Szukaj
logo
Szukaj
Artykuł jest w trybie podglądu

Dieta i suplementacja w ciąży – wpływ odżywiania na zdrowie dziecka

Strona główna Artykuły Dieta i suplementacja w ciąży – wpływ odżywiania na zdrowie dziecka

Dieta i suplementacja w ciąży – wpływ odżywiania na zdrowie dziecka

Znaczenie odżywiania dla prawidłowego rozwoju dziecka i jego zdrowia w życiu dorosłym jest na tyle istotne, że przyszłe mamy powinny przywiązywać dużą wagę do diety przez całe 9 miesięcy ciąży, a nawet dłużej. Podobnie jak dieta, suplementacja kobiet ciężarnych powinna być dopasowana do indywidualnych potrzeb. Zgodnie ze stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) stosowanie preparatów multiwitaminowych w ciąży często bywa nieuzasadnione.

Spis treści

1. Suplementacja w ciąży

Najczęstszą przyczyną niedokrwistości w ciąży jest niedobór tego pierwiastka. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) przestrzega jednak przed rutynową suplementacją żelaza przez kobiety ciężarne. Pierwiastek ten powinny więc suplementować kobiety, u których badania wykazały obniżony poziom hemoglobiny (Hb). Jeżeli towarzyszy temu podwyższone MCV (średnia objętość erytrocytu), problemem jest raczej niedobór kwasu foliowego lub witaminy B12. Zapotrzebowanie na żelazo istotnie zwiększa się w okresie ciąży. Niedokrwistość można stwierdzić, jeśli poziom hemoglobiny wynosi poniżej 11 mg/dl. Żelazo bierze udział w powstawaniu wolnych rodników, przez co jego nadmiar może zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy. Trzeba jednak odpowiednio interpretować wyniki morfologii, ponieważ nie każde obniżenie Hb we krwi wynika z niedoboru tego pierwiastka. Morfologia w trakcie ciąży wykonywana jest kilkukrotnie, co w razie potrzeby pozwala na wdrożenie suplementacji żelaza. Dla kobiet w wieku rozrodczym dzienne zapotrzebowanie na ten składnik to 18 mg, natomiast w ciąży to aż 27 mg na dobę.

2. <extra_id_0> Tytuł: <extra_id_1> Witamina D <extra_id_2>

U kobiet otyłych zgodnie ze stanowiskiem PTGiP można rozważyć zwiększenie tej dawki do 4000 IU (po konsultacji z lekarzem prowadzącym). Kobietom w ciąży zaleca się suplementację witaminą D w ilości 1500–2000 IU na dobę. Suplementacja witaminą D w ciąży może zmniejszać ryzyko cukrzycy ciążowej, niskiej masy urodzeniowej dziecka oraz stanu przedrzucawkowego.

3. Zapotrzebowanie kaloryczne w ciąży

W najnowszych normach żywienia dla populacji Polski zaleca się już w I trymestrze ciąży zwiększyć podaż kaloryczną. Zalecane zwiększone spożycie kilokalorii na poszczególnych etapach ciąży: – I trymestr: +85 kcal, – II trymestr: +285 kcal, – III trymestr: +475 kcal. Nie ma więc konieczności jedzenia za dwoje. Dieta bogata w cukier może przyczynić się do nadmiernego zwiększania masy ciała w ciąży, a to niesie za sobą niekorzystne skutki zarówno dla matki, jak i dla dziecka, np. Zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego, porodu przedwczesnego. Goran, J.F. Ventura uwzględnili w swojej pracy poglądowej badania, które dowodzą, że spożywanie cukru w ciąży zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości u dziecka. Bayol, S.J. Stickland oraz Z.Y. Muhlhausler w swoich badaniach z udziałem zwierząt dowodzą, że to, co je matka w trakcie ciąży, może wpływać na preferencje żywieniowe potomstwa. J.A. Jagnow, G.K. W ciąży ze względu na rozwój płodu zwiększa się zapotrzebowanie na energię. Jeszcze w 2017 r. Takie zalecenie obowiązywało dopiero od II trymestru. W I trymestrze zmiana jest stosunkowo niewielka. 85 kcal to np. Cienka kromka chleba z chudą wędliną. 285 kcal odpowiada 2 niewielkim przekąskom w ciągu dnia, np. Koktajl na bazie jogurtu z malinami (ok. 100 kcal), garść migdałów (ok. 180 kcal). 475 kcal to np. Porcja spaghetti z makaronem pełnoziarnistym i mięsem drobiowym. Dodatkowych kilokalorii nie powinno się uzupełniać z żywnością bezwartościową – słodyczami, fast foodami. M.I. Plows, E.E. S.A. Farrington, N.C. Ong, B.S. Istnieje więc ryzyko, że spożywanie dużej ilości słodyczy w ciąży ukształtuje preferencje dotyczące smaku słodkiego u dziecka. Mennella, C.P. Beauchamp zaobserwowali, że dzieci matek spożywających marchewki bardziej lubiły to warzywo niż dzieci matek, które nie spożywały ich w ciąży. Zalecenia dotyczące zwiększenia energii w diecie zmieniły się w 2020 r.

