Szukaj
Język
Czy to w ogóle wzdęcia brzucha – jak sobie z nimi radzić?
Spis treści
1. Wzdęcia brzucha – czym są i jakie są ich przyczyny
To najczęstszy objaw ze strony przewodu pokarmowego, z którym pacjenci zgłaszają się do specjalistów (P. W Polsce ze wzdęciami zmaga się powyżej 30% populacji. Gulbicka, M. Szacuje się, że całkowita objętość gazów jelitowych powinna wynosić ok. 200 ml. Najczęściej jednak gazy powstają na drodze fermentacji, która odbywa się w jelicie grubym. Gulbicka, M. Zauważono także, że wzdęcia są jednym z głównych objawów zaparć. Słomka, E. Za uczucie wzdęcia odpowiada nadmiar gazów jelitowych. Eder i wsp. 2012). Co ciekawe, dolegliwość ta znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn (P. Grzymisławski 2016). Przeważającą część, bo aż 90%, powinien stanowić azot, który dostaje się do organizmu wraz z połykanym powietrzem, inne gazy to tlen, metan oraz dwutlenek węgla. Ponadto ich nadmiar może być związany z jednostkami chorobowymi, np. Zespołem jelita drażliwego (IBS), zespołem przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) czy alergią pokarmową (P. Grzymisławski 2016). Częstość ich występowania szacuje się na prawie 80% wszystkich problemów z wypróżnianiem (M. Małecka-Panas 2011). Ponadto bardzo często towarzyszy temu zwiększenie obwodu brzucha, co dla wielu osób jest powodem do wstydu.2. Jak ograniczyć powstawanie gazów jelitowych
Osoby, które zmagają się z problemem wzdęć oraz nadmiernym oddawaniem gazów, mogą zastosować dietę lekkostrawną. Azpiroz i wsp. 2014).Warto wykluczyć z jadłospisu produkty mocno wzdymające, m.in. Nasiona roślin strączkowych oraz niektóre warzywa. Przeciwwskazane są również takie produkty jak kapusta, brokuł, kalafior, cebula, czosnek, warzywa konserwowe, papryka oraz fasolka szparagowa. Błonnik może m.in. Stymulować fermentację w jelicie grubym, co będzie wiązało się z nadmierną produkcją gazów jelitowych. Warzywa i owoce także są źródłem błonnika pokarmowego, dlatego w celu zmniejszenia jego zawartości w tych produktach zaleca się ich gotowanie, rozdrabnianie, przygotowanie przecierów lub soków. Przeciwwskazane są czerwone mięso, tłuste sery i wędliny oraz konserwy rybne. Włodarek i wsp. 2015). Ograniczyć należy spożycie orzechów, nasion oraz pestek, natomiast wyeliminować należy smalec oraz twarde margaryny.Sposób przygotowywania posiłków także ma wpływ na ich strawność. Smażenie, duszenie w dużej ilości tłuszczu, grillowanie oraz wędzenie może stymulować produkcję gazów jelitowych oraz powodować uczucie przepełnienia i ciężkości (D. Żywność wysokoprzetworzona, bogata w cukier oraz sól także stanowi przyczynę wzdęć brzucha. Ponadto zdecydowana większość tych produktów jest ciężkostrawna i dłużej zalega w przewodzie pokarmowym. Jak już wspomniano, jedną z przyczyn nadmiernej produkcji gazów może być nieodpowiedni sposób żywienia. W jednym z badań zauważono, że jej wprowadzenie wpłynęło pozytywnie na zmniejszenie ilości wydalanych gazów (R. W diecie nie powinny się znaleźć: ciecierzyca, soczewica, groch czy fasola. Spośród warzyw warto wybrać pomidory bez skóry, pietruszkę, marchew, ziemniaki i seler.Ilość błonnika pokarmowego powinna zostać zmniejszona do ok. 25 g na dobę. Warto zamienić ciemne pieczywo na pszenne, grube kasze na kuskus lub kaszę mannę, ryż brązowy na biały. Głównym źródłem białka w diecie powinny być chude mięso, mleko, sery twarogowe, serki wiejskie, ser żółty o obniżonej zawartości tłuszczu oraz chude ryby. Jaja zaleca się przygotowywać na miękko, półtwardo lub podawać je w formie jajecznicy ugotowanej na parze (D. Oliwa z oliwek, oleje rzepakowy, lniany lub sojowy to tłuszcze zalecane w diecie lekkostrawnej. Zaleca się, aby dania były gotowane na wodzie i pieczone. Włodarek i wsp. 2015). Składniki w niej zawarte mogą podrażniać przewód pokarmowy. Zaleca się wyeliminować z diety gotowe dania typu instant, chipsy, słodkie płatki śniadaniowe, paluszki, gazowane napoje oraz żywność typu fast food. Nadmiar produktów wzdymających w diecie oraz zbyt duża ilość błonnika pokarmowego to jedne z głównych żywieniowych przyczyn wzdęć brzucha.3. IBS oraz SIBO a wzdęcia brzucha
