Szukaj
logo
Szukaj
Artykuł jest w trybie podglądu

Czy istnieją ujemne kalorie?

Strona główna Artykuły Czy istnieją ujemne kalorie?

Czy istnieją ujemne kalorie?

Coraz większą popularnością cieszą się produkty, które podobno zawierają ujemne kalorie. Pożywienie dostarcza niezbędnej energii, dzięki odpowiedniej liczbie kalorii jesteśmy w stanie wykonywać codzienne czynności, jak poruszanie się, mówienie czy trawienie. Czy naprawdę istnieją takie, które nie tylko nie dostarczają energii, ale również pozwalają spalić kalorie nagromadzone wcześniej? Nadmierna energetyczność diety może jednak skutkować zwiększeniem masy ciała, a po pewnym czasie doprowadzić do nadwagi czy otyłości.

Spis treści

1. Czym są kalorie

Pozwala oszacować ilość pożywienia, którą można spożyć w ciągu dnia, by zadbać o zdrowie. Wartość energetyczną można podzielić na netto i brutto. Można również spotkać się z terminem „puste kalorie”, który wcale nie oznacza pożywienia mało energetycznego, ale takie, które dostarcza niewiele cennych witamin i składników, a dość sporo kalorii. Wartość energetyczna podana na opakowaniu produktu określa, ile kalorii się w nim znajduje, dzięki temu wiadomo, ile energii dostarczy. Z punktu widzenia fizyki jest to po prostu ilość ciepła, która wydziela się po strawieniu poszczególnych składników odżywczych. Pierwsza jest bardziej dokładna, gdyż uwzględnia energię, którą organizm może całkowicie zużyć już po zajściu wszystkich procesów metabolicznych. To pokarmy uznawane za mniej odżywcze, potencjalnie niebezpieczne, gdyż ich regularne spożycie może powodować duży wzrost masy ciała, a w perspektywie czasu nieodpowiednią podaż cennych substancji. Ma to duże znaczenie podczas odchudzania, ale nie tylko.

2. Ujemne kalorie – definicja

W dodatku jest bardzo prosty i przyjemny – aby zużyć nadwyżkę energetyczną, wystarczy więcej jeść. Według koncepcji ujemnych kalorii istnieje wybrana grupa produktów, po zjedzeniu których ludzki organizm ma możliwość zużycia większej ilości energii niż dane produkty dostarczają, dzięki czemu można spalić kalorie nie tylko dostarczone w tym konkretnym produkcie, ale również takie, które są nadmiarowe. Oczywiście muszą to być produkty ze specjalnej listy, które według zwolenników tej koncepcji zawierają ujemne kalorie. Popularyzatorzy diety ujemnych kalorii twierdzą, że jest to wspaniały sposób na utratę nadmiernej masy ciała.

3. Ujemne kalorie – lista potencjalnych produktów

Każdy z wyżej wymienionych produktów dostarcza pewną liczbę kalorii, jednak nie więcej niż 40 kcal/100 g. Są to produkty o dużej zawartości wody, a bardzo małej tłuszczu, dzięki czemu ich kaloryczność jest niezwykle niska, nie jest jednak zerowa. Do najpopularniejszych produktów, które potencjalnie mają pomóc w spalaniu większej ilości energii, niż same dostarczają, należą: – seler naciowy, – sałata, – ogórek, – arbuz, – grejpfrut, – pomidor.

