Szukaj
Język
Czucie głębokie
Spis treści
1. Co nazywamy czuciem głębokim?
Odebrana informacja jest następnie dostarczana do naszego mózgu i informuje o tonusie mięśniowym, a dokładniej – o czasie jego trwania, wielkości i sile. To właśnie propriocepcja odpowiada za liniowość struktur – prawidłowe ustawienie kończyn w stawach, co warunkuje wykonanie ruchu w pełnym zakresie. Bez sprawnie działającego czucia głębokiego nie można mówić o koordynacji ruchowej. Czucie głębokie jest odpowiedzialne za odbiór informacji dotyczących ucisku, rozciągania, położenia i ruchu określonych części ciała wobec siebie. Czucie głębokie nazywane jest też bardzo często propriocepcją czy kinestezją, dzięki temu systemowi jesteśmy w stanie określić położenie części swojego ciała bez konieczności korzystania z innych narządów zmysłu. Dzięki zmysłowi kinestetycznemu jesteśmy też w stanie utrzymać wyprostowaną postawę, poruszać się bez utraty równowagi i kontrolować wykonywane ruchy. Można więc śmiało powiedzieć, że propriocepcja to umiejętność czucia własnego ciała. Proprioreceptorami nazywa się receptory układu nerwowego, które są zlokalizowane w obrębie struktur narządu ruchu – mięśni, ścięgien, torebki stawowej i więzadeł.2. Zaburzenie czucia własnego ciała
Gdy wiadomość już do niego trafi, modyfikuje ją i dostosowuje tak, by nasze ruchy były jak najbardziej dokładne i płynne. Oznacza to, że móżdżek odpowiada za tzw. Pamięć mięśniową, czyli swoisty magazyn schematów, czynności i aktywności, które zdołaliśmy opanować w ciągu swojego życia. Mowa tu dokładniej o chorobie określanej mianem zespołu móżdżkowego czy też zespołu cerebralnego. Przyczyn jej powstawania i rozwoju jest naprawdę wiele – począwszy od zatruć alkoholem czy lekami, przez urazy głowy, wady wrodzone czaszki, a skończywszy na nowotworach tej struktury, niedoczynności tarczycy, zmianach zwyrodnieniowych i innych chorobach o podłożu neurologicznym (np. Stwardnienie rozsiane). Przede wszystkim mowa tu o charakterystycznym rodzaju chodu, zwanym móżdżkowym. Niejednokrotnie dochodzi do przesunięcia środka ciężkości, co prowadzi do zaburzenia postawy ciała i przyjęcia zgięciowej/wyprostnej pozycji. Oprócz zaburzonego chodu dochodzi do rozwoju ataksji. Bardzo często objawem współtowarzyszącym jest adiadochokineza, czyli upośledzenie wykonywania szybkich i naprzemiennych ruchów. Móżdżek to niewielka struktura naszego mózgowia, która ulokowana jest w tylnym dole czaszki. To właśnie dzięki móżdżkowi jesteśmy zdolni do nauki i utrwalania tzw. Nawyków ruchowych, jak jazda na rowerze, skakanie na skakance. Zaburzenie czucia głębokiego jest nierozerwalnie związane z uszkodzeniem wyżej opisanej struktury. W systematyce wyróżnia się dwa rodzaje tej patologii – ostrą i przewlekłą. Zespół cerebralny przejawia się typowymi symptomami zaburzenia czucia głębokiego. Ten model lokomocji polega w głównej mierze na przemieszczaniu się na tzw. Szerokiej podstawie, co jest uwarunkowane brakiem możliwości utrzymania równowagi. Pacjenci niejednokrotnie skarżą się na uczucie „ciągnięcia” w przód lub w tył. To charakterystyczny zespół objawów zaburzonej koordynacji ruchowej. Oprócz wyżej opisanych objawów osiowych zespołu móżdżkowego wielokrotnie możemy spotkać się z takimi oznakami jak: – oczopląs; – wyraźne obniżenie napięcia mięśniowego; – mowa skandowana – brak koordynacji układu mięśniowego aparatu mowy, co skutkuje brakiem płynności, spowolnionym wypowiadaniem słów, które zwykle są podzielone na sylaby, czy zacinaniem się na początku wyrazu; – drżenie zamiarowe – występowanie nierytmicznych ruchów, które nasilają się podczas wykonywania jakiejś określonej czynności. Mimo nieznacznych rozmiarów móżdżek pełni bardzo ważną funkcję w naszym organizmie – odbiera ogromną liczbę informacji z wielu ośrodków mózgu.3. Ćwiczenia na propriocepcję