Objawia się głównie bólami brzucha, wzdęciami, biegunką lub zaparciami. Zaliczyć do nich można m.in. Laktozę, fruktozę, sorbitol czy fruktany. Zaleca się ograniczenie ich spożycia lub nawet całkowite wyeliminowanie z jadłospisu. Szacuje się, że dieta ta jest skuteczna w ok. 50–70% przypadków IBS (K. SIBO to kolejna choroba mogąca wywoływać wzdęcia brzucha. Gulbicka, M. SIBO charakteryzuje się obecnością zbyt dużej ilości bakterii w jelicie cienkim. Zalecenia żywieniowe w SIBO są podobne jak w IBS. Co ciekawe, SIBO może występować także u pacjentów z IBS (M. Niektóre choroby mogą powodować wzdęcia brzucha, szczególnie wskazuje się na takie jednostki jak zespół jelita drażliwego (IBS) oraz zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO). U pacjentów z IBS zalecane jest wprowadzenie diety z niską zawartością fermentujących sacharydów – FODMAP. Związki te występują przede wszystkim w warzywach oraz owocach, ale także w mleku i przetworach mlecznych czy strączkach. Wprowadzenie takiego modelu żywienia u pacjentów z IBS może znacznie wpłynąć na ograniczenie występowania dolegliwości, w tym m.in. Wzdęć brzucha. Scarlata 2019). Szacuje się, że problem ten dotyka ok. 59% pacjentów z tą jednostką chorobową (P. Grzymisławski 2016). W konsekwencji prowadzi do zaburzeń trawienia i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Rekomenduje się stosowanie diety low-FODMAP, która ogranicza namnażanie się bakterii. Pimentel et al. 2020). Zespół jelita drażliwego (IBS) to choroba przewodu pokarmowego.4. Nawyki wpływające na występowanie wzdęć brzucha
Spożywanie posiłków w pośpiechu sprzyja połykaniu dużej ilości powietrza. Zaleca się uważne spożywanie pokarmów. Skupienie się na tej czynności zapobiegnie nie tylko wzdęciom, ale także przejadaniu się. Cherpak 2019). W jednej z prac zauważono, że u pacjentów jedzących posiłki o nieregularnych porach częściej występowało uczucie wzdęcia niż u tych, którzy jedli o wyznaczonych godzinach (P. Wypracowanie pewnego schematu i ciągłe jego powtarzanie może korzystnie wpływać na pracę organizmu, szczególnie przewodu pokarmowego. Niska aktywność ruchowa również może być jedną z przyczyn wzdęć brzucha. Ich intensywność może być umiarkowana, ale przede wszystkim powinny być dostosowane do możliwości danej osoby. Będą korzystnie wpływać nie tylko na pracę przewodu pokarmowego, ale także całego organizmu (P. W celu zmniejszenia częstotliwości występowania wzdęć warto zadbać nie tylko o dietę, ale także zmianę pewnych nawyków. To z kolei wiąże się z wytwarzaniem większej ilości gazów jelitowych. Dotyczy to zarówno osób zmagających się ze wzdęciami, jak i tych bez dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Dokładne żucie i przeznaczenie dłuższego czasu na spożycie posiłku w sposób świadomy wpłynie korzystnie na trawienie (E.Ch. Kolejnym czynnikiem jest regularność spożywanych posiłków. Jaksender 2014). Zaleca się spożywanie kilku niedużych objętościowo posiłków o regularnych godzinach. W celu zmniejszenia ryzyka zaleca się włączenie regularnych ćwiczeń fizycznych. Codzienne spacery, bieganie, nordic walking to świetne formy aktywności ruchowej. Jaksender 2014). Zbyt szybkie jedzenie, przejadanie się oraz siedzący tryb życia to najczęstsze przyczyny wytwarzania nadmiernej ilości gazów jelitowych.
