Szukaj
Język
Boczniaki – smaczne i zdrowe grzyby hodowlane, dlaczego warto wprowadzić je do swojej diety?
Spis treści
1. Boczniaki – charakterystyka gatunku, ciekawostki
Występuje w wielu odmianach, z których do najbardziej popularnych należą boczniak ostrygowaty, boczniak białożółty, boczniak łyżkowaty i boczniak mikołajkowy. Rodzina boczniaków występuje dość powszechnie na całym świecie. Najlepiej odnajdują się na pniach grabu, buku, wierzby, topoli, akacji i brzozy. Owocniki boczniaka pojawiają się późną jesienią. Owoce można zbierać do czasu wystąpienia pierwszych mrozów, zazwyczaj zbiory kończą się w połowie grudnia. Kapelusz o wielkości 5–15 cm kształtem przypomina muszlę ostrygi (stąd nazwa – boczniak ostrygowaty). Blaszki młodych boczniaków są koloru białego, ciemnieją z czasem. Warto zapoznać się z wyglądem i charakterystyką boczniaka, gdyż nie trudno go pomylić z trującymi grzybami do złudzenia go przypominającymi. Można było zakupić specjalne worki ze słomą wypełnione grzybnią boczniaka. Na wielu portalach z ogłoszeniami można znaleźć oferty sprzedaży amatorskich hodowli boczniaka. Możemy go znaleźć na sklepowych półkach, tuż obok pieczarek. Polską nazwę boczniaka wprowadził przyrodnik i ekolog Henryk Orłoś w 1951 r. Wyrastają na martwym drewnie drzew liściastych. Kolonie boczniaków składają się z wielu grzybów o różnej wielkości. Pierwsze okazy można spotkać pod koniec października. Boczniaki mają dość charakterystyczny wygląd. Boczniaki występują w wielu kolorach, najczęściej jednak są to kolory biały, szary, ciemnoszary, lekko różowy, popielaty. Trzonek boczniaków jest głęboko osadzony w kapeluszu, zazwyczaj jest bardzo krótki, czasem niewidoczny. Kilkanaście lat temu w naszym i wielu innych krajach prowadzona była amatorska uprawa boczniaków. Moda ta wraca do łask. Boczniak jest jadalnym grzybem nadrzewnym cieszącym się w naszym kraju coraz większą popularnością.2. Boczniaki – wartości odżywcze
Sucha masa stanowi od 9, 6–13, 8% świeżej masy grzyba. Znaczną część węglowodanów występujących w grzybach stanowią polisacharydy, wśród których na szczególną uwagę zasługuje glikogen. Warto zwrócić również uwagę na białko. Boczniaki zawierają również niewielkie ilości tłuszczu, przede wszystkim kwasów nienasyconych. Węglowodany w tym cukier 6, 43 g 1, 11 g Tłuszcze ogółem – nasycone – jednonienasycone – wielonienasycone 0, 44 g 0, 02 g 0, 01 g 0, 04 g Opracowano na podstawie: fatsecret.pl/kalorie-warto%C5%9Bci%C2%A0od%C5%BCywcze/og%C3%B3lny/boczniak (06.12.2017). W 100 g suchej masy znajdują się: 3 g potasu, 150 mg wapnia, ok. 125–757 mg sodu (duża rozbieżność w zależności od odmiany). Jeśli chodzi o witaminy, na uwagę zasługują w szczególności witamina D i grupa witamin z grupy B (ryboflawina, niacyna, tiamina, kwas foliowy, pirydoksyna). Boczniak ostrygowaty zaliczany jest do grzybów dietetycznych. Zawartość węglowodanów w 100 g boczniaka to 6, 43 g. Boczniak w przeciwieństwie do innych grzybów zawiera duże ilości wolnej glukozy, mannozy, fruktozy i ksylozy. Aminokwasy występujące w największej ilości to lizyna, leucyna, arginina i kwas asparaginowy. Poniżej przedstawiona jest tabela wartości odżywczej w 100 g boczniaka. Boczniaki są źródłem wielu dobrze przyswajalnych witamin i składników mineralnych. Oprócz makroelementów można znaleźć też mikroelementy, np. Fluor, jod, cynk, miedź, mangan i rtęć. Swój charakterystyczny smak i aromat grzyby zawdzięczają licznym substancjom lotnym. Podstawowym składnikiem jego masy jest woda.3. Boczniaki – właściwości prozdrowotne
