Szukaj
Język
Choroby autoimmunologiczne – jaką dietę wybrać
Spis treści
1. Czym są choroby autoimmunologiczne?
Szczególnie dotyczy to kobiet, które stanowią ok. 80% wszystkich przypadków. Nie odróżnia on własnych komórek od komórek obcych, co prowadzi do niszczenia tkanek. Urazy fizyczne, przyjmowane leki, zakażenia wirusowe oraz bakteryjne to tylko niektóre z czynników, które zwiększają ryzyko ich rozwoju (A. Do najczęściej występujących zaburzeń autoimmunologicznych zalicza się choroby gruczołu tarczowego, np. Choroby Hashimoto czy Gravesa-Basedowa. Do grupy zaburzeń autoimmunologicznych włączyć można blisko 80 jednostek chorobowych (C.B. Leczenie chorób z autoagresji powinno przebiegać pod opieką lekarza specjalisty. Zastosowanie odpowiedniego modelu żywieniowego może złagodzić stan zapalny i hamować proces niszczenia komórek. Szacuje się, że problem ten dotyka 3–5% światowej populacji, a liczba chorych z roku na rok wzrasta. Zaburzenia autoimmunologiczne powstają w wyniku złego funkcjonowania układu odpornościowego. Za główną przyczynę występowania chorób z autoagresji uznaje się czynniki genetyczne oraz środowiskowe. Dojs 2019). Inne zaburzenia to niedokrwistość złośliwa, choroba Addisona, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca insulinozależna, stwardnienie rozsiane oraz zespół Sjögrena. Mazzucca i wsp. 2021). Większość z nich wymaga przyjmowania odpowiednich leków, jednak bardzo często sama farmakoterapia jest niewystarczająca i zaleca się włączyć dietoterapię. Choroby autoimmunologiczne, nazywane inaczej chorobami z autoagresji, to coraz częściej występujące zaburzenia.2. Czy to w ogóle jakie produkty nie powinny pojawić się w diecie?
Niekorzystne są przede wszystkim produkty wysokoprzetworzone, z dużą ilością soli, cukru oraz tłuszczu. Produkty te są bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, które nie tylko działają prozapalnie, ale także zwiększają ryzyko wielu innych chorób, takich jak otyłość, miażdżyca, udar mózgu czy choroba niedokrwienna serca. Kolejną grupą produktów, którą należy wyeliminować, jest żywność zawierająca tłuszcze trans. Ich głównymi źródłami są produkty typu fast food, słodycze, ciasta, czekolady oraz inne wyroby cukiernicze. Można je znaleźć w słodyczach, słodkich napojach, ciastach, ale także w owocach. Oprócz cukru zawierają duże ilości witamin oraz składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponadto zwiększają ryzyko otyłości oraz chorób układu krążenia. Warto więc włączyć do menu produkty wykazujące takie właściwości oraz ograniczyć lub też całkowicie wyeliminować żywność, która może zaostrzać stan zapalny. W jadłospisie nie powinny znaleźć się tłuszcze zwierzęce, np. Smalec, słonina czy masło. Osoby z chorobami autoimmunologicznymi są w grupie zwiększonego ryzyka rozwoju zaburzeń układu krążenia, dlatego tym bardziej warto zwracać uwagę na tłuszcze dostarczane wraz z pożywieniem. Ich działanie jest bardzo podobne do nasyconych kwasów tłuszczowych – zwiększają ryzyko wielu chorób oraz mogą nasilać stan zapalny. Osoby z chorobami zapalnymi powinny ograniczyć podaż cukrów prostych. Owoce jednak są grupą produktów, których zdecydowanie nie należy eliminować. Tego samego nie można natomiast powiedzieć o słodyczach – jeśli już znajdują się w nich jakieś inne korzystne składniki, to w znikomej ilości. Dieta osób z chorobami autoimmunologicznymi powinna działać przeciwzapalnie.3. Czy to w ogóle co powinno się znaleźć w diecie przeciwzapalnej?