4. Ujemne kalorie – punkt widzenia naukowców

K.M. Zawiera bardzo małą liczbę kalorii, a sporo wody. Dlaczego badacze nie przeprowadzili takiego badania na ludziach? Jaszczurki przeszły najpierw 10-dniowy post, który miał pomóc w dokładniejszych obserwacjach. Kolejnym krokiem było zmierzenie poposiłkowego tempa przemiany materii jaszczurek, a także obliczenie specyficznego działania dynamicznego. Jak się okazało po odjęciu energii zużytej na trawienie, oddanie moczu i kału jaszczurki zachowały ok. 25% energii dostarczonej z pożywieniem, co neguje prawdziwość teorii o istnieniu ujemnych kalorii. Wiele osób dyskutuje również na temat wpływu zimnego pożywienia na ilość energii, która zostanie dostarczona do organizmu. Jednak i ta teoria nie ma poparcia w badaniach naukowych. Najwyższe wartości są zarezerwowane dla pokarmów składających się prawie w całości z białek. Choć zużywa się przy ich spalaniu odrobinę więcej energii, to w zestawieniu z tym, jak dużo się jej dostarcza, jest to mało znacząca ilość. Cała koncepcja brzmi niezbyt realistycznie, dlatego badacze postanowili ją sprawdzić. Buddemeyer i wsp. W swojej analizie wykorzystali seler naciowy – to warzywo najczęściej wymieniane na listach produktów zawierających tzw. Ujemne kalorie. Badanie zostało przeprowadzone na jaszczurkach z gatunku agama brodata (Pogona vitticeps), u których procesy trawienia, wchłaniania i przyswajania przebiegają podobnie jak u człowieka. Pierwszym i najważniejszym powodem jest łatwość kontrolowania jaszczurek w laboratorium, dzięki temu wyniki są bardziej wiarygodne. Następnie otrzymały rację pokarmową w postaci surowego selera naciowego, która wynosiła 5% ich masy ciała. Te dwa parametry są niezbędne, by oszacować dostarczoną i zużytą energię. Dodatkowo badacze potwierdzili również, że podobna sytuacja dotyczyłaby innych produktów, jak pomidory czy marchew. Do ogrzania pożywienia ciało również potrzebuje energii, dlatego zwolennicy teorii ujemnych kalorii twierdzą, że np. Lody pozwalają spalić więcej kalorii. Termogeneza poposiłkowa, czyli wzrost wytwarzania ciepła w organizmie po spożyciu pokarmu, istnieje, co do tego nie ma wątpliwości, jednak zwykle odpowiada ona 10–25% wartości energetycznej pożywienia. Lody są produktami, które w większości zawierają cukry proste, a także tłuszcze, a przy tym są wysokoenergetyczne. Teoria ujemnych kalorii zaintrygowała nie tylko osoby z nadmierną masą ciała, ale również naukowców.

5. Produkty „zero”

Brakuje jednak badań, które potwierdziłyby ich „ujemne” działanie. Jednak zmiany, które obserwuje się w badaniach (C.M. Zwykle zwiększa liczbę spalanych kalorii o maksymalnie 24–60 w przypadku dużego schłodzenia. W wielu przypadkach w ich składzie znajdują się substancje, które nie są metabolizowane przez układ trawienny, dzięki czemu nie dostarczają żadnych kalorii lub ich niewielką liczbę. Jedynym wyjątkiem jest woda, która może zwiększać termogenezę poposiłkową i metabolizm. Brown i wsp. 2006) są tak małe, że trudno potwierdzić, że woda istotnie pomaga podczas odchudzania. Produkty „calorie free” powinny zawierać mniej niż 5 kcal w porcji.

6. Ujemne kalorie – kolejny mit dietetyczny

W dodatku dostarczają witaminy i składniki mineralne. Nie należy również zaniedbywać aktywności fizycznej, która zwiększa zapotrzebowanie energetyczne. Teoria ujemnych kalorii jest niezwykle ciekawa, jednak nie została potwierdzona w badaniach naukowych, dlatego nie może być wykorzystywana jako pomocne narzędzie podczas redukcji masy ciała. Zamiast polegać na magicznych sposobach, warto zadbać o właściwy deficyt energetyczny diety, dzięki czemu odchudzanie będzie możliwe nawet przy udziale ulubionych przekąsek czy dań. Dobrym nawykiem będzie także picie wody, nie ze względu na jej rzekome spalanie kalorii, ale na jej udział w wielu ważnych procesach zachodzących w organizmie. Produkty, które miały nie dostarczać kalorii, a wręcz pomagać je spalić, choć nie wykazują takie efektu, są niezwykle cennymi składnikami diety ze względu na małą energetyczność, a sporą zawartość błonnika.
Zródło

Boschmann M., Water-induced thermogenesis, „The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism” 2003, 88(12), 6015–6019.
Brown C.M., Dulloo A.G., Montani J., Water-Induced Thermogenesis Reconsidered: The Effects of Osmolality and Water Temperature on Energy Expenditure after Drinking, „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” 2006, 91(9), 3598–3602.
Buddemeyer K.M., Alexander A.E., Secor S.M., Negative calorie foods: An empirical examination of what is fact or fiction, biorxiv.org/content/10.1101/586958v1 (6.10.2021).
Clegg M.E., Cooper C., Exploring the myth: Does eating celery result in a negative energy balance?, „Proceedings of the Nutrition Society” 2012, 71(OCE3), E217.
Płazowska I., Ujemne kalorie. Prawda, ziarno prawdy czy mit?, dietetycy.org.pl/ujemne-kalorie/ (6.10.2021).
Kudełka W., Jachna D., Charakterystyka żywności o obniżonej wartości energetycznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2009, 834, 69–96.
Olchowy K., Wartość energetyczna posiłków – czym jest i jak ją obliczyć?, zywienie.abczdrowie.pl/wartosc-energetyczna, (6.10.2021).
Tinslay G., Do Negative-Calorie Foods Exist? Facts vs Fiction, healthline.com/nutrition/negative-calorie-foods#fact-vs-fiction (6.10.2021).