Szukaj
Język
Czarnuszka – bogactwo ukryte w małych nasionach
Spis treści
1. Skład chemiczny i wartość odżywcza
Znajduje się w niej również wiele substancji biologicznie czynnych takich jak alkaloidy, steroidy, flawonoidy czy saponozydy. Czarnuszka to źródło witamin i soli mineralnych (witamin A, E, z grupy B, magnezu, żelaza, potasu, wapnia, cynku). Są szczególnie bogate w kwasy linolenowy, arachidonowy oraz eikozadienowy. Małe czarne nasiona zawierają olejki eteryczne, wśród nich wyróżnia się nigellon i tymochinon o szerokich właściwościach prozdrowotnych. Nasiona czarnuszki zawierają 36–38% oleju, który składa się głównie z kwasów tłuszczowych nienasyconych.2. Działanie antyoksydacyjne
Liczne badania wykazują, że zawarte w nasionach substancje mają działanie przeciwutleniające (A. Ochocka 2016). Mają one zdolność hamowania syntezy związków, które prowadzą do rozwoju procesu zapalnego. Adamska, R. Należy jednak podkreślić, że analiza ta została przeprowadzona na zwierzętach, dlatego jej wyników nie można odnieść bezpośrednio do ludzi. Być może ze względu na właściwości zwalczające właśnie te związki czarnuszka jest znana i powszechnie stosowana w medycynie już od bardzo dawna. Adamska, R. W głównej mierze odpowiadają za to wspomniany już składnik olejku eterycznego – tymochinon – a także oleje z nasion. Właściwości antyoksydacyjne nasion czarnuszki prawdopodobnie przyczyniają się do ochrony wątroby przed działaniem hepatotoksycznym (uszkadzającym komórki wątroby), a także przed zwłóknieniem i marskością tego narządu (A. Ochocka 2016). Przyczyną wielu chorób jest powstawanie wolnych rodników w organizmie.3. Działanie przeciwdrobnoustrojowe
Wykazano działanie m.in. Wobec Escherichia coli, Vibrio cholera, Staphylococcus albus, a także Staphylococcus aureus, czyli gronkowca złocistego będącego częstą przyczyną chorób zakaźnych w szpitalach. Na szczególną uwagę zasługuje badanie naukowe, w którym wykazano, że stosowanie 2 g czarnuszki przyczyniło się do eradykacji (całkowitego zwalczenia) bakterii Helicobacter pylorii. Eyad i wsp. 2010). Szczególne znaczenie ma aktywność przeciwko bakteriom Gram-dodatnim. Olejek z czarnuszki hamuje również rozwój patogennych bakterii jelitowych z rodziny Shigella, które są odpowiedzialne za biegunki bakteryjne, m.in. Czerwonkę. Efekty tego działania były zbliżone do standardowej kuracji farmakologicznej (M. Nasiona czarnuszki wykazują szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego, przeciwwirusowego, przeciwgrzybiczego i przeciwpasożytniczego.4. Działanie przeciwzapalne
Na podstawie badań stwierdzono, że stosowanie oleju z czarnuszki przyczynia się do zmniejszenia liczby obrzękniętych stawów i złagodzenia stanu zapalnego w ich obrębie (H. Takie działanie ma istotne znaczenie w leczeniu dny moczanowej. Czarnuszka jest znana ze swoich właściwości przeciwzapalnych. Vahid 2016). Oprócz właściwości przeciwzapalnych Nigella sativa działa korzystnie poprzez obniżenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Zaleca się ją jako uzupełnienie tradycyjnego leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).5. Działanie przeciwcukrzycowe
