Czy to w ogóle migrena – czym jest i jak sobie z nią radzić?
Spis treści
1. Migrena – przyczyny i rozpoznanie
Istnieją liczne teorie próbujące wyjaśniać i tłumaczyć jej etiopatogenezę. Zgodnie z wytycznymi Międzynarodowej klasyfikacji bólów głowy rozpoznanie migreny jest możliwe po spełnieniu określonych kryteriów klinicznych. Migrenę można również stwierdzić, gdy w określonej liczbie napadów pojawia się któryś z wyżej opisanych i scharakteryzowanych bólów głowy – migreny z aurą (2 razy) i migreny bez aury (5 razy). Podczas napadów migreny występują czasami objawy niespecyficzne, wtedy postawienie diagnozy wymaga skontaktowania się z poradnią specjalistyczną. Udowodniono, że kluczowymi czynnikami wywołującymi napady migreny są stres, zmęczenie i nadmierny wysiłek zarówno psychiczny, jak i fizyczny. Oprócz tego jednym z częściej występujących czynników są wahania hormonalne. Kolejnymi bodźcami wywołującymi ataki migreny są zbyt krótki lub zbyt długi sen, gwałtowne zmiany pogody, pobyt na dużych wysokościach, głód, palenie tytoniu i zbyt intensywne światło. Obecnie pewne jest, że migrena to choroba dziedziczna. Potrzeba jednak większej liczby badań i dowodów, które pozwolą na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków. Według nich za pierwszy napad migreny uważa się epizod występujący z krwotokiem podpajęczynówkowym, krwotokiem lub zapaleniem opon mózgowych i mózgu. Rozpoznania migrenowego bólu głowy najczęściej dokonuje lekarz pierwszego kontaktu lub neurolog. Bóle migrenowe występują okresowo, mogą być spowodowane przez wiele czynników. Niestety migrena dopada nas również wtedy, gdy po intensywnym stresie próbujemy szybko się zrelaksować. Udowodniono, że zaburzenia układu endokrynologicznego mają wpływ na zwiększenie częstotliwości występowania migrenowych bólów głowy. Mimo wielu badań etiologia migreny nadal nie jest jasna.2. Migrena – leczenie
Najważniejszą zasadą leczenia ostrych epizodów bólowych jest przyjęcie leków tak szybko, jak to możliwe. Jeśli po zażyciu pierwszej dawki leku ból nadal narasta, powinno się przyjąć drugą dawkę. W takim przypadku zaleca się stosowanie leków drogą doodbytniczą, podskórną, wziewną, dożylną, a nawet domięśniową. Złotym standardem leczenia farmakologicznego migreny są tryptany. Tryptany to selektywni antagoniści receptorów 5HT1B/1D. Tryptany swoją skuteczność zawdzięczają budowie chemicznej, pozwalającej im na przekroczenie bariery krew–mózg. W przypadku osób, u których leczenie tryptanami nie przynosi oczekiwanych rezultatów, stosuje się kombinację niesteroidowych leków przeciwzapalnych z naproksenem lub diklofenakiem. Oznacza to, że powinno obejmować jednocześnie farmakologiczne leczenie napadów, leczenie zachowawcze (profilaktykę) oraz leczenie niefarmakologiczne. Lek powinien być przyjęty już wtedy, gdy czujemy, że zbliża się atak migreny (w czasie aury). Niestety gdy migrena przybiera na sile, leki doustne mogą okazać się nieskuteczne. W przypadku osób, u których migrena występuje z mdłościami lub wymiotami, zaleca się podawanie leku przeciwbólowego razem z lekami przeciwwymiotnymi. Jest to grupa leków stosowana jedynie po zaleceniu lekarza specjalisty, w momencie gdy leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne zawiodą. Działają zarówno na obwodowe, jak i centralne ośrodki bólowe. Stosowanie tego typu leków przynosi ulgę i zdecydowanie poprawia stan pacjenta już po 2 godzinach. Aby leczenie migreny było skuteczne, musi być kompleksowe.3. Migrena – profilaktyka
