Szukaj
Język
Boczniaki – smaczne i zdrowe grzyby hodowlane, dlaczego warto wprowadzić je do swojej diety?
Spis treści
1. Boczniaki – charakterystyka gatunku, ciekawostki
Boczniak jest jadalnym grzybem nadrzewnym cieszącym się w naszym kraju coraz większą popularnością. Możemy go znaleźć na sklepowych półkach, tuż obok pieczarek. Występuje w wielu odmianach, z których do najbardziej popularnych należą boczniak ostrygowaty, boczniak białożółty, boczniak łyżkowaty i boczniak mikołajkowy. Polską nazwę boczniaka wprowadził przyrodnik i ekolog Henryk Orłoś w 1951 r. Rodzina boczniaków występuje dość powszechnie na całym świecie. Wyrastają na martwym drewnie drzew liściastych. Najlepiej odnajdują się na pniach grabu, buku, wierzby, topoli, akacji i brzozy. Kolonie boczniaków składają się z wielu grzybów o różnej wielkości. Owocniki boczniaka pojawiają się późną jesienią. Pierwsze okazy można spotkać pod koniec października. Owoce można zbierać do czasu wystąpienia pierwszych mrozów, zazwyczaj zbiory kończą się w połowie grudnia. Boczniaki mają dość charakterystyczny wygląd. Kapelusz o wielkości 5–15 cm kształtem przypomina muszlę ostrygi (stąd nazwa – boczniak ostrygowaty). Boczniaki występują w wielu kolorach, najczęściej jednak są to kolory biały, szary, ciemnoszary, lekko różowy, popielaty. Blaszki młodych boczniaków są koloru białego, ciemnieją z czasem. Trzonek boczniaków jest głęboko osadzony w kapeluszu, zazwyczaj jest bardzo krótki, czasem niewidoczny. Warto zapoznać się z wyglądem i charakterystyką boczniaka, gdyż nie trudno go pomylić z trującymi grzybami do złudzenia go przypominającymi. Kilkanaście lat temu w naszym i wielu innych krajach prowadzona była amatorska uprawa boczniaków. Można było zakupić specjalne worki ze słomą wypełnione grzybnią boczniaka. Moda ta wraca do łask. Na wielu portalach z ogłoszeniami można znaleźć oferty sprzedaży amatorskich hodowli boczniaka.2. Boczniaki – wartości odżywcze
Boczniak ostrygowaty zaliczany jest do grzybów dietetycznych. Podstawowym składnikiem jego masy jest woda. Sucha masa stanowi od 9, 6–13, 8% świeżej masy grzyba. Zawartość węglowodanów w 100 g boczniaka to 6, 43 g. Znaczną część węglowodanów występujących w grzybach stanowią polisacharydy, wśród których na szczególną uwagę zasługuje glikogen. Boczniak w przeciwieństwie do innych grzybów zawiera duże ilości wolnej glukozy, mannozy, fruktozy i ksylozy. Warto zwrócić również uwagę na białko. Aminokwasy występujące w największej ilości to lizyna, leucyna, arginina i kwas asparaginowy. Boczniaki zawierają również niewielkie ilości tłuszczu, przede wszystkim kwasów nienasyconych. Poniżej przedstawiona jest tabela wartości odżywczej w 100 g boczniaka. Węglowodany w tym cukier 6, 43 g 1, 11 g Tłuszcze ogółem – nasycone – jednonienasycone – wielonienasycone 0, 44 g 0, 02 g 0, 01 g 0, 04 g Opracowano na podstawie: fatsecret. Pl/kalorie-warto%C5%9Bci%C2%A0od%C5%BCywcze/og%C3%B3lny/boczniak (06. 12. 2017). Boczniaki są źródłem wielu dobrze przyswajalnych witamin i składników mineralnych. W 100 g suchej masy znajdują się: 3 g potasu, 150 mg wapnia, ok. 125–757 mg sodu (duża rozbieżność w zależności od odmiany). Oprócz makroelementów można znaleźć też mikroelementy, np. Fluor, jod, cynk, miedź, mangan i rtęć. Jeśli chodzi o witaminy, na uwagę zasługują w szczególności witamina D i grupa witamin z grupy B (ryboflawina, niacyna, tiamina, kwas foliowy, pirydoksyna). Swój charakterystyczny smak i aromat grzyby zawdzięczają licznym substancjom lotnym.3. Boczniaki – właściwości prozdrowotne
