Szukaj
Język
Dieta przy nadkwasocie – co jeść, a czego unikać
Spis treści
1. Nadkwaśność żołądka – definicja i objawy
W żołądku wydzielane są również związki zobojętniające kwas solny. W przypadku gdy jest ona zaburzona, może dojść do nadprodukcji kwasu solnego. Osoby, u których występuje nadkwasota, skarżą się także na gniotący ból brzucha (zlokalizowany zwłaszcza w nadbrzuszu środkowym), nudności, wzdęcia, uczucie pełności, zaparcia, niestrawność, a nawet wymioty. Głównym ich składnikiem jest kwas solny, który dzięki swoim właściwościom umożliwia prawidłowy proces trawienia – odpowiada za aktywację pepsyny, czyli enzymu trawiącego białko. Aby układ trawienny funkcjonował prawidłowo, konieczne jest zachowanie równowagi pomiędzy tymi substancjami a kwasem żołądkowym. Najczęściej pojawiającym się wówczas objawem jest zgaga i towarzyszące jej uczucie pieczenia za mostkiem. Nadkwaśność żołądka, potocznie określana jako nadkwasota, to zaburzenie funkcjonowania układu trawiennego polegające na nadmiernym wydzielaniu soków żołądkowych.2. Przyczyny nadkwaśności żołądka
Do rozwoju nadkwasoty przyczyniają się również stres i przyjmowanie niektórych leków, m.in. Kwasu acetylosalicylowego (aspiryna). Wydzielanie kwasu żołądkowego w organizmie człowieka regulowane jest przez dwa hormony: gastrynę (pobudza produkcję) i somatostatynę (hamuje ją). Do takich chorób zalicza się m.in.: zakażenie bakterią Helicobacter pylori, zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka, zespół Zollingera-Ellisona oraz niedokrwistość złośliwą. Wśród negatywnie wpływających na organizm czynników żywieniowych wyróżnia się: dietę bogatą w tłuszcze i cukry proste, spożywanie dużej ilości napojów gazowanych i alkoholu, niewłaściwe łączenie produktów, jedzenie zbyt obfitych porcji, nieregularność posiłków oraz spożywanie ich w pośpiechu. Niekorzystny wpływ może mieć także żucie gumy. W związku z tym choroby, w przebiegu których wzrasta wydzielanie gastryny, mogą też pośrednio zwiększać wytwarzanie kwasu w żołądku. Głównymi przyczynami nadprodukcji kwasu żołądkowego są nieodpowiednia dieta i stres.3. Leczenie nadkwaśności żołądka
Związki, które zobojętniają kwas solny i mają działanie osłonowe, to węglan wapnia oraz sole magnezu i glinu. Należy jednak pamiętać, że o wdrożeniu farmakoterapii powinien zadecydować lekarz – w tej sytuacji najlepiej skonsultować się z gastroenterologiem. Nieleczona nadkwaśność może spowodować wystąpienie refluksu, który w dalszej perspektywie prowadzi do szeregu poważnych powikłań. Nieleczona nadkwasota może przyczynić się także do rozwoju choroby wrzodowej żołądka. Podstawowym elementem leczenia, mającym na celu zobojętnienie kwasów znajdujących się w żołądku oraz hamowanie ich produkcji, jest modyfikacja diety oraz stylu życia. Leki o charakterze hamującym wydzielanie kwasu należą do grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP). Wczesne reagowanie i podjęcie działań mających na celu zmniejszenie nadprodukcji kwasu żołądkowego jest niezwykle istotne. Są to m.in. Przełyk Barretta, zwężenie i nadżerki przełyku, a nawet jego nowotwór. Jej wystąpienie wiąże się z dużymi dolegliwościami bólowymi i koniecznością wdrożenia znacznych restrykcji dietetycznych. Jeśli objawy są mocno nasilone i nie ustępują, wówczas stosuje się środki farmakologiczne.4. Dieta – ogólne założenia
