Szukaj
Język
Czy to w ogóle gluten – czy może być szkodliwy dla organizmu?
Spis treści
1. <extra_id_0> Do you have <extra_id_1> Czym jest gluten?
Dla przetwórstwa żywności ma on bardzo cenne właściwości, ponieważ nadaje pieczywu pożądaną konystencję, przez co chleb i bułki są elastyczne i zwarte. Gluten występuje w pszenicy, życie i jęczmieniu. Jest mieszaniną różnych białek (m.in. Gliadyny) występujących w ziarnach zbóż.2. Czy to w ogóle dlaczego gluten może być szkodliwy dla organizmu?
Niekompletne trawienie glutenu przez organizm powoduje, że jest on białkiem, które może nadmiernie aktywować układ odpornościowy. Jednak badania przeprowadzone przez D.D. Podobnie nieprawdą jest, że pszenica jest modyfikowana genetycznie. W konsekwencji gluten jest odporny na trawienie przez sok żołądkowy oraz enzymy przewodu pokarmowego. Sugeruje się również, że wzrost nietolerancji glutenu u człowieka wynika ze stopniowego zwiększania jego zawartości w ziarnach zbóż. Kasarda w 2013 roku nie potwierdziły tej tezy. Z punktu widzenia biochemicznego gluten jest bardzo interesującą cząsteczka, gdyż cechuje się wysoką zawartością sekwencji tych samych aminokwasów – glutaminy i proliny.3. Czy gluten szkodzi każdemu?
Należy jednak pamiętać, że eliminacja glutenu na własną rękę może być szkodliwa dla zdrowia i prowadzić do niedoborów witamin i soli mineralnych. Niestety wiele osób decyduje się na taki krok i traktuje wykluczenie glutenu z diety jako element zdrowego stylu życia. Obecnie nie ma żadnych podstaw naukowych potwierdzających, że gluten jest szkodliwy dla każdego i powinien być eliminowany z diety.4. Choroby glutenozależne
Obecnie opisano trzy choroby glutenozależne – celiakię, alergię na pszenicę oraz nieceliakalną nadwrażliwość na gluten (NCGS). Szacuje się, że choroby glutenozależne mogą dotyczyć nawet 10% populacji.5. <extra_id_0> Słowa kluczowe <extra_id_1> <extra_id_2>
Takie predyspozycje zostały opisane w obrębie genów kodujących białka głównego układu zgodności tkankowej klasy HLA. Osoby z niekorzystnymi wariantami HLA-DQ2 i HLA-DQ8 mają predyspozycje do wystąpienia celiakii, ponieważ ich układ odpornościowy rozpoznaje gluten jako coś obcego. Przeciwciała są wytwarzane przeciwko białkom glutenu (gliadynie) oraz przeciwko własnym tkankom (transglutaminaza tkankowa) i stanowią one bardzo ważny element diagnostyki laboratoryjnej celiakii. Podkreśla się również, że choroba coraz częściej diagnozowana jest u dorosłych, a nie jak do tej pory sądzono tylko u dzieci. Objawy celiakii pojawiają się po tygodniach, a nawet latach od spożycia glutenu i obejmują: – zaburzenia wchłaniania i związane z tym niedobory żelaza i witamin z grupy B, – anemię z niedoboru żelaza, – bóle brzucha, – przewlekłe biegunki, – wymioty, – utratę masy ciała, – powolny wzrost lub jego zahamowanie (u dzieci), – migreny, – depresję, – osłabienie mięśniowe, – zaburzenia płodności, – osteoporozę, – zapalenie stawów, – opryszczkowate zapalenie skóry (choroba Duhringa), – glutenową ataksję (zaburzenia równowagi i koordynacji). Oznacza to, że u niektórych osób ze specyficznymi zmianami genetycznymi może pod wpływem różnych czynników środowiskowych dojść do rozwinięcia się celiakii. Układ ten jest odpowiedzialny za prawidłowe zaprezentowanie komórkom układu odpornościowego różnych cząsteczek, m.in. Glutenu. W konsekwencji dochodzi do wydzielania cząsteczek prozapalnych, wytwarzania białek odpornościowych (przeciwciał), powstania przewlekłego stanu zapalnego i niszczenia błony śluzowej jelit. Celiakia pełnoobjawowa występuje w 1 na 3345 przypadków, jednak badania wykazały, że u 1 na 100–300 osób choroba może nie wykazywać żadnych objawów (celiakia utajona). Celiakia, podobnie zresztą jak inne choroby autoimmunologiczne, występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Celiakia, inaczej choroba trzewna, jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, indukowaną przez gluten u osób predysponowanych genetycznie.6. Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS)
W przeciwieństwie do celiakii nie stwierdza się uszkodzeń błony śluzowej jelit, choć objawy są bardzo podobne. Dlatego diagnostyka NCGS opiera się głównie na wykluczeniu celiakii oraz alergii na pszenicę, a następnie wprowadza się pacjenta na co najmniej 6-tygodniową dietę bezglutenową i monitoruje jego objawy. NCGS jest chorobą opisaną stosunkowo niedawno, która różni się obrazem klinicznym od pozostałych chorób glutenozależnych. Z uwagi na brak markerów diagnostycznych bardzo trudne jest jednoznaczne stwierdzenie tej choroby u pacjenta. Jeśli pacjent nie odpowiada na dietę bezglutenową, NCGS zostaje wykluczona. Objawy NCGS są podobne do objawów celiakii, ale występują szybciej, bo po godzinach lub dniach od spożycia glutenu.7. Czy gluten uszkadza układ nerwowy?
