Dieta i suplementacja w ciąży – wpływ odżywiania na zdrowie dziecka
Spis treści
1. Suplementacja w ciąży
Najczęstszą przyczyną niedokrwistości w ciąży jest niedobór tego pierwiastka. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) przestrzega jednak przed rutynową suplementacją żelaza przez kobiety ciężarne. Pierwiastek ten powinny więc suplementować kobiety, u których badania wykazały obniżony poziom hemoglobiny (Hb). Jeżeli towarzyszy temu podwyższone MCV (średnia objętość erytrocytu), problemem jest raczej niedobór kwasu foliowego lub witaminy B12. Zapotrzebowanie na żelazo istotnie zwiększa się w okresie ciąży. Niedokrwistość można stwierdzić, jeśli poziom hemoglobiny wynosi poniżej 11 mg/dl. Żelazo bierze udział w powstawaniu wolnych rodników, przez co jego nadmiar może zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy. Trzeba jednak odpowiednio interpretować wyniki morfologii, ponieważ nie każde obniżenie Hb we krwi wynika z niedoboru tego pierwiastka. Morfologia w trakcie ciąży wykonywana jest kilkukrotnie, co w razie potrzeby pozwala na wdrożenie suplementacji żelaza. Dla kobiet w wieku rozrodczym dzienne zapotrzebowanie na ten składnik to 18 mg, natomiast w ciąży to aż 27 mg na dobę.2. <extra_id_0> Tytuł: <extra_id_1> Witamina D <extra_id_2>
U kobiet otyłych zgodnie ze stanowiskiem PTGiP można rozważyć zwiększenie tej dawki do 4000 IU (po konsultacji z lekarzem prowadzącym). Kobietom w ciąży zaleca się suplementację witaminą D w ilości 1500–2000 IU na dobę. Suplementacja witaminą D w ciąży może zmniejszać ryzyko cukrzycy ciążowej, niskiej masy urodzeniowej dziecka oraz stanu przedrzucawkowego.3. Zapotrzebowanie kaloryczne w ciąży
W najnowszych normach żywienia dla populacji Polski zaleca się już w I trymestrze ciąży zwiększyć podaż kaloryczną. Zalecane zwiększone spożycie kilokalorii na poszczególnych etapach ciąży: – I trymestr: +85 kcal, – II trymestr: +285 kcal, – III trymestr: +475 kcal. Nie ma więc konieczności jedzenia za dwoje. Dieta bogata w cukier może przyczynić się do nadmiernego zwiększania masy ciała w ciąży, a to niesie za sobą niekorzystne skutki zarówno dla matki, jak i dla dziecka, np. Zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego, porodu przedwczesnego. Goran, J.F. Ventura uwzględnili w swojej pracy poglądowej badania, które dowodzą, że spożywanie cukru w ciąży zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości u dziecka. Bayol, S.J. Stickland oraz Z.Y. Muhlhausler w swoich badaniach z udziałem zwierząt dowodzą, że to, co je matka w trakcie ciąży, może wpływać na preferencje żywieniowe potomstwa. J.A. Jagnow, G.K. W ciąży ze względu na rozwój płodu zwiększa się zapotrzebowanie na energię. Jeszcze w 2017 r. Takie zalecenie obowiązywało dopiero od II trymestru. W I trymestrze zmiana jest stosunkowo niewielka. 85 kcal to np. Cienka kromka chleba z chudą wędliną. 285 kcal odpowiada 2 niewielkim przekąskom w ciągu dnia, np. Koktajl na bazie jogurtu z malinami (ok. 100 kcal), garść migdałów (ok. 180 kcal). 475 kcal to np. Porcja spaghetti z makaronem pełnoziarnistym i mięsem drobiowym. Dodatkowych kilokalorii nie powinno się uzupełniać z żywnością bezwartościową – słodyczami, fast foodami. M.I. Plows, E.E. S.A. Farrington, N.C. Ong, B.S. Istnieje więc ryzyko, że spożywanie dużej ilości słodyczy w ciąży ukształtuje preferencje dotyczące smaku słodkiego u dziecka. Mennella, C.P. Beauchamp zaobserwowali, że dzieci matek spożywających marchewki bardziej lubiły to warzywo niż dzieci matek, które nie spożywały ich w ciąży. Zalecenia dotyczące zwiększenia energii w diecie zmieniły się w 2020 r.4. Składniki odżywcze w diecie
