Szukaj
Język
Choroba Hashimoto – fakty i mity
Spis treści
1. <extra_id_0> Czy chorob Hashimoto Polski: <extra_id_1>
Jest to stan, w którym układ odpornościowy zaczyna produkować przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom, co w konsekwencji prowadzi do zapalenia, a tym samym pogorszenia pracy gruczołu i całego organizmu. Szczyt zachorowań przypada na 45–65. Rok życia, ale warto podkreślić, że ryzyko choroby wzrasta wraz z wiekiem. Należy do grupy chorób z autoagresji, cechujących się reakcją autoimmunologiczną. Choroba ta znacznie częściej jest diagnozowana u kobiet niż u mężczyzn, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy występuje 5–10 razy częściej u płci żeńskiej. Choroba Hashimoto nazywana jest również limfocytarnym zapaleniem tarczycy oraz autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy.2. <extra_id_0> Translations <extra_id_1> English: Translations
Do czynników środowiskowych, które odgrywają znaczącą rolę w rozwoju choroby, można zaliczyć m.in. Nadmierny i długotrwały stres, infekcje wirusowe, ale także nieprawidłowe nawyki żywieniowe (A. Sobów 2018). Pierwsze z nich mają związek przede wszystkim z układem zgodności tkankowej (HLA), a występowanie w rodzinie genu HLADR-5 zwiększa ryzyko zachorowania aż trzykrotnie. Stetkiewicz-Lewandowicz, T. Wśród czynników wpływających na rozwój choroby można wymienić zarówno te genetyczne, jak i środowiskowe.3. Choroba Hashimoto – fakty i mity
W przypadku braku wskazań do jej wdrożenia ograniczenie podaży produktów zawierających gluten i niestosowanie zamienników może doprowadzić do niedoborów pokarmowych. Istnieją badania, w których zauważono, że wyeliminowanie glutenu u pewnej liczby pacjentów miało wpływ na zmianę stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych. Lachowicz i wsp. 2019, T.R. Nadal 2016). Dieta bezglutenowa zalecana jest w przypadku rozpoznania celiakii (choroby trzewnej), choroby Dühringa, nadwrażliwości, alergii na gluten i nietolerancji tego składnika. Choroba Hashimoto może współistnieć z celiakią (ok. 5% wszystkich pacjentów z zaburzoną pracą gruczołu) i w tym przypadku zastosowanie diety bezglutenowej ma swoje uzasadnienie. Z kolei inne badania wykazały, że eliminacja glutenu wiązała się z pogorszeniem stanu chorych (K. Mezzomo, J. Na chwilę obecną brakuje jednoznacznych dowodów naukowych, które potwierdzają konieczność stosowania diety eliminującej gluten u pacjentów z chorobą Hashimoto bez współistnienia celiakii. Niestety dieta ta jest popularna i jej stosowanie stało się pewnego rodzaju modą.4. Wszystkie osoby z chorobą Hashimoto muszą stosować dietę bezlaktozową – MIT
Osoby z nietolerancją laktozy eliminują lub ograniczają spożycie takich produktów jak mleko, jogurty, śmietana, sery białe, ponieważ to właśnie w nich znajduje się laktoza. Ale czy wszystkie osoby z chorobą Hashimoto muszą eliminować laktozę? Podobnie jak celiakia nietolerancja laktozy może współistnieć z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy i w takim przypadku wykluczenie laktozy jest uzasadnione. Mleko i produkty mleczne są głównym źródłem wapnia w diecie, dlatego ich wyeliminowanie i nieuwzględnianie w jadłospisie żywności fortyfikowanej tym składnikiem mineralnym może zwiększać ryzyko rozwoju osteoporozy lub powodować nieodpowiedni wzrost kośćca u dzieci. Podobnie jak w przypadku diety bezglutenowej wskazaniem do eliminacji laktozy jest nietolerancja tego dwucukru. Obecnie na rynku dostępna jest żywność oznaczona jako „bez laktozy” lub „lactose free”. Otóż nie. Usunięcie z diety nabiału bez medycznych wskazań i niestosowanie zamienników może doprowadzić do niedoborów pokarmowych. Brakuje jednoznacznych dowodów naukowych, które potwierdzają skuteczność stosowania diety bezlaktozowej u wszystkich osób z chorobą Hashimoto bez współistnienia nietolerancji laktozy. Choroba ta jest związana z niedoborem lub brakiem enzymu laktazy, który jest odpowiedzialny za rozkład laktozy.5. Osoby z chorobą Hashimoto muszą suplementować jod – MIT