Warto też dodać, że ćwiczenie czucia głębokiego nie niesie za sobą potrzeby inwestycji w wyspecjalizowany sprzęt lub drogie urządzenia. Poniżej przedstawiamy kilka przykładowych aktywności, które pozwolą rozwijać i doskonalić czucie swojego ciała Ćwiczenie 1. Następnie zamyka oczy i przechodzi do stania jednonóż. Alternatywą dla tego ćwiczenia może być przejście z pozycji stojącej do przysiadu na jednej nodze, wspięcie na palce lub wykonywanie tego ćwiczenia na berecie terapeutycznym – gumowym talerzu z niewielkimi wypustkami. Mowa tu nie o spacerach po domowym parkiecie czy dywanie, ale po nierównym podłożu. Innym urozmaiceniem mogą być mata typu „jeżyk”, drewniane klocki. Ćwiczenie 3. Pomiędzy plecami a ścianą układa piłkę o takim rozmiarze, by przylegała do niej znaczna część grzbietu. Alternatywą dla tej aktywności może być jednoczesne unoszenie piłki nad głowę, którą ćwiczący trzyma przed sobą. Ćwiczący przyjmuje postawę wyprostowaną, kładzie na głowie niewielki woreczek gimnastyczny bądź inny przedmiot o podobnych rozmiarach. W obu przypadkach stara się nie dopuścić do tego, by przedmiot spadł z głowy. Ćwiczenie 5. Wykonuje zgięcie drugiej kończyny dolnej i kończyn górnych pod kątem 90 stopni. Po wykonaniu kilku powtórzeń zmienia kończynę dolną. Trening proprioceptywny umożliwia, rzecz jasna, lepsze odczuwanie własnego ciała, co przyczynia się do: – lepszego zaangażowania mięśni w trakcie treningu; – sprawniejszego rozwoju masy mięśniowej; – skuteczniejszego przewodnictwa nerwowo-mięśniowego; – poprawy wyników w zakresie koordynacji ruchowej, zręczności i zwinności. Jak się okazuje, nad kinestezją można pracować nawet bez sprzętu lub z wykorzystaniem najprostszych przedmiotów. Ćwiczący przyjmuje pozycję wyprostowaną, kończyny dolne ma rozstawione na szerokość bioder. Kładzie dłoń (przeciwną do uniesionej nogi) na przeciwległym barku. Ćwiczenie 2.Kolejnym bardzo dobrym sposobem na kształtowanie swojego zmysłu kinestezji jest chód bez obuwia. Bardzo dobrym sposobem będzie wykorzystanie piasku, żwiru czy kamieni, które nie tylko będą dostarczać ogromnej liczby bodźców, lecz dodatkowo bardzo dobrze wpłyną na nasz stęp. Można również chodzić z zamkniętymi oczami pomiędzy ustawionymi przeszkodami. Ćwiczący staje tyłem do ściany. Polecamy ćwiczącemu, aby stopniowo przechodził do pozycji siadu z równoczesną kontrolą prawidłowej postawy. Ćwiczenie 4. Następnie maksymalnie wyciąga ręce w przód z równoczesnym pochyleniem tułowia i wraca do pozycji wyjściowej. Gdy ćwiczenie okaże się zbyt proste, może dodatkowo zamknąć oczy. Ćwiczący przyjmuje pozycję w leżeniu na plecach, stopa i podudzie jednej z kończyn dolnych spoczywają na piłce. Początkowo utrzymuje tę pozycję, a w miarę postępów wykonuje ruch sięgania ku górze. Mimo że zmysł kinestetyczny nie jest tak „namacalny” jak wzrok czy słuch, nie oznacza to, że nie jesteśmy zdolni do jego wypracowania.