Wiemy, że w patomechanizmie celiakii dużą rolę mogą odgrywać zjawisko zaburzeń przepuszczalności bariery jelitowej i wystąpienie zespołu jelita przesiąkliwego (ZJP). Wykazano, że u osób z autyzmem i ASD występuje podwyższone stężenie przeciwciał klasy IgG przeciwko gliadynie. Wiadomo również, ze gliadyna w swojej strukturze biochemicznej przypomina endorfiny, hormony oddziałujące na układ nerwowy. Bardzo często białka takie jak gluten nazywa się w tym kontekście egzorfinami. Badania naukowe wiążą gluten z występowaniem takich chorób jak autyzm, schizofrenia i choroba dwubiegunowa. Może to skutkować przechodzeniem glutenu do błony śluzowej jelit i aktywowaniem układu odpornościowego. Podobnych obserwacji dokonano u dorosłych ze schizofrenią i chorobą dwubiegunową. Dlatego wysunięto hipotezę, że gluten, a konkretnie gliadyna, może łączyć się z receptorami opioidowymi w mózgu i niekorzystnie go stymulować. Choć hipoteza ta jest niezwykle interesująca i mogłaby w pewnym stopniu wytłumaczyć objawy ze strony układu nerwowego, na które często uskarżają się osoby z celiakią i NCGS, to wymaga ona jeszcze dalszych badań. Mechanizm ten może być podobny jak w przypadku celiakii.8. Jakie produkty zawierają gluten?
Do zbóż naturalnie niezwierających glutenu zaliczamy: – grykę, – ryż, – kukurydzę, – tapiokę, – komosę ryżową, – amarantus, – proso (kasza jaglana). Dlatego najlepiej jest spożywać owies certyfikowany. Przykładem są wędliny, konserwy mięsne i rybne, jogurty, serki topione czy śmietana. Aby mieć pewność, że dany produkt nie zawiera glutenu, należy szukać produktów ze znakiem przekreślonego kłosa. Dlatego jeśli prowadzimy dietę bezglutenową, powinniśmy szukać produktów naturalnie bezglutenowych, takich jak kasza gryczana lub jaglana. Jest to bardzo ważne, ponieważ nieprawidłowo prowadzona dieta bezglutenowa może być przyczyną poważnych niedoborów pokarmowych. Jak już zostało wspomniane, gluten występuje w pszenicy, życie i jęczmieniu oraz wszystkich odmianach tych zbóż. Zbożem kontrowersyjnym, jeśli chodzi o zawartość glutenu, jest owies. Również produkty, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się bezglutenowe, mogą go zawierać. Gluten w przetwórstwie żywności jest wszechobecny, dlatego jeśli musimy przestrzegać diety bezglutenowej, powinniśmy bardzo uważnie przyglądać się etykietom. Wiele produktów bezglutenowych oferowanych na rynku spożywczym jest wysoko przetworzonych, zawiera dodatki do żywności, spulchniacze itp. Będą one bogate w witaminy, sole mineralne oraz błonnik pokarmowy. Dlatego jeśli nie stwierdzono u ciebie żadnej z chorób glutenozależnych, nie powinieneś przechodzić na dietę bez glutenową bez konsultacji ze specjalistą! Dlatego nawet orkisz, postrzegany jako zdrowszy, będzie źródłem glutenu.
