Comfort food – jakie produkty poprawiają nastrój
Spis treści
1. Co oznacza termin comfort food
Potrawy te niosą za sobą pozytywne skojarzenia. Terminem comfort food określa się produkty spożywcze, których spożycie poprawia humor, samopoczucie, wywołuje same pozytywne emocje. Comfort food mogą być potrawy: – z dzieciństwa, – związane z konkretną osobą, – związane z konkretnym okresem w życiu, – związane z konkretnym miejscem. Zadaniem takich pokarmów jest zapewnienie psychologicznego, w tym szczególnie emocjonalnego, komfortu.2. Preferencje dotyczące komfortowego jedzenia
W 2000 r. Przeprowadzono badanie ankietowe dotyczące komfortowej żywności. Produktami najbardziej poprawiającymi nastrój okazały się: – chipsy ziemniaczane (24%), – lody (14%), – ciastka (12%), – pizza i makaron (11%), – burgery wołowe/steki (9%), – owoce/warzywa (7%), – zupy (4%). Kobiety za pokarmy najbardziej uspokajające uznawały najczęściej: lody (74%), czekoladę (69%), ciastka (66%). Wansink, M.M. Chan 2003). Odpowiadają za to także konkretne sytuacje. Mężczyźni biorący udział w ankiecie przyznali, że po komfortowe produkty sięgają natomiast w momencie odczuwania pozytywnego nastroju, traktują jedzenie jako nagrodę za odniesiony sukces. Dubé, J.L. Lu 2005). W jednym z badań zauważono, że: – osoby w wieku 18–34 wybierały lody (77%) i ciastka (70%), – osoby w wieku 35–54 preferowały zupę (68%) i makaron (67%), – osoby w wieku 55 lat i starsze za komfortowe uznawały zupę (76%) i tłuczone ziemniaki (74%) (B. Cheney, N. Rodzice, dziadkowie lub inne bliskie osoby oferowały nam konkretny pokarm, gdy czuliśmy się źle, byliśmy chorzy bądź odczuwaliśmy smutek jako dzieci. Wzięło w nim udział ponad 1000 osób zamieszkujących Amerykę Północną. W badaniu zauważono również różnicę między płciami. Mężczyźni z kolei: lody (77%), zupę (73%), pizzę/makaron (72%) (B. Cheney, N. Co ciekawe, nie tylko płeć wpływa na różnice w wyborze konkretnego pokarmu. Wyniki przeprowadzonej w 2003 r. Internetowej ankiety, w której udział wzięło 277 osób (196 kobiet i 81 mężczyzn), sugerują, że głównymi czynnikami dla kobiet są samotność, depresja i poczucie winy. W badaniu zauważono także, że skuteczniejsze w łagodzeniu negatywnych emocji były pokarmy bogate w cukier i tłuszcz, z kolei w zwiększaniu pozytywnych emocji lepiej sprawdzały się pokarmy o niskiej kaloryczności (L. LeBel, J. Za kolejny czynnik warunkujący wybór comfort food można uznać wiek. Wansink, M.M. Chan 2003). Dla każdego comfort food może więc być zupełnie innym produktem czy potrawą.3. Co powoduje, że jedzenie ma moc pocieszania
Trudno zatem znaleźć jeden smak, zapach czy konsystencję pokarmu, które pasowałyby do wszystkich produktów czy potraw określanych mianem comfort food. Wzrok dominuje nad innymi zmysłami (dotyk, węch, smak, słuch). Niekoniecznie, gdyż w przypadku comfort food liczą się uczucia, których można doświadczyć podczas spożywania pokarmu nawet z zamkniętymi oczami. Zauważono, że pokarmy zapewniające komfort mają zazwyczaj miękką konsystencję. Brakuje jednoznacznych dowodów na istnienie jednego profilu sensorycznego pokarmów komfortowych, ale zazwyczaj są one miękkie, gładkie, słodkie bądź słone. Dla każdego comfort food może być czymś zupełnie innym. Na pewno ważną cechą żywności jest jej wygląd. Czy zatem na uznanie żywności za pocieszającą wpływa jej wygląd? Warto jednak zwrócić uwagę na konsystencję pokarmu. Wśród szerokiej gamy potraw uznawanych za komfortowe znacznie częściej zauważa się dominację smaków słodkiego, słonego i umami niż smaków gorzkiego i kwaśnego. Trudno znaleźć wspólną cechę produktów uznawanych za komfortowe, ponieważ ludzie inaczej identyfikują produkty spożywcze w różnych sytuacjach.4. Kiedy jedzenie jest uznawane za komfortowe
Kolejnym czynnikiem odpowiadającym za spożycie owych produktów są dobre doświadczenia. Są traktowane przez organizm jako zwiastun szczęścia. Dla każdego człowieka inne uczucie będzie ważniejsze, co w konsekwencji wyjaśnia, dlaczego nie istnieje jeden konkretny pokarm, określany jako comfort food. Osoba samotna pocieszenie znajdzie natomiast w pokarmach, które będzie kojarzyła ze społecznością, spotkaniami z rodziną czy przyjaciółmi. W 2006 r. Przeprowadzono badanie mające na celu poznanie preferencji kobiet z college’u w Ameryce Północnej. Wśród nich w największej ilości wymieniły czekoladę, słodkie potrawy, desery, lody oraz szeroko pojęte słodycze (J. Za ważny czynnik prowadzący do spożywania pokarmów zapewniających szczęście uznaje się negatywne emocje. Kojarzą się z konkretnymi zapachami, smakami oraz teksturami. Wśród odczuć kluczowych dla mózgu wyróżnia się bezpieczeństwo, nagrodę oraz więź. Osoba niedoceniana, o niskim poczuciu własnej wartości, lubiąca konkurować będzie ceniła żywność, którą mózg interpretuje jako nagrodę. Ważnym czynnikiem odpowiadającym za uznanie pokarmu za pocieszający jest stres. Ankietowane przyznały, że w sytuacji stresowej spożywają więcej pokarmów, które są dla nich pocieszające. Kendiah i wsp. 2006). Jedzenie traktowane jest wtedy jako sposób na poprawę nastroju i samopoczucia.