyki wskazuje, że dobrze zaplanowane diety wegetariańska i wegańska mogą być bezpiecznie stosowane na każdym etapie życia, również podczas laktacji. Bzikowska-Jura i wsp. 2023). Wśród diet roślinnych wyróżnić można kilka odmian – do najpopularniejszych należą wegetarianizm (zwany także laktoowowegetarianizmem), zakładający rezygnację ze spożycia mięsa oraz ryb, dopuszczający produkty odzwierzęce (m.in. Jaja, nabiał, miód), oraz weganizm, który wyklucza mięso i ryby, a także wszystkie inne produkty pochodzące od zwierząt. Popiera je także opinia polskiej Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych w okresie laktacji (A. Kluczowe jest jednak sformułowanie „dobrze zaplanowany”, co oznacza, że dieta musi być zbilansowana w taki sposób, by dostarczała niezbędnych ilości składników odżywczych oraz energii i jednocześnie uwzględniała potrzeby kobiet karmiących piersią. Część osób rezygnuje także ze spożycia nabiału, ale w swojej diecie dopuszcza spożycie jaj (owowegetarianizm) lub włącza do diety nabiał, ale wyklucza jaja (laktowegetarianizm).2. Energia i makroskładniki
Dodatkową energię można dostarczyć, zwiększając proporcjonalnie wielkość dotychczas spożywanych posiłków lub wprowadzając dodatkową przekąskę. Z tego względu warto zrezygnować z bardzo restrykcyjnych diet redukcyjnych. Wraz ze zwiększającym się zapotrzebowaniem energetycznym proporcjonalnie zwiększać powinno się spożycie białka, by utrzymać je na poziomie ok. 10–20% całkowitej energetyczności diety. Jako dodatek do koktajlu czy owsianki można także wykorzystywać wegańskie odżywki białkowe. Ważne, aby dostarczać je przede wszystkim w formie orzechów i nasion (będących również źródłem białka), a ograniczać źródła nasyconych kwasów tłuszczowych oraz kwasów tłuszczowych trans – przede wszystkim oleje kokosowy i palmowy, wysokoprzetworzoną żywność, ciastka i słodycze. Dostarczenie go w wystarczającej ilości ze źródeł roślinnych byłoby bardzo trudne, dlatego suplementację DHA w ilości 200 mg/dzień zaleca się wszystkim karmiącym, a kobiety niespożywające ryb powinny zwiększyć tę dawkę do 400–600 mg/dzień. Przyjmuje się, że całkowite zapotrzebowanie energetyczne w tym okresie zwiększa się o ok. 500 kcal w ciągu 6 pierwszych miesięcy laktacji, a w kolejnych miesiącach stopniowo maleje. Spożywanie zbyt małej ilości energii może spowodować zmniejszenie produkcji pokarmu, negatywnie wpłynąć na stan odżywienia matki i rozwinięcie się u niej niedoborów pokarmowych. Zarówno w trakcie stosowania diety roślinnej, jak i podczas laktacji niezwykle ważne jest dostarczenie do organizmu odpowiednich ilości białka. Aby zapewnić tę ilość, warto w diecie wegańskiej w jak największej liczbie posiłków (wszystkich głównych oraz większości przekąsek) uwzględniać źródła białka – tofu, rośliny strączkowe i ich przetwory (np. Makarony czy mąki), a w diecie wegetariańskiej – nabiał czy jaja. Podczas karmienia piersią zwiększa się także spożycie tłuszczów (wraz ze wzrostem kaloryczności diety). W kontekście tłuszczów niezwykle istotne jest także zadbanie o podaż kwasów tłuszczowych omega-3, w szczególności DHA (dokozaheksaenowy), który wspiera m.in. Prawidłowy rozwój układu nerwowego dziecka. Produkcja pokarmu jest procesem wymagającym dużych nakładów energii, w związku z tym kobiety karmiące piersią powinny dostarczać jej w większej ilości.3. Mikroskładniki
Podczas karmienia piersią zwiększa się zapotrzebowanie na witaminy C, E oraz z grupy B, jednak jeśli w jadłospisie zostaną uwzględnione produkty powszechnie występujące w diecie roślinnej (pełnoziarniste zboża, płatki owsiane, nasiona strączkowe, orzechy, nasiona czy zielone warzywa) dostarczenie ich w odpowiedniej ilości nie powinno stanowić wyzwania. Witamina B12 naturalnie występuje w żywności pochodzenia zwierzęcego, w związku z czym osoby na diecie wegańskiej mogą dostarczyć ją do organizmu jedynie z produktów fortyfikowanych oraz suplementów diety. Pawlak i wsp. 2013). Z tego względu zaleca się włączenie indywidualnie dobranej suplementacji na podstawie oceny jej zapasów w organizmie. W przeciwieństwie do okresu ciąży w czasie laktacji zmniejsza się zapotrzebowanie na żelazo – do momentu ponownego wystąpienia miesiączki wynosi 10 mg/dzień, co jest ilością możliwą do osiągnięcia dzięki stosowaniu diety roślinnej z uwzględnieniem źródeł tego pierwiastka (warzywa strączkowe, kasza gryczana, brokuły, sezam czy przetwory sojowe) w połączeniu ze stosowaniem metod zwiększających jego przyswajalność (dodatek do posiłku źródeł witaminy C oraz niełączenie źródeł wapnia i żelaza). Podczas karmienia piersią zapotrzebowanie na ten składnik zwiększa się niemal dwukrotnie. Z tego względu podczas karmienia piersią zaleca się włączenie do diety suplementu zawierającego odpowiednią dawkę tego pierwiastka. W trakcie karmienia piersią zapotrzebowanie na ten składnik