Niewiele z nas zdaje sobie sprawę z właściwości prozdrowotnych boczniaków. Mimo że są u nas jeszcze mało popularne, na świecie cieszą się dużą popularnością. Przeprowadzono też badania, które udowodniły, że różne odmiany boczniaków mogą mieć praktyczne zastosowanie w profilaktyce wielu chorób i utrzymaniu dobrej kondycji organizmu. Boczniaki mają wiele właściwości prozdrowotnych, m. in. : – działanie antynowotworowe – Wasser i wsp. Prowadzili badanie mające ustalić zależność pomiędzy spożyciem grzybów jadalnych, w tym boczniaka florydzkiego, a występowaniem i rozwojem komórek nowotworowych, – działanie antyoksydacyjne – boczniak ostrygowaty charakteryzuje się silnym potencjałem przeciwutleniającym. Oznacza to, że substancje w nim zawarte hamują procesy wolnorodnikowe i spowalniają starzenie się komórek. Substancjami odpowiedzialnymi za aktywne działanie antyoksydacyjne są fenole, beta-tokoferol i beta-karoten, – działanie prewencyjne w chorobach układu naczyniowo-sercowego – z uwagi na wysoką zawartość błonnika pokarmowego i niską zawartość tłuszczu boczniaki mogą stanowić element diety przeciwmiażdżycowej. Dodatkowo zawarte w nich substancje spowalniają syntezę tzw. Złego cholesterolu frakcji LDL i trójglicerydów. Jedną z takich substancji występujących w niektórych odmianach boczniaków jest lowastatyna, która stosowana jest u chorych z hipercholesterolemią pierwotną w celu zmniejszenia stężenia cholesterolu całkowitego – LDL i TG, – działanie przeciwgrzybicze – białka pochodzące z boczniaka ostrygowatego mają działanie hamujące rozwój grzybni Fusarium oxysporum produkującej duże ilości mykotoksyny, – działanie przeciwalergiczne – etanolowy ekstrakt z boczniaka mikołajkowego wykazuje silne działanie antyalergiczne, – działanie przeciwzapalne – etanolowy ekstrakt z boczniaka łyżkowatego ma właściwości bardzo podobne do diklofenaku (leku z grupy NLPZ). Oprócz działania przeciwzapalnego wykazuje również działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, – działanie wspomagające odporność organizmu – ekstrakty z boczniaków (ostrygowatego i mikołajkowego) stymulują wzrost bakterii probiotycznych Lactobacillus spp. i Bifidobacterium spp.4. Kurczak w kremowym sosie z boczniaków
Składniki na dwie porcje: – średniej wielkości pierś z kurczaka (200 g), – boczniaki (250 g), – łyżka oleju rzepakowego (10 g), – 5 łyżek śmietany 12% (90 g), – 1 pęczek natki pietruszki, – 1 torebka ryżu basmati (100 g), – 2 ząbki czosnku, – sól, pieprz do smaku. Składniki odżywcze w jednej porcji: węglowodany: 47, 4 g, białko: 31, 3 g, tłuszcze: 12, 75 g. Wartość energetyczna: 420 kcal Piekarnik rozgrzać do temperatury 200°C. Pierś z kurczaka opłukać i przekroić na dwie części. Zrobić na niej małe nacięcia ostrym nożem. Posypać delikatnie solą i pieprzem. Do nacięć powkładać plasterki czosnku. Posypać posiekaną natką pietruszki. Dodać podsmażone na oleju boczniaki. Polać śmietaną i zapiekać w piekarniku ok. 30–40 minut. W tym czasie ugotować ryż basmati. Po wyjęciu z piekarnika podawać z sosem boczniakowym i ryżem. Można posypać świeżą natką pietruszki. Można podawać z pełnoziarnistym makaronem tagliatelle lub pappardelle, smakuje równie dobrze. Świeże grzyby po oczyszczeniu należy przechowywać w lodówce w możliwie jak najniższej temperaturze, nie dłużej niż kilka dni. Często na grzybach można zaobserwować biały nalot, który stanowią zarodniki grzyba. Pęcznieją one pod wpływem wilgoci i braku dostatecznej cyrkulacji powietrza. Takie grzyby nadają się jednak do użytku po wcześniejszym opłukaniu wodą. Boczniaki można poddawać różnym procesom obróbki – gotować, smażyć, marynować i suszyć. Nie wolno ich natomiast spożywać na surowo. Ze względu na bogate właściwości odżywcze boczniaków warto włączyć je do swojej diety.
