Bezzasadne testy IgG i ich szkodliwość
Spis treści
1. Nieprawidłowe reakcje na żywność – nietolerancje i alergie
W ostatnim czasie obserwujemy duży wzrost występowania chorób alergicznych, które dotyczą zarówno dzieci, jak i dorosłych (R.L. Na szczęście wraz ze wzrostem zachorowań rosną również wiedza oraz świadomość dotycząca tego tematu. Pierwsze z nich jest reakcją układu odpornościowego, który niepotrzebnie zwalcza obce białka obecne w żywności. Konsument ma prawo do informacji o obecności tych alergenów w produkcie spożywczym. Z kolei nietolerancja to reakcja związana wyłącznie z układem pokarmowym. Nietolerancja pokarmowa przebiega bez aktywacji układu immunologicznego. Nie każdy powszechnie dostępny składnik spożywczy jest tolerowany przez wszystkich. Peters i wsp. 2021). Alergia pokarmowa i nietolerancja to dwa różne pojęcia, niekiedy błędnie uznawane za synonimy. Produkty najczęściej wywołujące reakcję alergiczną to: zboża zawierające gluten, skorupiaki, jaja, ryby, orzeszki ziemne (arachidowe), soja, mleko krowie, orzechy, seler, gorczyca, nasiona sezamu, dwutlenek siarki, łubin oraz mięczaki. Nierzadko zdarza się, że alergię wywołuje wiele produktów jednocześnie. Najczęściej wynika z tego, że dany składnik (np. Laktoza czy fruktoza) nie jest prawidłowo trawiony – chociażby w wyniku braku enzymu rozkładającego go. Jej najczęstsze objawy to biegunki, wzdęcia i bóle brzucha. Nieprawidłowa reakcja na żywność – nietolerancja czy alergia – może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, a niekiedy nawet nieść za sobą zagrożenie życia.2. Rodzaje reakcji immunologicznych i ich objawy
Pierwsza jest reakcją wstrząsową. Najczęściej są to silne objawy skórne lub duszności. Bardzo duże znaczenie ma tutaj czas reakcji i wezwanie karetki pogotowia. Elementami zaangażowanymi są m.in. Inne immunoglobuliny (IgG, IgM, IgA). Zdarza się też, że reakcja alergiczna jest mieszana – zaangażowane są zarówno mechanizmy IgE-niezależne, jak i IgE-zależne. Podział alergii wynika z obecności przeciwciał IgE. Jej skutki pojawiają się w ciągu kilku godzin od spożycia pokarmu. W tym przypadku istnieje ryzyko wstrząsu anafilaktycznego – stanu zagrożenia życia, w którym dochodzi do gwałtownego spadku ciśnienia tętniczego, a akcja serca ulega przyspieszeniu. Drugim typem reakcji alergicznych są te IgE-niezależne, nazywane też mechanizmem opóźnionym. W tym przypadku symptomy są łagodne lub umiarkowane, obejmują głównie reakcje skórne lub objawy ze strony układu oddechowego, a także zapalenie jelita grubego lub cienkiego. Różnicowanie obu typów alergii jest trudne. Wśród reakcji alergicznych wyróżniamy IgE-zależne i IgE-niezależne.3. Testy IgG i ich szkodliwość
Przeciwciała te są bardzo powszechne. W eksperymencie przeprowadzonym na 73 osobach z podejrzeniem alergii pokarmowej przeciwciała swoiste IgG dla żywności (głównie jaj, mleka, kazeiny i pszenicy) wykryte zostały wśród 62% przypadków, jednak po prowokacji wytypowanymi alergenami nie odnotowano pojawienia się objawów. Antico i wsp. 2011). Wątpliwości budzi także sposób przedstawienia wyników w testach IgG. Brak jednak wartości referencyjnych, czyli norm. Zaleceniem po wykonaniu testów IgG jest kilkumiesięczna restrykcyjna dieta eliminacyjna wykluczająca nawet całe grupy produktów. Jest to szczególnie ważne u dzieci. Przykładowo: u pacjenta z zespołem jelita drażliwego samo ograniczenie spożycia laktozy i błonnika może przynieść poprawę. Według dostępnej wiedzy testy IgG nie mają żadnej wartości diagnostycznej, co więcej – mogą prowadzić do niepotrzebnych restrykcji żywieniowych i stanowić zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Badanie poziomu IgG może być przydatne u osób chorujących na celiakię w celu skontrolowania, czy nieświadomie nie spożywają glutenu – przeciwciała świadczyłaby o jego obecności w diecie. Wynika to z tego, że omawiane immunoglobuliny tylko czasami uczestniczą w reakcji alergicznej, a w większości przypadków ich obecność w krwi jest normalna i wynika ze spożywania danego produktu. Wykrywa się je zarówno u osób zdrowych, jak i chorych, co oznacza, że ich badanie nie ma znaczenia klinicznego w diagnostyce alergii. Autorzy stwierdzili, że badanie przeciwciał IgG nie powinno być częścią diagnozy osób z podejrzeniem alergii (A. Podobne rezultaty uzyskano również w wielu innych pracach naukowych. Alergeny oznaczane są trzema kolorami: czerwony to wysoki poziom immunoglobulin, pomarańczowy – średni, a zielony – niski. Przeważnie wyniki badań laboratoryjnych analizuje lekarz w odniesieniu właśnie do wartości referencyjnych, które mają górną i dolną granicę – w testach IgG takich wskazówek zazwyczaj brakuje. Takie postępowanie może grozić wystąpieniem niedoborów żywieniowych, zwłaszcza gdy menu nie jest odpowiednio zbilansowane. Niekiedy przestrzeganie diety faktycznie prowadzi do poprawy stanu zdrowia, jednak najczęściej jest to efekt zmian w jadłospisie niezależny od wyników testów IgG. Dodatkowo ważny jest aspekt psychologiczny samego procesu leczenia, a efekt placebo może być bardzo silny. Stanowisko takie podzielają organizacje naukowe zajmujące się badaniem alergii i immunologii, m.in.: European Academy of Allergology and Clinical Immunology, American Academy of Allergy, Asthma and Immunology, British Society for Allergy and Clinical Immunology oraz National Institute for Health and Care Excellence. Mimo tego, że przeciwciała IgG faktycznie biorą udział w nieprawidłowych reakcjach na żywność (IgE-niezależnych lub mieszanych), testy IgG nie są miarodajne.4. Jak zdiagnozować alergię pokarmową?
Polegają one na eliminacji z diety podejrzanego o wywoływanie alergii pokarmu na 1–4 tygodnie, następnie po wyznaczonym czasie powraca się do jego spożywania. Ze względu na zróżnicowane objawy, które mogą pojawiać się w późniejszym czasie od spożycia szkodliwego składnika, diagnostyka alergii jest bardzo trudna i wieloetapowa. Jeśli zaobserwowano ustąpienie objawów w trakcie eliminacji i ich nawrót po ponownym wprowadzeniu alergenu do diety, jest to podstawa do rozpoznania alergii pokarmowej. Poza wnikliwym wywiadem lekarskim może obejmować punktowe testy skórne (pozwalające wykryć alergie IgE-niezależne), oznaczenia przeciwciał IgE (przydatne w przebiegu alergii IgE-zależnej) oraz próby prowokacyjne.