Szukaj
Język
Czy to w ogóle zaparcia – jak w prosty sposób rozwiązać ten problem?
Spis treści
1. Zaparcia – definicja, przyczyny
Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego (Kryteria Rzymskie IV) zaparcia czynnościowe rozpoznaje się, kiedy występują co najmniej dwa z wymienionych poniżej symptomów i trwają co najmniej trzy miesiące. 1. Grudkowy lub twardy stolec w ponad 25% defekacji.3. Uczucie blokady w okrężnicy lub odbytnicy w ponad 25% defekacji.5. Mniej niż 3 samoistne wypróżnienia na tydzień. Fizjologicznie pasaż stolca przez jelito grube trwa 20–72 godziny, w przypadku zwolnionego pasażu jelitowego czas ten może wydłużyć się nawet do 5 dni, wynika to z zaburzonej motoryki mięśni w okrężnicy. Warto pamiętać, że okresowe zaparcia są zjawiskiem zupełnie normalnym i mogą występować w związku z częstym podróżowaniem, nieprawidłową dietą lub brakiem aktywności fizycznej. U ponad 90% osób zaparcia mają charakter idiopatyczny, tzn. Że ich przyczyna nie jest organiczna. Wysiłek podczas parcia na stolec w ponad 25% defekacji.2. Uczucie niepełnego wypróżnienia w ponad 25% defekacji.4. Ręcznie zabiegi celem ułatwienia wypróżnienia w ponad 25% defekacji.6. Zaparcia czynnościowe mogą występować zarówno przy prawidłowym, jak i przy zwolnionym pasażu jelitowym. Czasem zaparcia są związane z nieprawidłowo zsynchronizowaną pracą mięśni w samej odbytnicy (końcowym odcinku jelit), np. Nieprawidłowym skurczem/relaksacją zwieracza odbytu. Często pojawiają się także u kobiet w ciąży. Wśród chorób, które objawiają się zaparciami idiopatycznymi, wymienić można IBS oraz zaparcia czynnościowe.2. Zaparcia – jakie objawy powinny niepokoić
Do przyczyn zaparć wtórnych zalicza się m.in.: – nowotwory (jelita grubego, jajników, macicy), – choroby zapalne jelit, – cukrzycę, – niedoczynność tarczycy, – przewlekłą chorobę nerek, – choroby neurologiczne – chorobę Parkinsona, stwardnienie rozsiane, – depresję, anoreksję, bulimię, – stosowanie niektórych leków, np. Przeciwdepresyjnych, przeciwpsychotycznych, przeciwbólowych, jak opioidy, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków na nadciśnienie. Podobnie należy postąpić, jeśli podejrzewa się, że problemy z wypróżnianiem są konsekwencją zażywania konkretnego leku. Oprócz zaparć czynnościowych opisanych wyżej (niespowodowanych chorobą) wyróżnia się także zaparcia wtórne, które występują znacznie rzadziej. Jeżeli zaparciom towarzyszą dodatkowe objawy takie jak krew w stolcu, gorączka, silny ból, utrata masy ciała, zmęczenie, objawy anemii, zawsze należy skontaktować się z lekarzem rodzinnym. Jeżeli w ulotce znajduje się informacja o zaparciach jako możliwym skutku ubocznym, warto skonsultować z lekarzem zmianę leku. Są konsekwencją choroby, zaburzeń metabolicznych/hormonalnych lub skutkiem ubocznym stosowania leków.3. Jak leczyć zaparcia
Pierwszym etapem jest zmiana stylu życia. Bardzo często problemy z wypróżnianiem wiążą się z nieprawidłową dietą i brakiem aktywności fizycznej. U większości osób zdrowych ruch stymuluje pasaż stolca przez jelita. W diecie należy uwzględnić błonnik pokarmowy rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Można rozważyć również suplementację błonnika w dawce wynoszącej 12 g. W miarę możliwości warto skupić się na zdrowej diecie i dostarczać błonnik z pokarmem, a nie w postaci suplementu. Leki osmotyczne zawierają składniki, które powodują gromadzenie się wody w jelitach. Jak podaje w swojej publikacji J. Dopiero jeśli interwencja żywieniowa i wymienione leki okażą się nieskuteczne, rozważane są inne opcje leczenia, przeprowadza się również pogłębioną diagnostykę, w tym badania oceniające czynność odbytu i odbytnicy (manometria, test wydalania balonu). Jak leczyć zaparcia czynnościowe? Jeżeli nie występują żadne niepokojące objawy, można samodzielnie spróbować uporać się z tą dolegliwością. Warto więc dokładnie przyjrzeć się stosowanej diecie i zweryfikować, czy odbiega od zasad zdrowego żywienia. W związku z tym zaleca się, aby wprowadzić przynajmniej 30–60 minut aktywności fizycznej dziennie. Dzienna dawka tego składnika dostarczana z dietą powinna wynosić 25–30 g. Warto jednak zacząć od mniejszej dawki, aby zapobiec wzdęciom, i stopniowo ją zwiększać – o 3 g na tydzień. Jeśli wprowadzone zmiany nie przyniosą rezultatów w ciągu 2 tygodni, należy udać się do lekarza, który może przepisać leki osmotyczne lub środki stymulujące. Do tej grupy należą PEG, czyli polietylenoglikol, laktuloza, sorbitol. Daniluk, PEG jest skuteczny nawet przy długotrwałym stosowaniu (nawet 2 lata). Postępowanie w zaparciach wtórnych opiera się na leczeniu choroby podstawowej lub modyfikacji farmakoterapii.4. Błonnik
