Szukaj
Język
Dieta ketogeniczna – na czym polega
Spis treści
1. Dieta ketogeniczna – założenia
Ponieważ nie można było stosować jej zbyt długo, w latach 20. Rozkład makroskładników w klasycznej diecie ketogenicznej znacznie różni się od rozkładu w racjonalnej diecie, piramida żywienia zostaje wręcz odwrócona. Najczęściej ilość samych węglowodanów wynosi mniej niż 50 g/dobę. Na diecie ketogenicznej organizm jest pozbawiony podstawowego źródła energii (węglowodany), więc musi korzystać z innych dostępnych składników – tłuszczów (a dokładniej ciał ketonowych). Pojawiające się na początku dobre samopoczucie wynika z działania wytworzonych ciał ketonowych. Rodzajami diety ketogenicznej są m.in. Dieta dr. Kwaśniewskiego. Głodówka już w czasach Hipokratesa była wykorzystywana jako środek terapeutyczny w leczeniu padaczki. XX w. Dr Wilder i dr Woodyatt z Mayo Clinic opracowali dietę ketogeniczną, która polega na dostarczaniu minimalnej liczby kilokalorii z węglowodanów i uzupełnianiu zapotrzebowania na energię z tłuszczów i białka. Podstawowym źródłem energii są tłuszcze (80–90%), a węglowodany i białka dostarczają pozostałe 10–20%. W tradycyjnym sposobie odżywiania węglowodany stanowią ok. 55–65%, białko 10–15%, a tłuszcze 25–30%. W takich warunkach dochodzi w organizmie do ketozy, czyli stanu podobnego jak przy głodówce. Dieta ketogeniczna może powodować niedobory witamin i składników mineralnych, dlatego wskazana jest suplementacja m.in. Wapnia, cynku, witamin z grupy B, witamin C, D i kwasów omega-3. Atkinsa oraz dieta optymalna dr. Jedną z najbardziej kontrowersyjnych diet eliminacyjnych jest dieta ketogeniczna – wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa.2. Dieta ketogeniczna – produkty zalecane i przeciwwskazane
Aby wprowadzić organizm w stan ketozy, propagatorzy diety ketogenicznej zalecają spożywanie określonych produktów. Dieta ketogeniczna obfituje w produkty, które dostarczają dużych ilości tłuszczów zarówno nasyconych, jak i nienasyconych. Znaczenie mają także proporcje pomiędzy nimi. Osobom na diecie ketogenicznej zaleca się np. Stosowanie śmietany, która zawiera 36% tłuszczu, zamiast tej, która zawiera go 12%.3. <extra_id_0> - <extra_id_1> Produkty zalecane die... <extra_id_2>-
– źródła tłuszczu: oleje roślinne, np. Lniany, rzepakowy, słonecznikowy, kokosowy, majonez, śmietana (im większa zawartość tłuszczu, tym lepiej), masło, smalec, awokado, orzechy włoskie, laskowe, nerkowca, migdały, pestki dyni, nasiona słonecznika, siemię lniane, nasiona chia, oliwki; – źródła białka: mięso wieprzowe, mięso wołowe, dziczyzna, baranina, jagnięcina, drób, ryby, owoce morza, jaja; – źródła węglowodanów: warzywa i owoce powinny zawierać minimalną ilość węglowodanów, np. Pomidor, ogórek, sałata, szpinak, kapusta, brukselka, bakłażan, cukinia, brokuły; truskawki, jagody, borówki, maliny, mandarynki, grejpfruty.4. Dieta ketogeniczna – proces ketozy
Ciała ketonowe nie powstają, jeśli z pożywieniem dostarczana jest odpowiednia ilość węglowodanów (racjonalne odżywianie). Pojawiają się one najczęściej, jeśli z dietą dostarcza się mniej niż 50 g węglowodanów/dobę lub gdy <10% kilokalorii na dzień pochodzi z produktów zawierających węglowodany. Jednak nawet te tkanki podczas głodówki są w stanie częściowo przestawić się na inne źródło energii – ciała ketonowe. Powstanie ketonów prowadzi do kwasicy ketonowej, która często występuje u osób z niewyrównaną cukrzycą. Poziom ciał ketonowych można sprawdzić w badaniu moczu i/lub badaniu krwi. Do prawidłowego funkcjonowania konieczne jest dostarczenie glukozy do tkanki mózgowej, kory nerki oraz białych i czerwonych krwinek. Wysokie spożycie tłuszczu przy dostarczaniu minimalnej ilości węglowodanów prowadzi do zablokowania utleniania kwasów tłuszczowych, w wyniku czego powstają ciała ketonowe, np. Aceton, acetooctan, beta-hydroksymaślan.5. Dieta ketogeniczna – wskazania i przeciwwskazania do stosowania