4. Składniki odżywcze w diecie

Białko pełnowartościowe to to pochodzenia zwierzęcego, jednak w dietach wegańskiej i wegetariańskiej można dostarczyć wszystkich niezbędnych aminokwasów dzięki uwzględnianiu w jadłospisie różnych źródeł białka. To składnik niezwykle istotny zwłaszcza w okresie ciąży. W każdym z głównych posiłków powinny znaleźć się m.in.: – nabiał będący także źródłem wapnia, – chude mięso, – nasiona roślin strączkowych, – jaja. Niedobór białka w diecie może skutkować niską masą urodzeniową, niską masą serca i nieprawidłowym ciśnieniem u dziecka.

5. Tłuszcz

Jak w każdej zbilansowanej diecie, należy uwzględnić oleje roślinne, szczególnie w surowej postaci, np. Jako dodatek do sałatek. Znajdują się przede wszystkim w rybach, dlatego też nawet jeśli ktoś je suplementuje, zaleca się, aby spożywać tygodniowo minimum dwie porcje tłustych ryb. Tłuszcze są istotne głównie ze względu na zawartość kwasów DHA i EPA.

6. Węglowodany

To podstawa każdej zdrowej diety. Kobietom w ciąży zaleca się wybieranie jak najmniej przetworzonych źródeł węglowodanów takich jak pełnoziarniste chleb, makaron, mąka, różnego rodzaju kasze oraz płatki zbożowe.

7. Witaminy i składniki mineralne

Należy zatem zwrócić szczególną uwagę na przyjmowanie ich odpowiedniej ilości z pożywieniem. Gorzej przyswaja się żelazo niehemowe pochodzące z produktów roślinnych. Tylko zróżnicowana dieta jest w stanie pokryć zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki. Najlepiej wchłania się żelazo hemowe, które znajduje się przede wszystkim w czerwonym mięsie i podrobach. Można zwiększyć jego przyswajalność dzięki dodaniu do posiłków produktów bogatych w witaminę C. Jak wspomniano wcześniej, niektóre pierwiastki odgrywają znaczącą rolę w życiu płodowym – w tym żelazo, wapń, jod.

8. Żelazo

W ciągu dnia zaleca się spożycie minimum 2 szklanek mleka lub produktów fermentowanych, jak jogurt czy kefir.: jego źródła pokarmowe to m.in. Wątróbka wieprzowa, czerwone mięso, orzechy, kakao, kasza jęczmienna, fasola, groch, soczewica.: powinien być suplementowany, ale nie oznacza to, że może go zabraknąć w dobrze zbilansowanej diecie. W diecie roślinnej można dostarczyć ten pierwiastek z napojami roślinnymi wzbogacanymi o składniki mineralne, fasolą, brokułami, brukselką, makiem, migdałami, suszonymi figami. Aby dostarczyć jod, warto włączyć do diety ryby, brokuły, szpinak, jajka, orzechy laskowe.: podstawowym źródłem tego pierwiastka w diecie są mleko i jego przetwory.

9. Dlaczego prawidłowe odżywianie w ciąży jest tak ważne

Programowanie żywieniowe może być istotnym czynnikiem wpływającym na ryzyko licznych chorób, jak nadciśnienie, choroby układu krążenia, cukrzyca, otyłość, alergie. Hsu, Y.L. Niedożywienie w ciąży z kolei może skutkować zwiększonym ryzykiem zaburzeń gospodarki węglowodanowej, hiperlipidemią, cukrzycą, nadciśnieniem. Dieta matki powinna być zgodna z zasadami zdrowego żywienia dla osób dorosłych opracowanymi przez IŻŻ. To, jak odżywia się matka, ma bezpośredni wpływ na rozwój dziecka i jego zdrowie, także w wieku dorosłym. Dla przykładu – C.N. Tain wykazują, że dieta wysokotłuszczowa lub z niedoborem białka może wiązać się z występowaniem u potomstwa stłuszczenia wątroby. Wszystkie składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne mają znaczenie dla rozwijającego się organizmu dziecka. Kobieta w ciąży powinna przede wszystkim dbać o różnorodność diety i dostarczanie wszystkich witamin i mikroskładników oraz o odpowiednio dobraną suplementację. Programowanie żywieniowe to proces, w którym składniki odżywcze, na które eksponowane jest dziecko w łonie matki, modulują zmiany morfologiczne i funkcje jego narządów i układów.

Kategorie:
Zródło

Bayol S.A., Farrington S.J., Stickland N.C., A maternal ‘junk food’ diet in pregnancy and lactation promotes an exacerbated taste for ‘junk food’ and a greater propensity for obesity in rat offspring, „British Journal of Nutrition” 2007, 98(4), 843–851.
Danielewicz H. et al., Diet in pregnancy – more than food, „European Journal of Pediatrics” 2017, 176(12), 1573–1579.
Goran M.I., Plows J.F., Ventura E.E., Effects of consuming sugars and alternative sweeteners during pregnancy on maternal and child health: evidence for a secondhand sugar effect, „Proceedings of Nutrition Society” 2019, 78(3), 262–271.
Hsu C.N., Tain Y.L., The Good, the Bad, and the Ugly of Pregnancy Nutrients and Developmental Programming of Adult Disease, „Nutrients” 2019, 11(4), 894.
Mennella J.A., Jagnow C.P., Beauchamp G.K., Prenatal and postnatal flavor learning by human infants, „Pediatrics” 2001, 107(6), E88.
Ong Z.Y., Muhlhausler B.S., Maternal “junk-food” feeding of rat dams alters food choices and development of the mesolimbic reward pathway in the offspring, „The FASEB Jorunal” 2011, 25(7), 2167–2179.
Zimmer M. et al., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, ptgin.pl/rekomendacje-0 (6.04.2021).