Wystarczy przestrzegać podstawowych zasad. 1. Regularnie spożywać kasze, zwłaszcza gryczaną, jęczmienną pęczak, ryż brązowy (minimum 3–4 razy tygodniu).3. Kilka razy w tygodniu uwzględniać w diecie orzechy, migdały.5. Poniżej przykładowy zestaw produktów, które spożyte w ciągu dnia dostarczą ok. 27 g błonnika.Chleb żytni pełnoziarnisty – 2 kromki (70 g)Pomidor (170 g)Garść migdałów (30 g)Kasza gryczana (50 g)Surówka z marchewki (100 g)Jabłko (180 g) Aby zapobiec wystąpieniu skutków ubocznych w postaci gazów, wzdęć i dyskomfortu, należy rozłożyć produkty bogate w błonnik na poszczególne posiłki. Przy dostarczaniu 25–30 g błonnika lub więcej należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Jego źródłem są kasze, otręby, płatki zbożowe (owsiane, jęczmienne itp.), pieczywo, owoce, warzywa, strączki, orzechy, migdały. Na co dzień wybierać produkty z mąki pełnoziarnistej, np. Chleb, makaron.2. Spożywać minimum 3 porcje warzyw i 1 porcję owoców dziennie.4. Przynajmniej 2 razy w tygodniu spożywać rośliny strączkowe, jak soczewica, groch, fasola, ciecierzyca. Można także stopniowo zwiększać ilość produktów bogatych w błonnik, np. Zjadać 1 kromkę chleba białego i 1 kromkę chleba ciemnego, pół porcji makaronu białego i pół porcji makaronu pełnoziarnistego. W zbilansowanej diecie nietrudno dostarczyć zalecane 25–30 g błonnika.5. Bezpieczeństwo środków bez recepty
D.M. Po takie środki należy sięgać tylko w wyjątkowych sytuacjach, nie powinno to stać się nawykiem. W aptekach dostępne są bez recepty niektóre środki stymulujące skurcze mięśniówki jelit, jak bisakodyl czy senes. Brenner na łamach czasopisma „Gastroenterology” podkreśla jednak, że skutki uboczne tych leków nie zostały potwierdzone w badaniach. Środki stymulujące nie powinny być przyjmowane długotrwale bez konsultacji z lekarzem – to on powinien decydować o leczeniu farmakologicznym zaparć, rodzaju przyjmowanej substancji i czasie trwania kuracji. Na stronie The Canadian Society of Intestinal Research specjaliści ostrzegają przed długotrwałym stosowaniem środków stymulujących ze względu na ryzyko zaburzenia funkcji okrężnicy i wystąpienia uzależnienia (brak poprawnej funkcji jelit po odstawieniu leku).6. Zaparcia u dzieci i nastolatków
Ilość spożywanej wody również powinna mieścić się w granicach normy odpowiedniej dla wieku i płci – w badaniach zwiększenie ilości wody nie wpływało na częstość oddawania stolca i inne objawy zaparć. Średnie BMI u dziewcząt, które miały problemy z wypróżnianiem, było wyższe niż u dziewcząt, które nie doświadczyły tego problemu. Zgodnie ze stanowiskiem The European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) z 2014 r. W przypadku zaparć u dzieci i nastolatków zaleca się spożycie błonnika zgodne z zalecanymi normami. W badaniu ankietowym, w którym wzięło udział 386 nastolatków z Brazylii (14–19 lat), wśród dziewcząt wykazano zależność między stosowaniem diety ubogiej w błonnik a występowaniem zaparć. Dane wskazują, że właściwa masa ciała i odpowiednia podaż błonnika to ważne czynniki mogące zapobiegać zaparciom czynnościowym. Nie rekomenduje się dodatkowej suplementacji błonnika, ponieważ nie potwierdzono jej skuteczności.7. Zapotrzebowanie na wodę dla dzieci
Źródło: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. Jarosza M. Et al., Warszawa 2020.8. <extra_id_0> Słowa kluczowe: <extra_id_1>
Dimidi i wsp. Niektóre badania wykazują zmiany mikrobioty u osób z chronicznymi zaparciami. Produkty metabolizmu bakterii jelitowych (jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe) mogą mieć potencjalny wpływ na motorykę jelit poprzez stymulowanie receptorów w błonie śluzowej. Y.X. U uczestniczek suplementujących probiotyki odnotowano poprawę konsystencji stolca oraz zwiększenie częstości wypróżnień. Podsumowując – rekomendowanym sposobem na łagodzenie zaparć w większości przypadków jest zwiększenie dziennego spożycia błonnika, ilości wypijanej wody oraz częstotliwości aktywności fizycznej. Dopiero jeśli interwencja dietetyczna i farmakologiczna nie przyniesie efektów, konieczna jest dalsza diagnostyka u specjalisty. Jak podają E. Zaobserwowano u nich mniejszą liczebność bakterii z rodzajów Bifidobacterium i Lactobacillus. Niektóre z badań, np. Yang i wsp., wykazały korzystny wpływ bakterii na pracę jelit – w tym przypadku B. Lactis DN-173010. Niestety wyniki analiz są sprzeczne i w tym momencie nie można stwierdzić, który szczep bakterii może być wykorzystany w leczeniu zaparć. O ewentualnym włączeniu leków powinien decydować lekarz rodzinny. Nie wykazano do tej pory skuteczności któregokolwiek probiotyku w łagodzeniu zaparć.
