Czym są kompensacje

1. Reakcja organizmu na bodźce zewnętrzne

2. Czym są kompensacje i dlaczego nie znikają samoistnie

3. Jak postępować w przypadku wystąpienia urazu

1. Reakcja organizmu na bodźce zewnętrzne

Przykładami bodźców zewnętrznych mogą być smak, zapach, ale też wszelkiego rodzaju urazy, takie jak skręcenie czy złamanie. W wyniku urazu może dojść do uszkodzenia receptorów, które będą przekazywały informację o nieustannie trwającym urazie nawet po zakończeniu procesu leczenia. Za przykład może posłużyć skręcenie kostki, w wyniku którego organizm uruchamia mechanizm mający umożliwić dalsze poruszanie się. Ważne jest jednak, aby w trakcie powrotu do zdrowia pamiętać o przejściu odpowiedniej rehabilitacji. Ciało człowieka jest bardzo wrażliwe na otaczające je bodźce. W przypadku wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia uruchamiana jest reakcja obronna. W momencie gdy reakcja obronna słabnie, warto skupić się na poprawie komunikacji między ciałem a mózgiem. Organizm człowieka posiada specjalne receptory, których zadaniem jest odbieranie oraz przetwarzanie informacji zdobytych w środowisku zewnętrznym. Informacje w postaci kontuzji również są przekazywane do mózgu. W takiej sytuacji organizm będzie utrzymywał mechanizmy obronne uruchomione z powodu kontuzji. Osoba kontuzjowana będzie zatem bardziej polegała na zdrowej nodze. Bez prawidłowo zaplanowanego procesu naprawczego mogą powstać kompensacje w postaci mocniejszego obciążania zdrowej kończyny po wyleczeniu skręcenia. W odpowiedzi na konkretne informacje powstają odruchy – jednym z najsilniejszych jest odruch przetrwania. Bardzo często w sytuacjach niebezpiecznych występuje osłabienie organizmu, sztywność i napięcie mięśni, a nawet ból. Metoda ta pozwoli zapobiec wysyłaniu w przyszłości sprzecznych informacji do mózgu poprzez uszkodzony w wyniku urazu receptor. Przetworzone informacje zostają przesłane dalej do mózgu.

2. Czym są kompensacje i dlaczego nie znikają samoistnie

Tego rodzaju mechanizm działa na każdej płaszczyźnie organizmu człowieka. Podczas powrotu do zdrowia oraz sprawności po urazie nie wystarczy tylko wyleczyć powstałej kontuzji. Należy przywrócić informację, że wcześniej uszkodzony obszar (np. Skręcona kostka) jest już bezpieczny i może zostać zaangażowany do pracy. Każda trauma może powodować, że kompensacje nie znikną samoistnie, a uraz może utrwalić je jeszcze bardziej. Na skutek urazu w określonym obszarze dochodzi do zaburzeń w przepływie informacji pomiędzy receptorami a mózgiem. Kluczowe jest zatem ustalenie odpowiedniego protokołu naprawczego, który pozwoli na powrót do pełnej sprawności poprzez eliminację kompensacji. Ciało, aby było w stanie funkcjonować, przenosi pracę uszkodzonej struktury na zdrową część. Dla przykładu – w momencie utraty wzroku wyostrza się zmysł słuchu, zaś po skręceniu lewej kostki jej pracę przejmie prawa noga i odciąży tym samym kontuzjowaną kończynę. Niezwykle istotny jest prawidłowo zaplanowany proces naprawczy, również w sferze mózgu. Mózg człowieka ma zdolność do wytwarzania i utrwalania reakcji obronnych. W efekcie organizm nie będzie chciał wykorzystywać do pracy uszkodzonej części ciała. W konsekwencji występują problemy z integracją określonych systemów motorycznych. Kompensacje powstają, gdy w organizmie zostaje uszkodzona jedna ze struktur.

3. Jak postępować w przypadku wystąpienia urazu

Nieco trudniej jest w przypadku tzw. Starych blizn. W tego rodzaju sytuacjach należy przeprowadzić dokładniejszą diagnostykę, a czas trwania terapii będzie wydłużony, gdyż ciało człowieka ma wysokie zdolności adaptacyjne i przyzwyczaja się do nowych sytuacji. W tym celu można wykorzystać różnego rodzaju techniki, takie jak praca w izometrii (wykorzystanie stałego napięcia mięśni), w ekscentryce (rozciągnięcie danego obszaru) oraz koncentryce (skurcz danego obszaru). Wraz z czasem można sięgać po bardziej zaawansowane formy i wdrażać bardziej skomplikowane zadania ruchowe, tak aby w pełni zaangażować obszar po urazie do efektywnej pracy. Natychmiastowe wdrożenie rehabilitacji wpłynie na uniknięcie utrwalenia kolejnych kompensacji oraz powrót do sprawności sprzed kontuzji. Wraz z czasem organizm wykształca różnego rodzaju mechanizmy mające na celu trwałą pracę bez uszkodzonego obszaru. W tym wypadku trzeba niejako zapewnić mózg o tym, że obszar po urazie jest obszarem bezpiecznym i jego praca będzie efektywna. Metody te z pewnością są niezwykle przydatne zwłaszcza w początkowej fazie rehabilitacji. W przypadku gdy uraz jest świeży, warto od razu podjąć współpracę z wykwalifikowanym fizjoterapeutą, który odpowiednio zaplanuje cały proces leczenia.