Szukaj
Język
Co zmieniło się w normach żywienia dla populacji Polski
Spis treści
1. Normy
Dla składników odżywczych, witamin i składników mineralnych określane są normy dziennego spożycia. Wyróżniamy kilka norm.2. EAR
– średnie zapotrzebowanie. Określa takie spożycie składnika odżywczego, które jest średnim zapotrzebowaniem dla osób z danej grupy (przedział wiekowy lub płeć). Zapotrzebowanie wyrażone na tym poziomie pozwala na zaspokojenie potrzeb połowy osób z danej grupy.3. RDA
– zalecane spożycie. Normy opracowane na tym poziomie zaspokajają zapotrzebowanie prawie całej grupy, dla której zostały opracowane.4. AI
– wystarczające spożycie. Stosowany jest, kiedy nie ma możliwości określenia dokładnie norm EAR lub RDA. Należy zwracać uwagę na normy. W planowaniu jadłospisów indywidualnych należy kierować się normami RDA. Jeśli brakuje normy RDA, wykorzystuje się normę AI. Jeżeli natomiast ocenia się zwyczajowe spożycie osoby, aby oszacować prawdopodobieństwo dostatecznego spożycia z dietą określonych składników można wykorzystać normę EAR, ale także RDA. W 2020 r. Normy spożycia tłuszczów i węglowodanów zostały określone na poziomie RI. Oznacza to, że zostały przedstawione jako odsetek zapotrzebowania na energię. Np. Tłuszcz w diecie powinien stanowić 20–35% energetyczności diety. Normy dotyczące energii zostały opracowane na poziomie EAR. Z kolei spożycie białka i pozostałych składników odżywczych zostało ustalone na poziomach EAR, RDA lub AI. W planowaniu jadłospisów trzeba brać pod uwagę biodostępność danego składnika, a tym samym od czasu do czasu zwiększać w diecie określony składnik względem norm. Podany został przykład diet roślinnych. Jeśli osoba na diecie wegańskiej obfitującej w związki antyodżywcze z roślin nie suplementuje żelaza i nie spożywa produktów o nie wzbogacanych, należy wprowadzić do jej jadłospisu żelazo w ilości o 50–80% większej w stosunku do określonej normy RDA. Warto uważnie przeczytać rozdział Ocena i planowanie spożycia na podstawie norm, który jest podsumowaniem praktycznego wykorzystania norm żywieniowych.5. Zapotrzebowanie energetyczne dla kobiet w ciąży
Zmieniły się normy dotyczące zapotrzebowania energetycznego dla kobiet w ciąży. W 2017 r. Eksperci zalecali zwiększenie kaloryczności diety dopiero od II trymestru. W 2020 r. Już w I trymestrze zaleca się zwiększyć energetyczność diety. Nieznacznie – bo tylko o 85 kcal/dobę. Z kolei w II trymestrze dodatkowe zalecane spożycie to nieco mniej niż poprzednio. Porównanie zalecanego zwiększenia energetyczności diety dla kobiet w ciąży Dla kobiet karmiących normy się nie zmieniły – dodatkowa dzienna energetyczność diety powinna wynosić 505 kcal.6. Cholesterol
Ogólne stanowisko dotyczące cholesterolu w diecie nie zmienia się – nie ma opracowanych szczegółowych norm, a przeciętne w Europie spożycie na poziomie 300 mg dziennie wydaje się bezpieczne. Zdrowa dorosła osoba może bez ryzyka spożywać 7 jaj tygodniowo (1 jajo zawiera ok. 200 mg cholesterolu). Pojawia się dodatkowa informacja dot. Osób starszych – ze względu na wysoką wartość odżywczą jaj i łatwość ich spożycia seniorzy z poziomem cholesterolu w surowicy krwi w normie mogą spożywać nawet 2 jaja dziennie (zgodnie ze stanowiskiem American Heart Association). W Normach… Z 2017 r. Osobom z chorobami układu krążenia, dyslipidemią, cukrzycą zalecało się ograniczenie spożycia jaj do 2 tygodniowo. W 2020 r. Nie zostało to sprecyzowane, jednak zaleca się ostrożność w spożyciu cholesterolu i kwasów tłuszczowych nasyconych. Ze względu na to, że ludzki organizm jest w stanie zaspokoić zapotrzebowanie na ten składnik dzięki wewnętrznej produkcji, nie jest konieczne spożywanie cholesterolu z żywnością.7. Błonnik pokarmowy
W 2020 r. Scharakteryzowane zostały frakcje błonnika pokarmowego pod kątem rozpuszczalności w wodzie, lepkości, podatności na fermentację, głównych źródeł – hemiceluloza, celuloza, pektyny, hydrokoloidy, inulina, fruktany, oporne oligosacharydy, skrobia oporna.8. Foliany
W 2020 r. Nieznacznie zwiększono zalecane dzienne spożycie folianów dla chłopców. Porównanie norm dla folianów w grupie chłopców w wieku 10–18 lat.9. Sód i chlor
W przeciwieństwie do poprzednich norm zapotrzebowanie na poziomie wystarczającego spożycia dla chloru i sodu nie zmniejsza się po 51 roku życia. Dla wszystkich dorosłych kobiet i mężczyzn niezależnie od wieku normy na te pierwiastki wynoszą: – sód – 1500 mg/dobę, – chlor – 2300 mg/dobę. Poprzednio wartości te spadały po 51 roku życia. Porównanie norm dla sodu i chloru w grupie osób dorosłych (od 19 roku życia).10. Referencyjne wartości spożycia w etykietowaniu żywności
W 2020 r. Podane zostały najważniejsze informacje dotyczące obecnie obowiązujących w Unii Europejskiej zasad umieszczania wartości odżywczych na etykietach produktów spożywczych. Jednym z obowiązków producentów zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności jest podawanie wartości procentowej, która określa, w jakim stopniu produkt w 100 g lub 100 ml pokrywa wartości referencyjne dla wymienionych na etykiecie składników. Wartości referencyjne zostały opracowane dla osób dorosłych. Podobnie jak wartości referencyjne energii i makroskładników (energia, tłuszcz, białko, cukry, węglowodany), jednak w tym przypadku nie ma obowiązku podawać wartości wyrażonych w procentach. Dzienne referencyjne wartości spożycia dla osób dorosłych zostały określone następująco: – energia – 2000 kcal, – tłuszcz – 70 g, – kwasy tłuszczowe nasycone – 20 g, – węglowodany – 260 g, – cukry – 90 g, – białko – 50 g, – sól – 6 g. Konsument powinien wiedzieć, że są to wartości uśrednione. Mężczyzna o masie ciała 90 kg i wzroście 190 cm będzie miał znacznie wyższe dzienne zapotrzebowanie energetyczne niż 2000 kcal.11. Suplementy diety
W 2020 r. Zawarta jest także informacja o najnowszych uchwałach Zespołu ds. Suplementów Diety (zespół doradczy Głównego Inspektoratu Sanitarnego). Znaleźć je można w rozdziale Normy a suplementacja. W 2019 r. i 2020 r. Zostały opracowane przez ekspertów zalecenia dotyczące maksymalnych ilości witamin i składników mineralnych, jakie powinny być zawarte w zalecanej przez producenta dziennej dawce suplementu diety dla osób dorosłych. Maksymalne dzienne ilości wybranych składników mineralnych i witamin w suplementach dla osób dorosłych.