Mathur i wsp. 2011). Ma to istotne znaczenie dla osób z insulinoopornością, u których zostaje przywrócona wrażliwość komórek na insulinę. Ahmad i wsp. 2008; A. Olej z czarnuszki i jej nasiona przebadano w kontekście wspomagania leczenia cukrzycy. Parametry te służą do kontroli skuteczności leczenia cukrzycy, a ich poprawa świadczy o korzystnym wpływie czarnuszki na gospodarkę glukozowo-insulinową. W przeprowadzonych badaniach wykazano, że korzystny efekt można osiągnąć dzięki spożywaniu zaledwie 2 g nasion czarnuszki lub 5 ml oleju dziennie (N. Bamosa i wsp. 2010). Wyniki wielu badań wskazują, że wpływa na stopniową regenerację komórek beta trzustki, zwiększa stężenie insuliny w surowicy, obniża stężenie glukozy we krwi, a także poprawia poranną glikemię i poziom hemoglobiny glikowanej (M.6. Działanie przeciwnowotworowe
Nigella sativa pobudza syntezę cytokin o charakterze przeciwzapalnym (m.in. Interleukiny i interferon), co ma istotne znaczenie dla procesów przeciwnowotworowych. Jest to związane przede wszystkim z zawartością wspomnianego już tymochinonu. Znaczną cytotoksyczność wykazano względem mięsaka macicy, gruczolaka trzustki, nowotworu wątroby, a także białaczki (M. Janeczko 2015; A. Ochocka 2016). Jest to proces tworzenia naczyń włosowatych występujący w przebiegu szeregu nowotworów złośliwych. Ponadto czarnuszka wspomaga apoptozę komórek nowotworowych, czyli ich naturalne obumieranie. Istnieją liczne badania, które dotyczą wpływu tego składnika na wiele nowotworowych linii komórkowych. Borusiewicz, Z. Adamska, R. Jeśli chodzi o działanie przeciwnowotworowe czarnuszki, główne znaczenie ma jej wpływ na cykl komórkowy oraz hamowanie syntezy kwasów nukleinowych, a także angiogenezy.7. Działanie przeciwalergiczne
Działanie to widoczne było już po 15 dniach regularnego zażywania oleju (S. Stosowanie oleju z czarnuszki zaleca się także w celu wspomagania leczenia astmy. Może to być wynikiem działania przeciwalergicznego, a także przeciwskurczowego wywołanego przez składniki aktywne zawarte w nasionach. Zespół naukowców przeprowadził badanie, na podstawie którego stwierdzono, że olej z czarnuszki zmniejszył przekrwienie błony śluzowej nosa, uczucie swędzenia, katar oraz ataki kichania. Nikakhlagh i wsp. 2011). Szczególnie dobre efekty, do których zalicza się zmniejszenie objawów kaszlowych, zaobserwowano u dzieci. Czarnuszka może być pomocna w łagodzeniu objawów alergicznego nieżytu nosa (wsparcie standardowej kuracji).8. Działanie osłaniające i przeciwwrzodowe
Dzięki zwalczaniu bakterii Helicobacter pylorii czarnuszka ma działanie przeciwwrzodowe. Substancje zawarte w nasionach czarnuszki wpływają ochronnie na błonę śluzową żołądka – zwiększają produkcję śluzu, dzięki czemu wykazują właściwości regenerujące. Wspiera także regenerację wątroby i trzustki. Zmniejszają również wydzielanie kwasu żołądkowego, co może być pomocne w leczeniu nadkwasoty i schorzeń związanych z nadprodukcją kwasu solnego w żołądku.9. Wsparcie odporności
Łagodzą też stany zapalne, które wiążą się z nieprawidłowym działaniem układu odpornościowego, m.in. W przebiegu atopowego zapalenia skóry czy reumatoidalnego zapalenia stawów. Czarnuszka posiada właściwości immunomodulujące, co oznacza, że ma szeroki wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Czarnuszka jest określana mianem naturalnego antybiotyku – nie tylko chroni przed rozwojem choroby, ale także wspomaga organizm w walce z infekcją. Związki bioaktywne zawarte w czarnuszce mają zdolność do stymulacji komórek odpornościowych i zwiększania ich liczebności, dzięki czemu dochodzi do mobilizacji układu immunologicznego.
