Dieta a stan skóry
Spis treści
1. Skóra – budowa i właściwości
Jest również kluczowym elementem układu odpornościowego, tworzy pierwszą barierę dla drobnoustrojów. Skóra w najgrubszym miejscu na ciele ma zaledwie 5 mm i zbudowana jest z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. Najważniejszymi lipidami obecnymi w naskórku są ceramidy i fosfolipidy. Skóra właściwa odpowiedzialna jest za utrzymanie bariery immunologicznej, a dzięki obecności włókien kolagenowych odpowiada za jędrność i właściwe nawilżenie. Ich prawidłowe funkcjonowanie i współdziałanie jest warunkiem dobrego stanu skóry, a co za tym idzie – jej ładnego wyglądu. Problemy pojawiają się, gdy skóra nie otrzymuje wszystkich niezbędnych składników i związków. Inne objawy, na które należy zwrócić uwagę, to zaczerwienienia oraz suchość. Jej głównym zadaniem jest utrzymanie równowagi między środowiskiem zewnętrznym a wewnętrznym. Dzięki zdolnościom wydzielniczym uczestniczy w usuwaniu wielu substancji z ustroju i reguluje ciepłotę ciała. Warstwa rogowa naskórka zawiera w swojej strukturze lipidy i keratynocyty, które odpowiadają za zatrzymanie wody i właściwe nawilżenie skóry. Oprócz regulacji nawilżenia odpowiadają za utrzymanie właściwego pH, prawidłowe oddychanie skóry oraz wymianę metabolitów. W warstwach skóry rozmieszczone są również gruczoły łojowe i potowe, receptory wrażliwe zarówno na zimno, jak i ciepło, zakończenia nerwów oraz włosowate naczynia krwionośne. Właściwie nawilżona i odżywiona skóra spełnia wszystkie swoje funkcje nawet w ekstremalnych warunkach. Wtedy zaczyna sygnalizować nieprawidłowości poprzez pojawienie się na jej powierzchni plam, przebarwień i wyprysków. Pozornie delikatna i niezwykle wrażliwa, ochrania resztę organizmu przed szkodliwym działaniem czynników mechanicznych, chemicznych i biologicznych.2. Czynniki negatywnie wpływające na wygląd i kondycję skóry
Aby móc cieszyć się gładką skórą o równomiernym kolorycie, należy kompleksowo dbać o ciało i w miarę możliwości minimalizować szkodliwe działanie wymienionych czynników, które są odpowiedzialne również za procesy starzenia. Należą do nich: – sposób odżywiania, – nałogi (nadużywanie alkoholu, palenie papierosów), – promieniowanie UV (brak stosowania kremów z filtrem, częste wizyty w solarium), – detergenty, – uwarunkowania hormonalne, – predyspozycje genetyczne, – zaburzenia metabolizmu ceramidów, – stres, – choroby oraz stany zapalne. Na skórę mają wpływ zarówno czynniki zewnętrze, jak i wewnętrzne.3. Składniki mineralne
Wymienione składniki mineralne pozwalają na utrzymanie elastyczności skóry, zapobiegają wysuszeniu i łuszczeniu się, łagodzą objawy trądziku i przyspieszają jego leczenie oraz korzystnie wpływają na procesy gojenia się ran i uszkodzeń skóry. Oprócz witamin bardzo ważna jest właściwa podaż makro- i mikroelementów. W diecie powinny znaleźć się produkty pełnoziarniste, chude mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych oraz orzechy i pestki. Na prawidłowy stan skóry wpływają wapń, potas, żelazo, selen, miedź, , jod oraz krzem.4. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe
Zapobiegają i łagodzą stany zapalne oraz podrażnienia, niwelują suchość skóry występującą przy keratodermii dłoni i stóp, rybiej łusce, łuszczycy, atopowym zapaleniu skóry czy trądziku, utrzymują właściwe nawilżenie skóry oraz regulują proces rogowacenia naskórka. W warstwie skóry właściwej obecne są ceramidy i fosfolipidy, które do prawidłowej pracy potrzebują kwasów linolowego i alfa-linolenowego, pozyskiwanych przez organizm w wyniku przekształceń NNKT, a konkretnie kwasów omega-3 EPA i DHA. Aby dostarczyć do organizmu odpowiednie ilości kwasów omega-3, w diecie powinny znajdować się orzechy, siemię lnianeiolej lniany, pestki dyni oraz tłuste ryby morskie. Jaki wpływ na skórę mają wymienione kwasy tłuszczowe?5. Produkty spożywcze niekorzystnie wpływające na stan skóry
IŻŻ informuje o korzyściach zdrowotnych związanych z ograniczeniem, a nawet eliminacją spożycia cukrów prostych. Kolejną korzyścią wynikającą z ograniczenia ilości cukrów prostych w diecie jest poprawa stanu skóry. Zarówno nadmiar, jak i niedobór hormonów zaburzają pracę receptorów, co prowadzi do suchości i łuszczenia się skóry, nadmiernego wydzielania sebum, pojawienia się wyprysków i innych zmian skórnych. Spożywanie w dużych ilościach takiej żywności może skutkować nasileniem lub wystąpieniem zmian trądzikowych, alergii, uczuleń, pokrzywek, a nawet stanów zapalnych. Unormowanie w ten sposób glikemii wspomaga i ułatwia obniżenie masy ciała i poprawę ogólnego stanu zdrowia. Związane jest to z obecnością w warstwach skóry receptorów różnych hormonów. W celu widocznej poprawy stanu skóry konieczne jest wykluczenie z jadłospisu produktów wysokoprzetworzonych, z dodatkiem konserwantów, sztucznych barwników i wzmacniaczy smaku.6. Rośliny poprawiające kondycję skóry
