Szukaj
Język
Dieta lekkostrawna – dietetyczne remedium na problemy trawienne
Spis treści
1. Dieta lekkostrawna – zasady i modyfikacje
Należy mieć podstawową wiedzę na temat pracy naszego układu pokarmowego. Z wszystkich artykułów spożywczych należy wybierać te, które szybko się trawią i nie obciążają przewodu pokarmowego. Należy bezwzględnie wyeliminować dania tłuste i ciężkostrawne. Tabela przedstawia główne założenia diety lekkostrawnej Źródło: Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Wykres wzorcowej struktury energetycznej w diecie lekkostrawnej Opracowane na podstawie: Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Warto jednak pamiętać, że do prawidłowej pracy układu pokarmowego (nawet kiedy jesteśmy chorzy) niezbędna jest niewielka ilość błonnika pokarmowego – ok. 20–24 g na dobę. Ze względu na pełnioną przez błonnik funkcję – wiąże wodę i ułatwia wydalanie kału – jest on niezbędnym składnikiem diety. Aby ograniczyć ilość błonnika pokarmowego w diecie, można wprowadzić następujące działania: – obieranie warzyw i owoców ze skórki – należy jednak obierać je delikatnie i pamiętać, że pod skórką znajduje się najwięcej cennych składników mineralnych i witamin, – gotowanie warzyw i owoców przed spożyciem, – przyrządzanie musów i przecierów z warzyw i owoców, – miksowanie i blendowanie zup, sosów i spożywanie koktajli, – stosowanie jasnego pieczywa, drobnych kasz, białego ryżu – należy unikać dodatku ziaren i otrębów zbożowych. Mile widziane jest gotowanie (tradycyjne i na parze), duszenie bez dodatku tłuszczu, a także pieczenie (w pergaminie, folii aluminiowej, papilocie, rękawie foliowym). Aby zwiększyć strawność niektórych, potraw można wprowadzić kilka prostych trików: – dodawanie białek jaj w formie sztywno ubitej piany do ciast, deserów i słodkich przekąsek, – dodawanie namoczonej w mleku lub wodzie bułki pszennej do potraw rybnych i mięsnych (np. Kotletów, pulpetów, mielonek), – dodawanie do dań lekko rozgotowanego/zmiksowanego ryżu, kaszy jaglanej, kaszy manny, – zagęszczanie sosów i zup zawiesiną z mąki i mleka – do zagęszczania nie wolno stosować tłuszczu i zasmażek. Pierwszą jest całkowite pokrycie indywidualnych potrzeb żywieniowych pacjenta, drugą ukojenie przykrych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Podaż energii u chorych wynosi wtedy 150% całkowitej przemiany materii. Niezwykle ważne jest, aby nie rozcieńczać dodatkowo soków trawiennych i kwasu solnego, – w przypadku pacjentów z biegunką przewlekłą wprowadza się dodatkowo produkty i napoje zapierające: napar z czarnej jagody, czarne kakao, mocna herbata bez cukru, rumianek, mięta, ryż, sucharki, – w przypadku pacjentów z przewlekłym zapaleniem pęcherzyka żółciowego, kamicy żółciowej w chorobach miąższu wątroby i przewlekłym i ostrym zapaleniu trzustki wprowadza się modyfikację polegającą na zmniejszeniu ilości tłuszczów do 50–70 g na dobę i ograniczeniu do minimum produktów o wysokiej zawartości cholesterolu, – u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka lub jelit, refluksie, chorobie Crohna i nadkwasocie żołądka stosuje się dietę lekkostrawną z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Ilość białka w tej diecie powinna wynosić ok. 1, 2 g na kilogram masy ciała. Tu nasuwa się pytanie: które produkty są właściwe? Trzeba wiedzieć, na czym polega i jak przebiega proces trawienia. W tej diecie nie ma miejsca na produkty wzdymające i ostre. Nie zaleca się także produktów o dużej zawartości włókna pokarmowego. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2009, 249. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2009, 249. Jego obecność odgrywa kluczową rolę w zachowaniu funkcji fizjologicznej układu pokarmowego. W diecie łatwostrawnej źródłem błonnika pokarmowego powinny być młode i delikatne warzywa i owoce, a także drobnoziarniste kasze, pieczywo pszenne i mieszane. Dieta łatwostrawna wymaga stosowania konkretnych technik kulinarnych. Należy bezwzględnie zrezygnować ze smażenia i pieczenia dań z dodatkiem tłuszczu. Dieta łatwostrawna jest uniwersalnym sposobem żywienia, który musi spełniać dwie kluczowe funkcje. Zdarza się jednak, że w wypadku niektórych pacjentów należy wprowadzić pewne modyfikacje diety łatwostrawnej: – u pacjentów o normalnej masie ciała i pacjentów wyniszczonych, u których choroba przebiega z gorączką, zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne. U pacjentów otyłych z gorączką zmniejsza się liczbę kalorii, – u pacjentów, którzy cierpią z powodu niedokwasoty żołądka, w diecie łatwostrawnej ogranicza się płyny. W tym przypadku ogranicza się spożywanie mocnych i esencjonalnych bulionów i rosołów, wód gazowanych, mocnej kawy i herbaty, solanek, wędzonek i innych potraw o intensywnym smaku. Najważniejszym zadaniem diety łatwostrawnej jest dostarczenie organizmowi energii i odpowiednich ilości składników odżywczych i mineralnych pochodzących z wybranych produktów spożywczych.2. Dieta lekkostrawna – komu jest zalecana i jakie daje efekty