nie zwiększa się (wyjątkiem są kobiety poniżej 19. Roku życia, które powinny spożywać 1300 mg wapnia na dobę). Ten sposób żywienia wyklucza nabiał, który jest głównym źródłem wapnia w dietach tradycyjnej oraz wegetariańskiej. Podczas karmienia zwiększa się także zapotrzebowanie na cynk wspierający m.in. Pracę układu odpornościowego. Ich przyswajalność można zwiększyć dzięki dodaniu do posiłku źródła białka bądź kwasów organicznych (np. Cytrusów, jabłek czy pieczywa na zakwasie). Dieta roślinna w praktyce, Warszawa 2023. Niemal dwukrotnie zwiększa się zapotrzebowanie na witaminę A – warto zatem uwzględniać w posiłkach owoce i warzywa będące źródłem beta-karotenu (m.in. Marchew, papryka, bataty, dynia, pomidory, szpinak, brzoskwinia) i spożywać je w połączeniu ze źródłami tłuszczu, który ułatwia przyswajanie beta-karotenu (przekształcanego do aktywnej formy witaminy A). W grupie wegetarian także obserwuje się częste występowanie niedoborów (mimo spożywania pewnych ilości witaminy B12 z jajami oraz nabiałem) (R. W okresie laktacji zapotrzebowanie na tę witaminę dodatkowo się zwiększa. Witamina B12 odpowiada m.in. Za prawidłową pracę układu nerwowego, bierze udział w procesie tworzenia krwinek czerwonych oraz syntezy DNA. Jod jest pierwiastkiem wpływającym na prawidłowy rozwój mózgu i układu nerwowego dziecka, wchodzi także w skład hormonów tarczycy. W diecie roślinnej źródłami jodu są głównie wodorosty oraz woda i sól jodowana, przez co zwiększenie podaży jest trudne (sól w diecie powinna być ograniczona do ok. 5 g dziennie, natomiast wodorosty różnią się między sobą zawartością jodu). Wapń jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego tworzenia szkieletu, bierze także udział w wielu procesach zachodzących w organizmie. Warto jednak zwrócić uwagę na jego prawidłową podaż zwłaszcza na diecie wegańskiej. Należy zatem zastąpić go roślinnymi źródłami: wzbogacanymi napojami roślinnymi (karton należy wstrząsnąć przed użyciem!), tofu, jarmużem, brokułami, sezamem, innymi pestkami oraz orzechami, a także roślinami strączkowymi. Podczas karmienia piersią nie jest konieczna jego suplementacja, warto jednak uwzględnić w diecie większą ilość źródeł cynku – przede wszystkim pełnoziarniste produkty zbożowe, rośliny strączkowe oraz orzechy włoskie i arachidowe. Okres karmienia piersią to czas, w którym zmienia się zapotrzebowanie na większość witamin i składników mineralnych. Źródło: Kibil I., Wege.4. Płyny
W trakcie karmienia piersią zwiększa się także zapotrzebowanie na płyny – z 2000 ml do 2700 ml. Wliczają się w to zarówno napoje (woda, soki, napary), jak i woda przyjmowana z żywnością (w postaci zup, zawarta w owocach, warzywach itp.).5. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2> - <extra_id_3> - <extra_id_4> - Suplementacja
Należy zaznaczyć, że u niektórych kobiet konieczne może okazać się zastosowanie dodatkowych suplementów bądź innych dawek, należy zatem skonsultować się z lekarzem. Dieta roślinna w praktyce, Warszawa 2023. W tabeli przedstawiono dawki składników, które warto suplementować. Źródło: Kibil I., Wege. Stosowanie diety roślinnej łączy się z koniecznością wdrożenia suplementacji, by utrzymać dobry stan odżywienia kobiety oraz wspomóc prawidłową produkcję pokarmu.6. Czego unikać podczas karmienia piersią
Jest to zaburzenie czynności przewodu pokarmowego dziecka, które ustępuje samoistnie, a jego przyczyny nie są dobrze poznane. Nie ma zatem konieczności wykluczania produktów uznawanych za wzdymające (np. Cebula, kapusta, rośliny strączkowe), jeżeli są dobrze tolerowane przez kobietę karmiącą. W okresie karmienia piersią nie jest wymagane stosowanie diet eliminacyjnych, jeżeli stan zdrowia matki ich nie wymaga. Na ich występowanie nie wpływa jednak dieta matki. Nie należy również profilaktycznie rezygnować z pokarmów potencjalnie alergizujących. Nie ma również konieczności rezygnacji z karmienia piersią, jeżeli u dziecka pojawiają się kolki niemowlęce.7. Wpływ stosowania diety roślinnej na skład mleka
Perrin i wsp. 2022). Podkreśla się także, jak ważna jest odpowiednia podaż energii. Choć początkowo zbyt mała podaż energii podczas karmienia nie wpływa na ilość bądź jakość pokarmu, to prowadzi do niedożywienia matki, które może nieść za sobą negatywne konsekwencje zdrowotne, a w perspektywie prowadzić do zmniejszonej produkcji pokarmu. Ureta-Velasco i wsp. 2023; M. Pewne różnice obserwowane są w stężeniach witaminy B12 oraz kwasu DHA, które często są niższe w mleku wegetarianek i weganek, co potwierdza konieczność ich dodatkowej suplementacji. Osoby na diecie roślinnej często spożywają mniejszą liczbę kilokalorii niż te stosujące dietę tradycyjną. Z opublikowanych dotychczas prac naukowych wynika, że mleko kobiece zawiera podobną ilość makro- oraz mikroskładników w grupie osób stosujących dietę tradycyjną oraz roślinną (N.