Warto zastanowić się nad wprowadzeniem leczenia profilaktycznego, jeżeli: – występują więcej niż 3 silne napady migrenowe w miesiącu, – napady mają ciężki, wielodniowy przebieg, – epizody bólowe nie ustępują po podaniu leku doraźnego, – aura migrenowa przedłuża się i uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie. Po pierwsze należy wyeliminować wyżej wymienione czynniki, które mogą wywoływać atak migreny, po drugie należy stosować leki zalecone przez lekarza. Leczenie pacjentów powinno rozpoczynać się od stosowania małych dawek wyżej wymienionych leków, powinny być one zwiększane stopniowo w razie konieczności. Skuteczne leczenie pozwala na istotne zmniejszenie liczby/intensywności epizodów bólowych. Głównym celem leczenia profilaktycznego migreny jest zmniejszenie liczby napadów bólu migrenowego oraz ich złagodzenie. Leczenie profilaktyczne powinno składać się z kilku elementów. Najczęściej stosowanymi profilaktycznymi preparatami są: – leki beta-adrenolityczne (Propranolol, Nadolol, Atenolol), – leki trójpierścieniowe trójcykliczne (Doksepina, Imipramina), – leki przeciwpadaczkowe (Topiramat, Gabapentyna), – antagoniści wapnia (Funaryzyna, Werapamil), – antagoniści serotoniny, – inhibitory wychwytu serotoniny. Aby ocenić skuteczność leczenia profilaktycznego, powinno się także notować częstotliwość napadów bólowych. Leczenie profilaktyczne nie powinno trwać dłużej niż rok i powinno się je zakończyć w momencie, gdy bóle głowy osłabną i będą pod pełną kontrolą pacjenta. Takie leczenie migreny zalecane jest w przypadku osób z częstymi i bardzo bolesnymi epizodami migrenowymi.4. Migrena – dieta i suplementacja
Bardzo ważne jest, by spożywać posiłki w regularnych odstępach czasu i nie dopuszczać do pojawienia się głodu. Wskazane jest także unikanie pewnych produktów spożywczych, które zwiększają ryzyko występowania epizodów bólowych, należą do nich produkty zawierające tyraminę, czyli żółty ser, przetwory kakaowe, czekolada, mleko i wszystkie jego przetwory, wino, chińszczyzna, kawa, herbata, owoce cytrusowe, banany, orzechy, jaja, produkty zbożowe, bakalie, grzyby i niektóre słodziki. Ważne jest, aby wypijać przynajmniej 1, 5 l wody mineralnej dziennie. Zaleca się zatem stosowanie preparatów zawierających witaminę B2, kwasy omega-3, kwas alfa-liponowy, wyciąg z lepiężnika oraz koenzym Q10. Liczne badania prowadzone na całym świecie dowodzą, że stosowanie magnezu przynosi korzyści zarówno w grupie dzieci, jak i dorosłych borykających się z problemem migreny. Zaburza prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie, a w ciężkich przypadkach potrafi nas z niego wykluczyć. Tylko odpowiednie leczenie, zmiana stylu życia i wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych mogą przynieść długotrwałe rezultaty. W praktyce okazuje się jednak, że ogromne znaczenie w przypadku leczenia migren mają też odpowiednia dieta oraz suplementacja. Głód jest jednym z czynników prowokujących ataki migreny. Oczywiście to zalecenia ogólne, przy wyborze produktów spożywczych najlepiej opierać się na własnym doświadczeniu oraz tym, w jaki sposób organizm reaguje na określone pokarmy. U osób cierpiących na migrenę często występują niedobory składników mineralnych i witamin. Spośród wszystkich składników mineralnych najważniejszy w przypadku migreny wydaje się magnez – jego zalecana dobowa dawka to wówczas 00–600 mg. Migrena jest poważnym i niezwykle powszechnym problemem zdrowotnym. Jeśli zauważyliście, że wasze objawy pokrywają się z opisanymi przez nas kryteriami rozpoznania migreny, nie czekajcie, migrena sama nie minie. Mogłoby się wydawać, że połączenie leczenia farmakologicznego z leczeniem profilaktycznym jest wystarczające.