Szukaj
Język
Czy kawa i herbata działają odwadniająco?
Spis treści
1. Właściwe nawodnienie organizmu
Zapotrzebowanie na wodę zależy od wielu czynników, tj. Wieku, płci, masy ciała czy zawartości tkanki tłuszczowej. Ponieważ woda bierze udział w procesach metabolicznych, zapotrzebowanie na ten składnik wzrasta wraz ze zwiększoną wartością energetyczną diety. Ilość wody w organizmie powinna być zawsze na tym samym poziomie, czyli tzw. Bilans wodny musi być zerowy. Tabela 1. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2010. Pełni wiele ważnych funkcji, m.in. Wspiera procesy przemiany materii, ułatwia przesuwanie się masy kałowej, oczyszcza z toksyn, transportuje składniki organiczne i nieorganiczne do wszystkich komórek oraz reguluje temperaturę ciała. Organizm potrzebuje większej ilości płynów wraz ze zwiększoną aktywnością fizyczną oraz podwyższającą się temperaturą otoczenia, co spowodowane jest dodatkową utratą wody wraz z potem. Dodatkowo istotne znaczenie mają również poszczególne makroskładniki, gdyż duża ilość białka w codziennej diecie przyczynia się do zwiększonej diurezy. Oznacza to, że ilość wody dostarczonej wraz z płynami i pożywieniem oraz powstającej w procesach spalania powinna równać się ilości wody wydalanej wraz z moczem, kałem, potem oraz wydychanym powietrzem. Bilans wodny dorosłego człowieka z napojami – 1, 5 l z pożywieniem – 1, 0 l z procesów spalania (woda metaboliczna) – 0, 3 l z moczem – 1, 5 l z kałem – 0, 15 l z potem – 0, 6 l z wydychanym powietrzem – 0, 55 l Źródło: Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Woda stanowi najważniejszy nieorganiczny składnik organizmu.2. Odwodnienie organizmu – objawy
Obserwuje się wtedy spadek wydolności fizycznej, obniżoną termoregulację oraz brak apetytu. Organizm nie ma zdolności magazynowania wody, dlatego jej brak w diecie szybko prowadzi do odwodnienia. Przy wzrastającym odwodnieniu pojawiają się problemy z koncentracją, bóle głowy, senność, nerwowość, wzrost temperatury ciała i częstości oddechu. Pierwsze objawy występują już przy stracie wody na poziomie 1%.3. Odwodnienie organizmu – skutki
Odwodnienie prowadzi do poważnych skutków zdrowotnych, takich jak: – ból i zawroty głowy, – zaburzenia funkcji poznawczych, – zaburzenia funkcji motorycznych, – problemy z mową, – zaburzenia rytmu serca, – przednerkowa niewydolność nerek, – zmiany ciśnienia krwi, – zaparcia, – sucha skóra, – nieprawidłowe działanie przyjmowanych leków, – upośledzenie wydzielania śliny.4. Kawa i herbata jako źródło wody
Amerykański Departament Rolnictwa (USDA) wydał oświadczenie, w którym zaleca spożywanie płynów bez dodatku cukru, aby zmniejszyć jego ilość w diecie. Amerykańska Agencja ds. Źródłem wody dla człowieka jest woda pitna, różnego rodzaju napoje oraz produkty spożywcze. Nie zwraca jednak uwagi na napoje działające moczopędnie, jak kawa i herbata. Żywności i Leków (FDA) zaleca, aby zdrowe dorosłe osoby spożywały kofeinę w ilości nie większej niż 400 mg dziennie, co odpowiada ok. 3–4 filiżankom kawy. Kawa zajmuje drugie miejsce w rankingu najczęściej spożywanych przez człowieka napojów.5. Czy kawa i herbata działają odwadniająco
