Szukaj
Język
Białko sojowe – zastosowanie w diecie i suplementacji
Spis treści
1. Soja – opis botaniczny rośliny
Soja występuje w 16 gatunkach, z których najczęściej wykorzystywana jest soja warzywna (Glycine max). Można ją spotkać w formie rośliny jednorocznej i w postaci byliny. Kwiaty soi są niewielkie i motylkowe, różnią się barwą w zależności od odmiany. Soja, podobnie jak bób i ciecierzyca, należy do rodziny roślin bobowatych. Soja jest rośliną powszechnie występującą w klimacie umiarkowanym i międzyzwrotnikowym, częściej można spotkać ją na półkuli północnej niż na południowej. Podobnie jak inne strączki jest rośliną wijącą się lub płożącą. Owoce, czyli nasiona soi, to typowe strączki, w których można znaleźć od 1 do 6 niewielkich nasion o owalnokulistym kształcie. Jest niezwykle popularnym strączkiem, który dzięki swoim wartościom zyskał uznanie konsumentów.2. Soja – uprawa, wymagania glebowe
, „Augusta”, „Progres” i „Polan”. Idealnie owocują w naszym klimacie, dają bogate plony i co najważniejsze – nie odbiegają od innych odmian wartością odżywczą i smakiem. Jeśli chodzi o wymagania glebowe, soja należy do roślin dość wymagających. Najlepiej odnajduje się na glebach przepuszczalnych i dobrze napowietrzonych. Dobrze rośnie również na ziemiach gliniastych, brunatnych i czarnych. Soi nie powinno się hodować na kwaśnej, zbitej glebie o cienkiej warstwie próchnicy. A terenami wiodącymi prym w ogólnoświatowej produkcji soi są stany zjednoczone. Mniejsze, chociaż równie ważne uprawy soi prowadzone są w europie, w tym na terenie naszego kraju. Najbardziej popularnymi odmianami hodowlanymi w naszym kraju są że „Aldana”.3. Białko sojowe – właściwości odżywcze i zdrowotne
Ze względu na dość wysoką zawartość kwasów tłuszczowych soja zaliczana jest do żywności wysokoenergetycznej, w 100 g soi znajduje się 385 kcal. Białko sojoweznane jest ze swojej wysokiej wartości żywieniowej. Jest również bardzo dobrze akceptowana i trawiona przez nasz układ pokarmowy. Niestety jego wartość odżywcza obniżana jest przez ubogie stężenie metioniny. Białko sojowe często jest porównywane do białka serwatkowego, czyli uzyskiwanego z mleka krowiego, jednak różnią się one pod wieloma względami. Parametr ten określa ilość wykorzystanego przez nasz organizm białka pokarmowego, im jest wyższy, tym białko jest lepiej wykorzystywane. Podczas trawienia białko sojowe ulega wielu przemianom chemicznym – jedną z najważniejszych jest stopniowe uwalnianie biologicznie czynnych peptydów. Przypisuje im się prozdrowotne działanie. Nutraceutyki zawarte w białku sojowym są termostabilne, dlatego nie tracą swej wyjątkowej wartości nawet po długiej obróbce termicznej. W 100 g suchych nasion znajduje się około 40% białka roślinnego i 20% tłuszczu. Oprócz tego nasiona soi są doskonałym źródłem witamin z grupy B oraz wielu związków mineralnych, m.in. Magnezu, potasu, żelaza i wapnia. Sekwencja aminokwasów w nim zawarta odpowiada potrzebom żywieniowym ludzi i zwierząt. Białko sojowe od innych białek roślinnych odróżnia się wyższą zawartością lizyny. Uważa się, że niewielki dodatek egzogennej metioniny do odżywek pokarmowych poprawia wartość odżywczą białka sojowego. Pierwszą różnicą pomiędzy oboma produktami jest wartość biologiczna białka. W zestawieniu z białkiem serwatkowym, BV = 104, białko sojowe charakteryzuje się niższą wartością biologiczną, BV = 74. Związki te mają charakter nutraceutyków, czyli substancji pokarmowych łączących w sobie wysoką wartość odżywczą i cechy środków farmaceutycznych. Wpływają na regulację gospodarki lipidowej organizmu (TG, cholesterol całkowity, LDL), obniżają ryzyko rozwoju nadwagi i otyłości, a także są prawdziwymi zmiataczami wolnych rodników. Spośród wszystkich roślin strączkowych soja wyróżnia się swoimi wysokimi wartościami odżywczymi.4. Białko sojowe – wykorzystanie w żywieniu
Ciekawostką jest fakt, że wykorzystanie białka sojowego zamiast białek mięsa lub mleka stało się powszechne w przemyśle masarskim, wędliniarskim i mlecznym. Jeśli przyjrzymy się bliżej etykietom często kupowanych przez nas produktów, z pewnością znajdziemy białko sojowe jako jeden z ich składników. Rezultatem takich poczynań jest zwiększenie częstotliwości występowania alergii pokarmowych. Oprócz tego jest także mniej podatna na enzymy trawienne, co może przyczyniać się do nasilania reakcji alergicznych. Soja, na którą coraz częściej jesteśmy uczuleni, powinna być oznaczana nie tylko jako białko, ale przede wszystkim jako alergen pokarmowy. Dzięki swojej niskiej cenie (jest 5 razy tańsze niż białko serwatkowe i 10 razy tańsze niż białko mięsa) często wykorzystuje się je jako substytut białek mięsa. Białko sojowe dzięki swoim wartościom i teksturze może być stosowane jako wypełniacz w parówkach, kiełbasach, pasztetach, burgerach, wykorzystywane jest nawet przy produkcji słodyczy i pieczywa. Niestety tak szerokie wykorzystanie białka sojowego w produkcji żywności spowodowało, że producenci coraz częściej korzystają z soi modyfikowanej genetycznie. Zmodyfikowana genetycznie soja różni się składem od soi tradycyjnie hodowanej. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe oznaczanie etykiet produktów żywnościowych. Białko sojowe wykorzystywane jest w przemyśle spożywczym od wielu lat.5. Białko sojowe – wykorzystanie w suplementacji
Białko sojowe cenione jest na etapie redukcji tkanki tłuszczowej dzięki swojemu niskiemu indeksowi glikemicznemu oraz wysokiej zawartości argininy, poprawia wrażliwość na insulinę. Konsumenci uważają, że ma lepszy smak i daje bardziej widoczne rezultaty. Niejednokrotnie udowodniono, że suplementy zawierające białko sojowe zmniejszają stężenie testosteronu. Warto jednak pamiętać, że preparaty białka sojowego są dobrym urozmaiceniem diety i wprowadzają do niej wiele cennych dla zdrowia składników. Jeśli nie mamy pewności, które białko będzie dla nas najlepsze, warto skonsultować swój wybór ze specjalistą do spraw suplementacji lub dietetykiem. Uważa się, że dobrze dobrana odżywka białkowa jest ważnym elementem diety odchudzającej i mądrze planowanej redukcji. Jeśli porównamy efekty działania białka sojowego i białka serwatkowego w kategoriach redukcji i budowania masy mięśniowej, białko serwatkowe wypada znacznie lepiej. Badania dowodzą również, że stosowanie białka sojowego może mieć bezpośredni wpływ na potencję i płodność mężczyzn. Stosowanie białka serwatkowego jest dla nas bezpieczniejsze i przynosi lepsze wyniki. Przy wyborze odpowiedniego dla siebie białka miejmy zatem na uwadze potrzeby naszego organizmu i nasze upodobania. Białko sojowe wykorzystywane jest jako składnik licznych suplementów diety i odżywek białkowych.