Szczególną uwagę należy zwrócić na żywność wzbogaconą o jod, czyli np. Na sól kuchenną. Zawartość jodu w wybranych produktach: – sól kuchenna jodowana – 2293 µg/100 g produktu, – dorsz – 110 µg/100 g produktu, – tuńczyk – 50 µg/100 g produktu, – orzechy laskowe – 17 µg/100 g produktu, – brokuł – 15 µg/100 g produktu. Spożywanie dużych ilości produktów zawierających jod może indukować lub pobudzać już istniejącą reakcję autoimmunologiczną. Ponadto jod znajduje się w takich produktach jak ryby i owoce morza, warzywa, np. Brokuły lub szpinak, orzechy, a także w jodowanej wodzie. Nadmiar jodu w diecie prowadzi do uwalniania się większych ilości przeciwciał w organizmie, dlatego też suplementacja tym składnikiem nie jest wskazana u osób z chorobą Hashimoto.6. U osób z chorobą Hashimoto bardzo ważne jest dostarczanie odpowiednich ilości selenu – FAKT
Dieta uboga w ryby morskie czy orzechy włoskie lub brazylijskie może powodować zmniejszoną podaż selenu. Gruczoł tarczowy gromadzi największe ilości selenu. Istnieją badania, które potwierdzają skuteczność selenu w obniżaniu stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych (K. Zieliński, Z. Zawartość selenu w wybranych produktach: – orzechy brazylijskie – 1917 µg/100 g produktu, – orzechy włoskie – 17 µg/100 g produktu, – dorsz – 65, 5 µg/100 g produktu, – makrela – 44, 1 µg/100 g produktu, – łosoś – 36, 5 µg/100 g produktu. W przypadku tego składnika niedobór przyczynia się do rozwoju choroby. W konsekwencji może zwiększać się ryzyko obniżenia stężenia hormonów tarczycy we krwi, a to z kolei będzie prowadziło do zaburzenia pracy tarczycy. Jest to organ, który w głównej mierze odpowiada za magazynowanie tego składnika mineralnego, dlatego jego zbyt niska podaż może doprowadzić do zmniejszenia ilości w tarczycy. Wala, K. Zdrojewicz 2018). Selen jest kolejnym pierwiastkiem, którego nieodpowiednie spożycie może zwiększać ryzyko choroby Hashimoto.7. Osoby z chorobą Hashimoto muszą ograniczać spożycie warzyw kapustnych – FAKT
Ich negatywny wpływ na pracę gruczołu dotyczy wiązania jodu, ponieważ może to znacznie ograniczać jego wykorzystanie w syntezie hormonów tarczycy. Obecnie zaleca się jedynie ich ograniczenie. Zawartość związków wolotwórczych w żywności można zmniejszyć za pomocą odpowiedniej obróbki cieplnej. Do warzyw kapustnych zaliczyć można brokuły, kalafior, kapustę włoską, brukselkę lub rzodkiewkę. Przez bardzo długi czas istniało błędne przekonanie, że osoby z chorobą Hashimoto powinny całkowicie wyeliminować ze swojego jadłospisu te produkty. Szczególną uwagę powinny na to zwrócić osoby z niedoborem jodu, które nie powinny sięgać po warzywa kapustne codziennie, ponieważ może dojść do nieprawidłowej syntezy hormonów i powstania wola. Szacuje się, że podczas gotowania nawet do 30% goitrogenów może ulec inaktywacji. Zawierają naturalne związki wolotwórcze – goitrogeny.8. Choroba Hashimoto jest nieuleczalna – FAKT