Ich głównym źródłem w diecie człowieka są tłuste ryby morskie. Zaleca się ich spożywanie minimum 2 razy w tygodniu. WNKT omega-3 zwiększają produkcję cytokin o działaniu przeciwzapalnym, mogą łagodzić objawy skórne chorób, poprawiać pracę mózgu oraz wpływać na polepszenie samopoczucia. Znajdują się one m.in. W pełnoziarnistych produktach zbożowych – np. Pieczywie żytnim, grubych kaszach, razowych makaronach czy brązowym ryżu – i są zdecydowanie lepszym wyborem niż ich oczyszczone odpowiedniki, takie jak chleb pszenny czy ryż biały. W jednej z prac zauważono, że odpowiednia podaż włókna pokarmowego i WNKT omega-3 redukuje prawdopodobieństwo zachorowania na stwardnienie rozsiane (A. Nie przeprowadzono jednak większej liczby badań na ten temat. Szczególnie w przebiegu chorób zapalnych nie powinno ich zabraknąć. Aby to osiągnąć, dobrze uwzględnić je w każdym posiłku, np. W postaci sałatki do obiadu czy dodatku do przekąski. Białko jest niezbędnym materiałem budulcowym, a jego niedostateczna podaż może zaburzać pracę układu immunologicznego. Zdecydowanie lepszym wyborem będzie białe mięso, np. Kurczak oraz indyk. Nie zaleca się smażenia oraz duszenia produktów w dużej ilości tłuszczu. Pieczenie, gotowanie w wodzie lub na parze powinny jednak przeważać nad pozostałymi sposobami obróbki termicznej, szczególnie u osób z chorobami zapalnymi. Opiera się ona na podaży produktów pełnoziarnistych, oliwy z oliwek, owoców, warzyw, orzechów, ryb, produktów mlecznych oraz chudego mięsa. Ograniczyć natomiast należy podaż nasyconych kwasów tłuszczowych oraz tłustych mięs. Dieta śródziemnomorska od wielu lat zajmuje miejsce w TOP 3 najzdrowszych diet (C.B. Tak jak wspomniano, z diety należy wyeliminować tłuszcze zwierzęce, a ich świetnym zamiennikiem będą te roślinne. Zaliczają się do nich łosoś, sardynki, makrela oraz tuńczyk. Innymi źródłami tych tłuszczów są orzechy włoskie, siemię lniane i nasiona chia. Węglowodany złożone powinny być głównym źródłem energii w diecie. Produkty pełnoziarniste zawierają większe ilości składników odżywczych oraz błonnika pokarmowego. Manzel i wsp. 2014). Owoce oraz warzywa są źródłem witamin oraz składników mineralnych. Zalecana dzienna podaż tych produktów to minimum 400 g, warto jednak dążyć do spożycia 800 g, przy czym przeważać powinny warzywa. W jadłospisie należy również uwzględnić źródła białka zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego, np. Chude mięso, produkty mleczne o zawartości tłuszczu do 2% czy nasiona roślin strączkowych. Czerwone mięso powinno zostać ograniczone z uwagi na wysoką zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych. Sposób, w jaki przygotowywane są potrawy, także ma duże znaczenie. Jeśli już dochodzi do takiej obróbki termicznej, to zdecydowanie lepiej wybrać oliwę z oliwek lub olej rzepakowy niż masło czy smalec. Modelem żywienia, który może pomóc w przebiegu chorób zapalnych, jest dieta śródziemnomorska. Wszystkie te produkty są jak najbardziej zalecane w diecie przeciwzapalnej. Ponadto zaleca się wymienić sól na świeże i aromatyczne zioła. Mazzucca i wsp. 2021). Szczególnie podkreślić należy działanie przeciwzapalne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3.4. Wskazówki dla osób z chorobami autoimmunologicznymi:
Nie powinny być zbyt duże objętościowo, zdecydowanie lepszym wyborem będzie jedzenie częściej, a w mniejszych ilościach. – Pieczywo pszenne, ryż biały, płatki kukurydziane zamień na chleb żytni, bułkę grahamkę, ryż brązowy, grube kasze oraz płatki owsiane. Wpłynie to pozytywnie na pracę organizmu oraz zwiększy poczucie nasycenia po posiłku. – Wybieraj tłuste gatunki morskich ryb, np. Łososia, tuńczyka lub sardynki. Najlepiej, aby były one gotowane lub pieczone. Zrezygnuj zatem ze smalcu i słoniny oraz zamień je na oliwę z oliwek, olej rzepakowy lub olej lniany. – Jako przekąskę zamiast słodyczy wybieraj orzechy, owoce oraz warzywa. Pozwoli to uniknąć nadmiernej podaży kilokalorii oraz cukrów. Zaleca się pić ją w ilości ok. 2–2, 5 l na dzień. Ich liczbę dopasuj do swojego trybu życia. Produkty te zawierają większe ilości witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Spróbuj zacząć od porcji na tydzień, a z czasem zwiększ ją do minimum 2. – Mięso czerwone zastąp chudymi gatunkami, np. Kurczakiem czy indykiem. Ograniczy to podaż tłuszczów nasyconych, a tym samym poprawi pracę układu immunologicznego. – Tłuszcze roślinne powinny być głównym źródłem lipidów w diecie. Zapewnią one dawkę energii, a także będą źródłem niezbędnych składników odżywczych. – Kolorowe napoje zastąp wodą średniozmineralizowaną. Ponadto woda zawiera związki mineralne, np. Wapń, magnez oraz potas. – Spożywaj regularnie kilka posiłków w ciągu dnia.
