Szukaj
Język
Choroba Dühringa – inne oblicze celiakii
Spis treści
1. Choroba Dühringa – definicja
Opryszczkowate zapalenie skóry zalicza się do chorób przewlekłych z okresami zaostrzeń i remisji. Choroba Dühringa może zostać zdiagnozowana na każdym etapie życia, najczęściej dotyka jednak dzieci i osoby młode, rzadziej dorosłych i osoby starsze. Opisana po raz pierwszy pod koniec XIX w. Choroba Dühringa, podobnie jak celiakia, ma podłoże autoimmunologiczne. Często występuje również z innymi chorobami związanymi z autoagresją organizmu, np. Toczniem rumieniowatym układowym, cukrzycą typu 1 czy chorobą Hashimoto. Mężczyźni są bardziej narażeni na zachorowanie niż kobiety. Charakteryzują ją przede wszystkim występowanie bardzo swędzących zmian skórnych (m.in. Pęcherzyków i grudek) oraz enteropatia glutenozależna, która zwykle jest klinicznie bezobjawowa lub skąpoobjawowa.2. Choroba Dühringa – objawy
Zmiany są raczej drobne, rzadko obserwuje się rozległe pęcherze. Dodatkowo u chorych występują zmiany w jelitach związane ze spożyciem glutenu. Podstawowym objawem opryszczkowatego zapalenia skóry jest występowanie na jej powierzchni plamek, grudek czy pęcherzyków, które swędzą, a czasami powodują również dolegliwości bólowe. Umiejscawiają się symetrycznie – najczęściej na przedramionach, łokciach, kolanach, ale również w okolicach pośladków, dolnej części kręgosłupa, łopatek, barków oraz na skórze głowy. Często są one jednak utajone, a objawy ze strony przewodu pokarmowego (biegunka, wzdęcia itp.) pojawiają się po nadmiernym obciążeniu glutenem i dotyczą jedynie ok. 10–20% wszystkich pacjentów. W wyniku tego na ciele mogą pojawiać się dodatkowe ranki i uszkodzenia skóry spowodowane drapaniem.3. Choroba Dühringa – diagnostyka
Analiza fragmentu pozwala na potwierdzenie występowania tego schorzenia niemalże w 100% – stwierdza się obecność złogów IgA w skórze właściwej, które są charakterystyczne dla choroby Dühringa. Badanie to jest również bardzo pomocne na późniejszym etapie choroby – oznaczenie poziomu tych przeciwciał pozwala sprawdzić, w jakim stopniu pacjent stosuje się do zaleconej diety bezglutenowej. W przypadku podejrzenia występowania opryszczkowatego zapalenia skóry wykonuje się biopsję, czyli badanie polegające na pobraniu fragmentu zmienionego narządu i poddaniu go szczegółowej analizie. Oprócz biopsji wykonuje się także badania krwi, m.in. Oznaczenie przeciwciał przeciwko endomysium (czyli jednej z warstw mięśni gładkich), pozwalające ocenić zaburzenia jelitowe. Lekarz może zalecić również wykonanie biopsji miejsca zmienionego przez chorobę i analizę innych parametrów krwi. W przypadku choroby Dühringa pobierana jest skóra zdrowa, która znajduje się nie dalej niż 1 cm od zmiany skórnej (często biopsję przeprowadza się w obrębie pośladka).4. Choroba Dühringa – leczenie
Charakteryzuje go bardzo szybkie działanie. Dawkowanie tego preparatu jest ustalane indywidualnie przez lekarza i zależy m.in. Od pory roku, ilości jodu w powietrzu, stosowanej diety, a także tolerancji preparatu (1 na 5 osób może doświadczyć działań niepożądanych). Nie u każdego pacjenta jego zastosowanie będzie konieczne, w wielu przypadkach wprowadzenie odpowiedniego modelu żywienia pozwoli na uzyskanie remisji. Oznacza to całkowitą rezygnację z produktów na bazie pszenicy, żyta, jęczmienia oraz owsa (mimo że owies jest naturalnie bezglutenowy, w Polsce często ulega zanieczyszczeniu innymi