Przeprowadzono też badania, które udowodniły, że różne odmiany boczniaków mogą mieć praktyczne zastosowanie w profilaktyce wielu chorób i utrzymaniu dobrej kondycji organizmu. Oznacza to, że substancje w nim zawarte hamują procesy wolnorodnikowe i spowalniają starzenie się komórek. Dodatkowo zawarte w nich substancje spowalniają syntezę tzw. Złego cholesterolu frakcji LDL i trójglicerydów. Oprócz działania przeciwzapalnego wykazuje również działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, – działanie wspomagające odporność organizmu – ekstrakty z boczniaków (ostrygowatego i mikołajkowego) stymulują wzrost bakterii probiotycznych Lactobacillus spp. I Bifidobacterium spp. Mimo że są u nas jeszcze mało popularne, na świecie cieszą się dużą popularnością. Boczniaki mają wiele właściwości prozdrowotnych, m.in.: – działanie antynowotworowe – Wasser i wsp. Prowadzili badanie mające ustalić zależność pomiędzy spożyciem grzybów jadalnych, w tym boczniaka florydzkiego, a występowaniem i rozwojem komórek nowotworowych, – działanie antyoksydacyjne – boczniak ostrygowaty charakteryzuje się silnym potencjałem przeciwutleniającym. Substancjami odpowiedzialnymi za aktywne działanie antyoksydacyjne są fenole, beta-tokoferol i beta-karoten, – działanie prewencyjne w chorobach układu naczyniowo-sercowego – z uwagi na wysoką zawartość błonnika pokarmowego i niską zawartość tłuszczu boczniaki mogą stanowić element diety przeciwmiażdżycowej. Jedną z takich substancji występujących w niektórych odmianach boczniaków jest lowastatyna, która stosowana jest u chorych z hipercholesterolemią pierwotną w celu zmniejszenia stężenia cholesterolu całkowitego – LDL i TG, – działanie przeciwgrzybicze – białka pochodzące z boczniaka ostrygowatego mają działanie hamujące rozwój grzybni Fusarium oxysporum produkującej duże ilości mykotoksyny, – działanie przeciwalergiczne – etanolowy ekstrakt z boczniaka mikołajkowego wykazuje silne działanie antyalergiczne, – działanie przeciwzapalne – etanolowy ekstrakt z boczniaka łyżkowatego ma właściwości bardzo podobne do diklofenaku (leku z grupy NLPZ). Niewiele z nas zdaje sobie sprawę z właściwości prozdrowotnych boczniaków.4. Kurczak w kremowym sosie z boczniaków
Wartość energetyczna: 420 kcal Piekarnik rozgrzać do temperatury 200°C. Zrobić na niej małe nacięcia ostrym nożem. Do nacięć powkładać plasterki czosnku. Dodać podsmażone na oleju boczniaki. W tym czasie ugotować ryż basmati. Można posypać świeżą natką pietruszki. Świeże grzyby po oczyszczeniu należy przechowywać w lodówce w możliwie jak najniższej temperaturze, nie dłużej niż kilka dni. Pęcznieją one pod wpływem wilgoci i braku dostatecznej cyrkulacji powietrza. Boczniaki można poddawać różnym procesom obróbki – gotować, smażyć, marynować i suszyć. Ze względu na bogate właściwości odżywcze boczniaków warto włączyć je do swojej diety. Składniki odżywcze w jednej porcji: węglowodany: 47, 4 g, białko: 31, 3 g, tłuszcze: 12, 75 g. Pierś z kurczaka opłukać i przekroić na dwie części. Posypać delikatnie solą i pieprzem. Posypać posiekaną natką pietruszki. Polać śmietaną i zapiekać w piekarniku ok. 30–40 minut. Po wyjęciu z piekarnika podawać z sosem boczniakowym i ryżem. Można podawać z pełnoziarnistym makaronem tagliatelle lub pappardelle, smakuje równie dobrze. Często na grzybach można zaobserwować biały nalot, który stanowią zarodniki grzyba. Takie grzyby nadają się jednak do użytku po wcześniejszym opłukaniu wodą. Nie wolno ich natomiast spożywać na surowo. Składniki na dwie porcje: – średniej wielkości pierś z kurczaka (200 g), – boczniaki (250 g), – łyżka oleju rzepakowego (10 g), – 5 łyżek śmietany 12% (90 g), – 1 pęczek natki pietruszki, – 1 torebka ryżu basmati (100 g), – 2 ząbki czosnku, – sól, pieprz do smaku.