Dieta ketogeniczna wykorzystywana jest w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych. W przypadku choroby Alzheimera, choroby Parkinsona, autyzmu i niektórych rodzajów padaczki można stosować ją jako leczenie wspomagające. Metaanaliza wielu badań klinicznych (X.Y. Badania wykazały, że 3 miesiące stosowania diety ketogenicznej wystarczą, aby zaobserwować liczbę napadów i indywidualnie dobrać farmakoterapię. Badania KETOCOMP przeprowadzone przez R.J. Sweeney’a potwierdziły, że zastosowanie diety ketogenicznej jako terapii wspomagającej standardowe leczenie jest skuteczne. Potrzebne są jednak dalsze badania na grupach kontrolnych o większej liczebności. C. Wykazano, że po miesiącu stosowania diety ketogenicznej zmniejszyła się liczba napadów bólowych. Należy podkreślić, że w przypadku wymienionych jednostek chorobowych przed wprowadzeniem określonej diety zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Organizm będzie musiał sobie poradzić z nadmiernym nagromadzeniem ciał ketonowych. W niektórych przypadkach stosowanie diety ketogenicznej jest uzasadnione. Wskazania do jej stosowania to padaczka lekooporna u dzieci, wrodzone wady metaboliczne, zespół Retta, zespół Doose, zespół Dravet i stwardnienie guzowate. Wdrożenie diety ketogenicznej może dawać korzystne rezultaty u osób z padaczką już po 3 miesiącach stosowania – może zmniejszyć liczbę napadów o ponad połowę. Liu i wsp. 2019) na grupie ponad 1000 dzieci ze zdiagnozowaną padaczką lekooporną, które znajdowały się pod 3- lub 6-miesięczną obserwacją, potwierdza skuteczność diety ketogenicznej w redukcji napadów padaczkowych. Prowadzone są badania dotyczące przydatności diety ketogenicznej w leczeniu nowotworów, gdyż zauważono, że diety niskowęglowodanowe miały znaczenie w zmniejszenie guzów głowy i szyi. Klementa i R.A. Regresja guza wystąpiła u 5 pacjentów znajdujących się we wczesnym stadium choroby. Badany jest także wpływ diety ketogenicznej na występowanie migrenowych bólów głowy. Di Lorenzo i wsp. Przeprowadzili badanie na grupie 96 kobiet z migrenowymi bólami głowy. W drugim miesiącu liczba napadów była już większa (w zestawieniu z pierwszym miesiącem), jednak wciąż mniejsza od wartości wyjściowej. Dieta ketogeniczna nie może być stosowana przez osoby z chorobami nerek, wątroby, tarczycy i trzustki. Dodatkowo mogą pojawić się zaparcia, wymioty, utrata apetytu, bóle brzucha, senność i nadmierne pragnienie. Dietę leczniczą należy jednak stosować pod ścisłą opieką lekarza i dietetyka.6. Przykładowe zalety diety ketogenicznej:
– zmniejszone uczucie głodu – zwiększona podaż tłuszczu wpływa na hormony (np. Cholecystokininę), które osłabiają perystaltykę jelit (przesuwanie się treści pokarmowej) i hamują uczucie głodu, – hamowanie chęci spożycia pokarmów – wytworzone ciała ketonowe wpływają na ośrodkowy układ nerwowy (a dokładniej ośrodek sytości w mózgu), – poprawa wrażliwości tkanek na insulinę, – zmniejszenie liczby napadów padaczkowych.7. Przykładowe wady diety ketogenicznej:
Dodatkowo warto skonsultować się z lekarzem i dietetykiem, czy wprowadzenie danej diety jest dobrym wyborem w konkretnym przypadku. Jeśli chodzi o redukcję masy ciała, warto skupić się na zbilansowanej diecie uwzględniającej odpowiedni deficyt kaloryczny. – możliwy negatywny wpływ na mikrobiotę jelitową – zmniejszenie ilości bakterii z rodziny Bifidobacterium, które chronią organizm m.in. Przed stanami zapalnymi i czynnikami wywołującymi infekcje, a zwiększenie ilości niekorzystnych bakterii z rodziny Bacteroides, – możliwe wystąpienie stanów zapalnych błony śluzowej jelit i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, hormonalnych, – możliwe zwiększenie ryzyka schorzeń układu krążenia, np. Miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca czy udaru mózgu (nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu frakcji LDL), – możliwe pogorszenie samopoczucia i rozdrażnienie, obniżenie tolerancji wysiłku (obniżenie poziomu neuroprzekaźników, np. Serotoniny, i utrata rezerw glikogenu). Należy podkreślić, że stosowanie diet eliminacyjnych i utrzymanie ich założeń może okazać się trudne. Przy wyborze diety nie należy kierować się modą, warto dokonywać świadomych wyborów po konsultacji ze specjalistą. Każda dieta ma swoje wady i zalety, które należy rozważyć przed rozpoczęciem jej stosowania.