Większa jego ilość w diecie powoduje wiązanie nadmiaru kwasu solnego potrzebnego do procesu trawienia. Duże znaczenie ma również regularność posiłków – należy jeść je częściej, najlepiej o stałych porach. Zalecane jest gotowanie, pieczenie, przygotowywanie na parze. Warto też zwrócić uwagę na umiarkowaną temperaturę potraw, gdyż zbyt gorące posiłki mogą powodować podrażnienie i nasilenie objawów. Podstawowym zaleceniem żywieniowym w nadkwasocie jest stosowanie diety lekkostrawnej z ograniczeniem produktów pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. W związku z tym istotne jest, aby sięgać po źródła pełnowartościowego białka o niskiej zawartości tłuszczu. Nie powinny być zbyt obfite. Unikać należy smażenia, ponieważ dania są wówczas ciężkostrawne i długo zalegają w żołądku. Wymienione zalecenia mają istotne znaczenie w leczeniu nadkwasoty i chorób, które mogą być z nią powiązane, takich jak refluks żołądkowo-przełykowy, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, dyspepsja czynnościowa żołądka oraz przewlekły nieżyt żołądka. Składnikiem, na który warto zwrócić uwagę, jest białko.5. Dieta – produkty przeciwwskazane
Do pierwszej należą te, które mają negatywny wpływ na zdrowie i które należy szczególnie ograniczyć. Do drugiej grupy należą takie produkty, które są ogólnie zalecane w diecie, jednak w przypadku nadkwasoty mogą powodować przykre dolegliwości. Wśród tych produktów wymienia się: – owoce cytrusowe, wiśnie, śliwki, gruszki, owoce suszone, – warzywa kapustne (kalafior, brukselka, kapusta), cebulowe (czosnek i cebula), paprykę, pomidory i przetwory pomidorowe, – tłuste mleko i produkty mleczne (sery żółty, topiony, feta, mozzarella), – pieczywo żytnie, razowe, pumpernikiel, – nierozcieńczone soki owocowe i warzywne. Możliwe jest też wystąpienie objawów po produktach, które nie są zaliczane do typowo przeciwwskazanych w nadkwasocie. W celu zmniejszenia produkcji kwasu solnego z diety powinny zostać wyeliminowane produkty ciężkostrawne i substancje pobudzające wydzielanie soku żołądkowego. Są to: – alkohol, – napoje gazowane, – konserwy mięsne i rybne, – produkty marynowane, – czekolada, słodycze, – kawa i mocna herbata, – sosy, dipy (m.in. Ketchup, musztarda, majonez), – mocne, esencjonalne buliony, – ostre przyprawy. W związku z tym warto ograniczyć ich spożycie, jednak nie trzeba całkowicie z nich rezygnować. Należy podkreślić, że reakcja organizmu na dany produkt jest kwestią indywidualną. Kluczowe znaczenie ma obserwacja samopoczucia i objawów po spożyciu danych produktów – należy wyeliminować te, które powodują dolegliwości lub je nasilają. Można podzielić je na dwie grupy.6. Dieta – produkty zalecane
Należą do nich: – banany, pieczone jabłka, brzoskwinie, morele, – gotowane warzywa, takie jak marchew, buraki, dynia, cukinia, – produkty mleczne, zwłaszcza fermentowane (kefir, maślanka), – kasze drobnoziarniste (manna, kuskus, kukurydziana), – płatki owsiane, – chude mięso i ryby, – czerstwe pieczywo pszenne, biszkopty. Zgodnie z zaleceniami należy wypijać 1, 5–2 l czystej niegazowanej wody. Niektóre z nich wykazują działanie osłaniające ze względu na zawartość substancji śluzowych. Korzystne działanie może mieć także napar z siemienia lnianego lub nasion kozieradki. Ma ona korzystne właściwości w przypadku niestrawności, jednak ze względu na działanie pobudzające receptory przełykowe, zmniejszanie napięcia dolnego zwieracza przełyku oraz zwiększanie wydzielania żołądkowego osobom z nadkwasotą nie jest zalecana. Dieta powinna opierać się na produktach lekkostrawnych. W przypadku nadprodukcji kwasów pomocne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. W celu zmniejszenia dolegliwości związanych z nadkwasotą żołądka można zastosować też napary z ziół. Szczególnie polecane są rumianek, lukrecja i prawoślaz. Wśród ziół, które kojarzą się z pozytywnym wpływem na układ trawienny, znajduje się mięta. Oprócz produktów nasilających objawy są też takie, które je łagodzą.7. Modyfikacja stylu życia
Istotne znaczenie ma rezygnacja z używek. Na skutek zmniejszenia napięcia mięśnia zwieracza dolnego przełyku mogą powodować refluks, który może być powiązany z nadkwasotą. Posiłki powinny być spożywane w spokoju, bez pośpiechu. Wyeliminować należy spożywanie alkoholu i palenie papierosów, ponieważ nasilają one produkcję soku żołądkowego. Jako że przyczyną nadkwasoty może być również stres, oprócz wyboru produktów spożywczych ważnym elementem jest zmiana trybu życia.