Cały proces nie jest ukierunkowany na wyleczenie, lecz na usunięcie konsekwencji, czyli głównie niedoczynności tarczycy.Pacjenci najczęściej przyjmują preparaty zawierające lewotyroksynę, która jest podstawą farmakoterapii. Wprowadzenie odpowiedniej diety, zmiana nawyków żywieniowych i edukacja żywieniowa są bardzo ważne i mają ogromny wpływ na przebieg choroby. Ponadto dietoterapia ma za zadanie zmniejszyć ryzyko innych chorób dietozależnych, które mogą współistnieć z chorobą Hashimoto. Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy jest właśnie jedną z nich. Oczywiście nie należy zapominać o dietoterapii, która stanowi drugi najważniejszy element procesu leczenia. Odpowiednia strategia żywieniowa może zmniejszyć stan zapalny w organizmie oraz ograniczyć uszkodzenie gruczołu tarczowego. Mimo że medycyna nieustannie się rozwija, niestety nadal niektórych chorób nie można wyleczyć.9. Choroba Hashimoto – zalecenia żywieniowe
Głównym celem jest wprowadzenie diety o charakterze przeciwzapalnym oraz antyoksydacyjnym. Jednym z bardzo ważnych elementów jest odpowiednia wartość energetyczna diety. Zapobiegnie to zbyt szybkiej utracie masy ciała, która mogłaby spowodować zaburzenia w syntezie hormonów tarczycy. Istnieją także zalecenia, które mówią o podaży białka nawet do 25%. Warto wybierać chude mięso (kurczak, indyk lub cielęcina), mleko oraz produkty mleczne, ryby oraz nasiona roślin strączkowych, ponieważ to właśnie te produkty są głównymi źródłami białka w diecie. Podaż tłuszczu powinna utrzymywać się na poziomie 20–35% wartości energetycznej diety. Kwasy te wykazują działanie przeciwzapalne, co może znacząco wpłynąć na przebieg choroby. Nasycone kwasy tłuszczowe mogą zmniejszać aktywność gruczołu i zaostrzać stan zapalny.Zaleca się, aby węglowodany dostarczały 50–70% energii w ciągu dnia, a ich źródłem powinny być przede wszystkim produkty zbożowe pełnoziarniste, owoce oraz warzywa. Te produkty są nie tylko źródłem węglowodanów złożonych, ale także błonnika pokarmowego, który wspiera pracę przewodu pokarmowego. W dietoterapii choroby Hashimoto szczególnie podkreśla się rolę kilku związków – witamin A, C, E i D oraz składników mineralnych takich jak selen, jod, cynk oraz żelazo. Wyjątkiem jest witamina D, jej dodatkowa suplementacja jest zalecana szczególnie w okresie jesienno-zimowym, ponieważ wtedy synteza skórna tego związku jest najmniejsza. Powinna być indywidualnie dopasowana i uwzględniać stan chorego, przyjmowane przez niego leki oraz występowanie innych chorób. Choroba Hashimoto ma podłoże autoimmunologiczne, dlatego eliminacja produktów nasilających stan zapalny może korzystnie wpłynąć na stan chorego. Jeśli u pacjenta występuje nadwaga lub otyłość, warto zastosować dietę redukcyjną z delikatnym deficytem energetycznym na poziomie 10–20% całkowitej przemiany materii. Podaż białka w diecie pacjentów powinna utrzymywać się na poziomie 15–20% wartości energetycznej diety. Udział tego składnika we wspieraniu pracy tarczycy jest niezwykle ważny, ponieważ wraz z białkiem dostarczany jest aminokwas niezbędny do produkcji hormonów – tyrozyna. W przypadku tłuszczów bardzo duże znaczenie ma nie tylko ilość, ale także ich jakość. Szczególnie należy zadbać o odpowiednie spożycie tłustych ryb morskich, które są źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Ponadto lepiej wybierać tłuszcze roślinne, m.in. Oliwę z oliwek, olej rzepakowy, niż te pochodzenia zwierzęcego, np. Słoninę czy smalec. Warto sięgać po pieczywo żytnie, ryż brązowy, grube kasze oraz pełnoziarniste makarony. Dieta powinna być urozmaicona, bogata w wiele produktów, aby dostarczyć jak największe ilości witamin i składników mineralnych. Wszystkie te związki można dostarczyć ze zdrową i zbilansowaną dietą. Dieta pacjenta z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy może mieć znaczący wpływ na przebieg choroby.