Są one często skuteczniejsze i bezpieczniejsze niż popularne w drogeriach kosmetyki do pielęgnacji. Wymienione wyżej rośliny lecznicze najczęściej stosuje się miejscowo na skórę jako okłady lub kompresy. Część z nich (owies, orzechy, rumianek, cebula itp.) w miarę możliwości można uwzględniać w menu na co dzień. Przed zastosowaniem roślin leczniczych należy udać się do lekarza prowadzącego lub dermatologa w celu skonsultowania bezpieczeństwa i możliwych interakcji z przyjmowanymi lekami oraz wykluczenia ewentualnych reakcji alergicznych. W celu poprawienia jej kondycji warto sięgnąć również po rośliny lecznicze. Rośliny lecznicze wpływające na skórę: – aloes zwyczajny, – arnika górska, – babka lancetowata – cebula zwyczajna, – drzewo herbaciane, – dziurawiec zwyczajny, – fiołek trójbarwny, – jeżówka purpurowa, – dąb czerwony, – kłącze stopowca, – jasnota biała, – melisa lekarska, – nagietek lekarski, – nostrzyk żółty, – oczar wirginijski, – orzech włoski, – owies zwyczajny, – pączki topoli, – rumianek pospolity, – skrzyp polny, – tasznik pospolity, – wiesiołek dwuletni, – żywokost lekarski. Można je stosować również jako napary, kąpiele, toniki czy olejki. Substancje zawarte w omawianych roślinach działają przeciwzapalnie, odkażająco, ściągająco, łagodząco, a także przyspieszają gojenie się ran i regenerację. Nie tylko żywność korzystnie wpływa na wygląd i ogólny stan skóry.7. Pozażywieniowe czynniki wpływające na stan skóry
Wydzielane w jego wyniku neurotransmitery wywierają istotny wpływ na występowanie chorób dermatologicznych, zwłaszcza tych o podłożu zapalnym. Stany stresowe nie tylko przyczyniają się do wystąpienia dermatoz, ale również zaostrzają przebieg tych już występujących. Najwięcej jest ich w okolicach twarzy. Z czasem dochodzi do widocznej utraty jędrności skóry oraz przyspieszenia procesów starzenia objawiającego się wystąpieniem zmarszczek i wolniejszą regeneracją (gojeniem się ran i uszkodzeń skóry). W badaniach naukowych udowodniono, że dym tytoniowy, a konkretnie związki w nim zawarte, są przyczyną problemów z gojeniem się ran, przyspieszenia procesów starzenia się skóry, łuszczycy zwyczajnej, łuszczycy krostkowej dłoni i stóp, nowotworów skóry i błon śluzowych, ropniaków mnogich pach, brodawek i narządów płciowych, a nawet choroby Buergera. Substancje zawarte w dymie tytoniowym mogą powodować znaczne zaostrzenie przebiegu wymienionych schorzeń. Równocześnie może modulować również proliferację, migrację i różnicowanie się keratynocytów. Styl i sposób żywienia osób z problemami skórnymi powinien być oparty na zaleceniach Instytutu Żywności i Żywienia. Pomocne w leczeniu lub łagodzeniu objawów mogą okazać się rzucenie palenia i zredukowanie stresu. Szczegółowe zalecenia z pewnością przekaże dermatolog, dlatego warto zasięgnąć porady eksperta w tej dziedzinie. Stres, zarówno wywołany czynnikami fizycznymi, jak i psychicznymi, wpływa na zaburzenie funkcjonowania układu immunologicznego. Uważa się, że schorzenia takie jak atopowe zapalenie skóry, , łysienie plackowate, pokrzywka, trądzik, liszaj płaski czy bielactwo mogą rozwijać się na skutek oddziaływania czynników emocjonalnych na psychikę i nieradzenia sobie z silnym, przewlekłym stresem. W skórze zlokalizowane są receptory hormonów płciowych. Występowanie nieprawidłowości w wydzielaniu hormonów początkowo może objawiać się suchością i zaczerwienieniem skóry. Według autorów badań również wysokie spożycie cukrów prostych wpływające na problemy związane z wydzielaniem i wrażliwością komórek na insulinę prowadzi do rozregulowania całej gospodarki hormonalnej organizmu. Podejrzewa się również, że palenie papierosów może mieć istotny wpływ na rozwinięcie się trądziku, wyprysku rąk czy czerniaka złośliwego. Tak silnie negatywny wpływ palenia papierosów na stan skóry związany jest z szerokim spektrum działania m.in. Nikotyny pobudzającej wydzielanie acetylocholiny wpływającej na wydzielanie potu, łoju, mikrokrążenie oraz angiogenezę. Kolejnym skutkiem palenia jest znaczne obniżenie się w organizmie poziomu witamin antyoksydacyjnych, zwłaszcza A, C i E, które chronią skórę przed wolnymi rodnikami i warunkują prawidłową jej regenerację. Chodzi tu o różnorodną dietę opartą na nieprzetworzonych produktach i z jak największym udziałem świeżych warzyw i owoców. Warto wykonać badania poziomu hormonów, które również mają wpływ na wygląd i stan skóry. Istnieje ścisły związek między poziomem stresu a kondycją skóry.