Uważa się, że dieta lekkostrawna przy ustaleniu odpowiedniej redukcji kalorycznej może być skutecznym sposobem na odchudzanie. Dieta lekkostrawna jest zalecana wszystkim pacjentom, u których występują choroby układu pokarmowego. Jej stosowanie przez odpowiednio długi czas pozwala skutecznie pozbyć się nadmiernej masy ciała bez efektu jo-jo. Należą do nich stany zapalne śluzówki któregokolwiek z odcinków przewodu pokarmowego, nadmierna kurczliwość jelit, nowotwory przewodu pokarmowego, remisja/wyrównanie choroby nerek, choroby infekcyjne/wirusowe przebiegające z wysoką temperaturą, ostre zapalenia żołądka i jelit, choroby układu krążenia (udar, zawał, zator płucny), wiek starczy, a także rekonwalescencja po interwencjach chirurgicznych.3. Dieta lekkostrawna – produkty wskazane i przeciwwskazane
Produkty wskazane: – napoje: chude mleko, kawa zbożowa z mlekiem, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, herbata ziołowa, soki owocowe, soki warzywne, napoje mleczne, wody niegazowane, kefir, maślanka, serwatka, – pieczywo: chleb pszenny, bułki pszenne, biszkopt, chleb graham, bułki graham, – dodatki do pieczywa: masło, chudy twarożek, serek homogenizowany, mięso gotowane, chude wędliny, szynka, polędwica drobiowa, – zupy i sosy: rosół jarski, zupy jarzynowa, ziemniaczana, krupnik, zupa owocowa, zupy podprawiane zawiesiną z mąki i mleka, sos łagodny koperkowy, sos pomidorowy, sosy owocowe z słodką śmietanką, – dodatki do zup: bułki, grzanki, kasza manna, drobna kasza jęczmienna, ziemniaki, kluski lane, makaron nitki, – mięso, drób, ryby: chuda wołowina, królik, chuda cielęcina, kurczak, indyk, dorsz, pstrąg strumieniowy, sandacz, lin, okoń, szczupak, potrawy gotowane tradycyjnie i na parze (pulpety, budynie, potrawki), – potrawy półmięsne i jarskie: budynie z kasz, warzyw, owoców, makarony, risotto, kluski leniwe, – tłuszcze: dodawane na surowo bez obróbki termicznej, oleje rzepakowy, sojowy, lniany, oliwa z oliwek, masło, – warzywa: młode, soczyste, marchewka, kabaczki, dynia, pietruszka, pomidory (bez skórki i bez pestek), purée. – owoce: dojrzałe i soczyste, jagody i winogrona (bez pestek), cytrusowe, morele, banany, jabłka pieczone i gotowane. Produkty przeciwwskazane: – napoje: alkohol, mocne kakao, płynna czekolada, mocna kawa parzona i rozpuszczalna, mocna herbata, woda gazowana, napoje gazowane (oranżada, cola, napoje energetyczne), – pieczywo: chleb żytni świeży, pieczywo razowe, pieczywo chrupkie, pieczywo z otrębami, pumpernikiel, chleb fitness, – dodatki do pieczywa: tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszki, pasztetowa, tłuste sery, ser feta, mozzarella, sery dojrzewające, serki typu fromage, mascarpone, sery wędzone, – zupy i sosy: tłuste, zawiesiste, na tłustych wywarach mięsnych, grzybowych, zupy zaprawiane śmietaną, ciężkie i tłuste sosy, np. Cebulowy, grzybowy, pieczeniowy, – dodatki do zup: kluski, grube makarony, nasiona roślin strączkowych, jaja ugotowane na twardo w dużych ilościach, – mięso, drób, ryby: tłuste gatunki, wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, tłuste ryby, np. Węgorz, łosoś, śledź, makrela, sum, potrawy smażone, marynowane i wędzone, – potrawy półmięsne i bezmięsne: wszystkie potrawy, które smaży się na tłuszczu, placki ziemniaczane, krokiety, zraziki, bliny, bigos, fasolka po bretońsku, – tłuszcze: smalec, słonina, łój, boczek, margaryny utwardzane, – warzywa: kapustne, czosnek, cebula, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, rzodkiewka, kalarepa, rzepa, – owoce: gruszki, daktyle, czereśnie, owoce marynowane.4. Dieta lekkostrawna – przykładowy jadłospis
Zaleca się jedzenie ostatniego posiłku dwie godziny przed snem. Śniadanie: – słaba herbata malinowa, – budyń jaglany z duszonym jabłkiem i cynamonem. Obiad: – koperkowe pulpety z dorsza i kaszy manny, – biały ryż, – sos jogurtowo-ziołowy. Kolacja: – jajecznica na parze, – czerstwa bułka pszenna z masłem. Dieta łatwostrawna przynosi ulgę wielu pacjentom. Dieta lekkostrawna zakłada przyjmowanie 4–5 posiłków na dobę. Oto przykładowy jadłospis w diecie lekkostrawnej. II śniadanie: – jogurt naturalny z płatkami ryżowymi i bananem. Podwieczorek: – kisiel truskawkowy, – biszkopty. Najważniejsze w diecie lekkostrawnej nie są smak ani stosunkowo niska cena, ale skuteczność terapeutyczna. Zapobiega pogłębianiu niedożywienia i może służyć również jako redukcja masy ciała. Należy pamiętać, aby posiłki w diecie łatwostrawnej były regularne i spożywane w podobnych odstępach czasu.