Substancja ta działa hamująco na wchłanianie zwrotne sodu w kanalikach nerkowych, a spożywana w dużych dawkach (> 500 mg) działa moczopędnie. Ponadto dalsze badania potwierdzają, że umiarkowane spożycie kofeiny nie przyczynia się do znacznego odwodnienia organizmu. W badaniu tym wzięło udział 18 mężczyzn w wieku 24–39 lat, którzy pili różne napoje zawierające kofeinę, łącznie 624 mg dziennie. U mężczyzn zaobserwowano spadek całkowitej wody w organizmie o 2, 7% oraz zwiększoną ilość oddanego moczu o 42%. Poza tym sami autorzy badania nie potwierdzają odwadniającego działania napojów kofeinowych. Killer, A.K. Jeukendrupa nie wykazało odwadniających właściwości kawy. Badanie zostało podzielony na 2 próby, a każda z nich trwała 3 dni. Przez cały czas kontrolowano aktywność fizyczną uczestników oraz spożywane przez nich pokarmy stałe i inne płyny. Eksperyment nie wykazał istotnych statystycznie różnic w nawodnieniu organizmu między spożyciem kawy a spożyciem czystej wody. Naukowcy wykazali bowiem, że spożycie 6 mg kofeiny na kilogram masy ciała dziennie może wywołać efekt moczopędny, natomiast 3 mg/kg masy ciała nie zakłóca bilansu wodnego w organizmie. Europejski Urząd ds. Popularny mit dotyczący rzekomo odwadniającego działania kawy i herbaty opiera się na obecności w ich składzie kofeiny. Pierwsze badanie przeprowadzone przez Fishera S.M. I wsp. Dotyczące diuretycznych właściwości kofeiny wykazało, że regularne spożywanie tego związku może przyczynić się do wykształcenia przez organizm specyficznej tolerancji na tę substancję. Celem jednego z badań przeprowadzonego przez Grandjean A. I wsp. Było określenie wpływu różnych napojów, w tym kofeinowych, na stan nawodnienia organizmu. Utratę wody określano za pomocą oznaczania ilości oddawanego moczu. Ponieważ uczestnicy projektu spożywali napoje kofeinowe codziennie, a 5 dni przed badaniem całkowicie wyeliminowali kofeinę z diety, wyniki badań należy interpretować bardzo ostrożnie. Z kolei eksperyment przeprowadzony przez S.C. Blannina i A.E. Udział w nim wzięło 50 mężczyzn, którzy pili zwykle 5–6 filiżanek kawy dziennie. W czasie eksperymentu mężczyźni spożywali 4 razy dziennie 200 ml kawy, która zawierała 4 mg kofeiny/kg masy ciała, lub w takiej samej ilości czystą wodę. Poziom nawodnienia organizmu badano przed rozpoczęciem każdej próby oraz po jej zakończeniu. W kontekście odwadniającego działania herbaty i kawy najważniejsza jest dawka, co potwierdziło badanie Seala A.D. I wsp. W 2015 r. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię, według której dawka kofeiny powyżej 6 mg/kg masy ciała dziennie nie przyczynia się do zachwiania gospodarki wodnej organizmu. Kofeina jest naturalną substancją, która występuje w kawie, herbacie i kakao.6. Zawartość kofeiny w kawie i herbacie
Poziom kofeiny w herbacie zależy od odmiany, warunków uprawy, stopnia fermentacji, rodzaju oraz sposobu parzenia. Zawartość kofeiny w kawie też jest różna i zależy od rodzaju ziaren, procesu produkcji oraz sposobu parzenia. Tabela przedstawia średnią zawartość kofeiny w wybranych naparach kawy i herbaty. Zawartość kofeiny w wybranych naparach kawy i herbaty Źródło: Bojarowicz H., Przygoda M., Kofeina. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2012, 93(1), 8–13. Liście herbaty zawierają o 4, 5% więcej kofeiny niż ziarna kawy, w których zawarte jest jej maksymalnie 2, 5%. Mianowicie w 100 g herbaty czarnej znajduje się 2, 8–3, 8 mg tej substancji, natomiast w 100 g herbaty zielonej – jedynie 1, 0–2, 1 mg. Kawa robusta zawiera dwukrotnie więcej kofeiny niż kawa arabica. Tabela 2. Cz. 1. Podsumowując, aby herbata i kawa działały odwadniająco, należy wypić średnio 10 filiżanek czarnej herbaty lub 5 filiżanek parzonej kawy dziennie. Jednakże w toku produkcji herbaty ilość tego związku maleje.