Białko pełnowartościowe to to pochodzenia zwierzęcego, jednak w dietach wegańskiej i wegetariańskiej można dostarczyć wszystkich niezbędnych aminokwasów dzięki uwzględnianiu w jadłospisie różnych źródeł białka. To składnik niezwykle istotny zwłaszcza w okresie ciąży. W każdym z głównych posiłków powinny znaleźć się m.in.: – nabiał będący także źródłem wapnia, – chude mięso, – nasiona roślin strączkowych, – jaja. Niedobór białka w diecie może skutkować niską masą urodzeniową, niską masą serca i nieprawidłowym ciśnieniem u dziecka.5. Tłuszcz
Jak w każdej zbilansowanej diecie, należy uwzględnić oleje roślinne, szczególnie w surowej postaci, np. Jako dodatek do sałatek. Znajdują się przede wszystkim w rybach, dlatego też nawet jeśli ktoś je suplementuje, zaleca się, aby spożywać tygodniowo minimum dwie porcje tłustych ryb. Tłuszcze są istotne głównie ze względu na zawartość kwasów DHA i EPA.6. Węglowodany
To podstawa każdej zdrowej diety. Kobietom w ciąży zaleca się wybieranie jak najmniej przetworzonych źródeł węglowodanów takich jak pełnoziarniste chleb, makaron, mąka, różnego rodzaju kasze oraz płatki zbożowe.7. Witaminy i składniki mineralne
Należy zatem zwrócić szczególną uwagę na przyjmowanie ich odpowiedniej ilości z pożywieniem. Gorzej przyswaja się żelazo niehemowe pochodzące z produktów roślinnych. Tylko zróżnicowana dieta jest w stanie pokryć zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki. Najlepiej wchłania się żelazo hemowe, które znajduje się przede wszystkim w czerwonym mięsie i podrobach. Można zwiększyć jego przyswajalność dzięki dodaniu do posiłków produktów bogatych w witaminę C. Jak wspomniano wcześniej, niektóre pierwiastki odgrywają znaczącą rolę w życiu płodowym – w tym żelazo, wapń, jod.8. Żelazo
W ciągu dnia zaleca się spożycie minimum 2 szklanek mleka lub produktów fermentowanych, jak jogurt czy kefir.: jego źródła pokarmowe to m.in. Wątróbka wieprzowa, czerwone mięso, orzechy, kakao, kasza jęczmienna, fasola, groch, soczewica.: powinien być suplementowany, ale nie oznacza to, że może go zabraknąć w dobrze zbilansowanej diecie. W diecie roślinnej można dostarczyć ten pierwiastek z napojami roślinnymi wzbogacanymi o składniki mineralne, fasolą, brokułami, brukselką, makiem, migdałami, suszonymi figami. Aby dostarczyć jod, warto włączyć do diety ryby, brokuły, szpinak, jajka, orzechy laskowe.: podstawowym źródłem tego pierwiastka w diecie są mleko i jego przetwory.9. Dlaczego prawidłowe odżywianie w ciąży jest tak ważne
Programowanie żywieniowe może być istotnym czynnikiem wpływającym na ryzyko licznych chorób, jak nadciśnienie, choroby układu krążenia, cukrzyca, otyłość, alergie. Hsu, Y.L. Niedożywienie w ciąży z kolei może skutkować zwiększonym ryzykiem zaburzeń gospodarki węglowodanowej, hiperlipidemią, cukrzycą, nadciśnieniem. Dieta matki powinna być zgodna z zasadami zdrowego żywienia dla osób dorosłych opracowanymi przez IŻŻ. To, jak odżywia się matka, ma bezpośredni wpływ na rozwój dziecka i jego zdrowie, także w wieku dorosłym. Dla przykładu – C.N. Tain wykazują, że dieta wysokotłuszczowa lub z niedoborem białka może wiązać się z występowaniem u potomstwa stłuszczenia wątroby. Wszystkie składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne mają znaczenie dla rozwijającego się organizmu dziecka. Kobieta w ciąży powinna przede wszystkim dbać o różnorodność diety i dostarczanie wszystkich witamin i mikroskładników oraz o odpowiednio dobraną suplementację. Programowanie żywieniowe to proces, w którym składniki odżywcze, na które eksponowane jest dziecko w łonie matki, modulują zmiany morfologiczne i funkcje jego narządów i układów.