zbożami i nie może być traktowany jako bezpieczny). W Polsce organem uprawnionym do wydawania takiej licencji jest Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. Dozwolone jest stosowanie gryki, ryżu, kukurydzy, roślin strączkowych oraz pseudozbóż, takich jak teff, amarantus czy komosa ryżowa. Wśród tego typu dodatków można wymienić słód jęczmienny (stosowany w produkcji piwa, ale także dodawany jako substancja słodząca m.in. Do płatków kukurydzianych, pieczywa czy słodyczy), hydrolizowane białko roślinne (często pozyskiwane z pszenicy, znaleźć je można np. W przetworach mięsnych) czy syrop glukozowo-fruktozowy (substancja słodząca powszechnie stosowana w produktach nabiałowych, słodyczach, napojach itp.; również może być pozyskiwana z pszenicy). Ważne jest również, by możliwie w jak największym stopniu ograniczyć ryzyko zanieczyszczenia potraw, zwłaszcza dotyczy to pacjentów mieszkających z osobami stosującymi tradycyjną dietę glutenową. Oprócz wprowadzenia ścisłej diety bezglutenowej pacjentów zachęca się do ograniczenia ilości jodu w diecie. Zasadne wydaje się zatem unikanie jego dużych ilości. Przebywanie na terenach nadmorskich również wiąże się z większą ekspozycją na ten pierwiastek. Leczenie choroby Dühringa może przebiegać z użyciem kilku metod. Prowadzi do ustąpienia dolegliwości bólowych oraz świądu, a później także cofnięcia się zmian skórnych. Warto także podkreślić, że dapson łagodzi jedynie objawy występujące w obrębie skóry, nie wpływa na zmiany występujące w jelitach. Podobnie jak w przypadku celiakii oraz nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten postępowanie dietetyczne obejmuje stosowanie ścisłej diety bezglutenowej. Wyjątek stanowi żywność (również ta zawierająca owies) oznaczona znakiem przekreślonego kłosa – to międzynarodowy znak towarowy przyznawany producentom, których zakłady spełniają standardy AOECS (Stowarzyszenie Europejskich Towarzystw Osób z Celiakią), a produkty są regularnie poddawane kontroli zawartości glutenu (nie może ona przekraczać 20 mg/kg produktu). Prowadzi ono także ogólnodostępny wykaz certyfikowanych produktów bezglutenowych. Osoby stosujące ten model żywienia powinny zwrócić szczególną uwagę na etykiety produktów, ponieważ składniki zawierające gluten wykorzystuje się w produkcji m.in. Wędlin, dań gotowych, produktów konserwowych czy garmażeryjnych, słodyczy, przypraw i alkoholi. Warto także zwrócić uwagę na niektóre przyprawy, takie jak sos sojowy standardowo produkowany przy użyciu pszenicy (wariantem bezglutenowym jest sos tamari) oraz proszek do pieczenia i przyprawy korzenne, które zwykle zawierają mąkę pszenną. W tym przypadku zaleca się stosowanie osobnych naczyń i unikanie podawania potraw glutenowych i bezglutenowych na jednym półmisku. Wpływ tego pierwiastka na przebieg choroby Dühringa nie jest jasny, jednak u części chorych obserwuje się zaostrzenie objawów skórnych po silnej ekspozycji na jod lub po spożyciu posiłku bogatego w ten pierwiastek. Źródła jodu to przede wszystkim ryby morskie i owoce morza, obowiązkowo jodowana w Polsce sól oraz wody wysokozmineralizowane. Należy jednak pamiętać, że jod jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu i odpowiedniej pracy tarczycy, w związku z czym nie należy całkowicie eliminować go z diety. W farmakoterapii wykorzystuje się przede wszystkim dapson – lek o działaniu immunosupresyjnym (zmniejszającym reakcję obronną organizmu).
