Szukaj
Język
Bazylia – lecznicza przyprawa, odmiany i zastosowanie
Spis treści
1. Bazylia – odmiany
Poszczególne odmiany bazylii różnią się zarówno wyglądem, jak i zawartością cennych olejków eterycznych. Ze względu na swój wyjątkowy aromat stała się bardzo cenionym wśród Greków ziołem, i to właśnie oni rozpowszechnili ją praktycznie we wszystkich krajach śródziemnomorskich. To roślina jednoroczna, która dorasta do maksymalnie 60–70 cm. Kwiaty pojawiają się późnym latem, są malutkie, białe i łączą się w nibyokółki na szczycie łodygi. Są ciemnobrązowe, owalne, o długości ok. 15 mm. Bazylia to bardzo wartościowa roślina przyprawowa pochodząca z tropikalnych rejonów Azji. W Europie bazylia pojawiła się prawdopodobnie dzięki wyprawom wojennym Aleksandra Wielkiego. Bazylia pospolita jest najczęściej spotykaną odmianą. Liście są duże, mają ząbkowaną krawędź i bardzo intensywny goździkowy zapach. Na uwagę zasługują również nasiona bazylii, z których tłoczony jest olej. Wśród najbardziej znanych gatunków bazylii wyróżnia się pięć podstawowych grup różniących się od siebie wyglądem i wielkością liści, są to: – formy o liściach drobnych: fyn, – formy o liściach średnich: miittelgross, finoverde, – formy o liściach średnich z antocyjanowym zabarwieniem: Dark Opal, Opal, Rubin, Purple, Purple Ruuffles, Ferry Morse, – formy o liściach dużych: genovese, gross, Sweet Basil, – formy o liściach sałatowych: Lettuce Leaf, fenille de laitue, Iltalian Large Leaf. Obecnie poznano około 150 różnych gatunków z rodzaju Ocimum, które wykształciły się na przestrzeni czasu pod wpływem różnorodnych warunków środowiskowych.2. Bazylia – hodowla i uprawa
Optymalna temperatura hodowli wynosi 25°C. Najlepiej rośnie na glebie wilgotnej i przepuszczalnej. Listki bazylii spryskuje się wyłącznie w dni ciepłe. Uprawa bazylii jest prosta. Roślina nie lubi mrozu, wiatru i suchego podłoża. Po zasianiu nasion bazylii należy podlewać je codziennie (w pierwszej połowie dnia) niewielkimi ilościami wody. Jeśli zależy nam na wyhodowaniu jak najładniejszego okazu, musimy pamiętać o tym, że bazylia nienawidzi być przesadzana. Roślina rozwija się dobrze szczególnie w miejscach jasnych, jednak nie lubi być wystawiana na ostre słońce.3. Bazylia – substancje aktywne
Substancje te to lotne związki nierozpuszczalne w wodzie, lekkie, unoszące się w powietrzu, silnie pobudzające zmysł powonienia. Ziele bazylii zawiera w swoim składzie dość znaczną ilość związków fenolowych i antocyjanów. Wykorzystuje się go zarówno w medycynie naturalnej, jak i w przemyśle farmaceutyczno-kosmetycznym. Badania prowadzone przez naukowców wykazały, że linalol zwiększa długość i jakość snu bez wpływu na czynności motoryczne i umysłowe. Głównym surowcem zielarskim bazylii jest ziele (Basilici herba) zebrane podczas pełnego kwitnienia roślin. Oprócz olejku eterycznego w Basilici herba znajdują się również związki saponinowe, taniny, alkaloidy, steroidy, terpenoidy i flawonoidy. Spośród wszystkich substancji aktywnych występujących w olejku na szczególną uwagę zasługuje linalol. To związek chemiczny o silnych właściwościach uspokajających i nasennych. Oznacza to, że jest bezpieczny dla zdrowia i nie „ogłupia” pacjentów tak jak większość farmaceutyków o działaniu uspokajająco-nasennym. Zawiera ono 0, 5–2, 5% olejków eterycznych o wyjątkowych właściwościach zdrowotnych.4. Bazylia – właściwości lecznicze i zastosowanie
Pomaga również w zaburzeniach motorycznych żołądka i jelit, gdyż ma właściwości rozkurczające. Jest ziołem cenionym w dietoterapii osób z nowotworami. Chorzy powinni stosować bazylię ze względu na jej przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze działanie. Czynnikiem sprzyjającym takiej infekcji jest niska odporność pacjentów w trakcie lub po przebyciu specjalistycznego leczenia. Bazylia jest ziołem wykorzystywanym także w terapii chorób układu oddechowego. Rozrzedza gęstą i lepką wydzielinę, dzięki czemu ułatwia jej wykrztuszanie. Ważne, aby pić ten napar małymi porcjami i często. Zawarta w niej witamina A ma silne właściwości antyoksydacyjne. Zapobiega inwazyjnym przemianom cholesterolu, które prowadzą do powstawaniu płytek miażdżycowych. Do stanów takich możemy zaliczyć zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu. Ma jasnozieloną lub jasnożółtą barwę i świeży ziołowo-imbirowy zapach. Oprócz nich występują również setki innych substancji mających wpływ na właściwości lecznicze bazylii. Zawiera substancje, które mają silne działanie przeciwbakteryjne (zarówno w stosunku do bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych). Wszystkie te właściwości powodują, że zaleca się jego stosowanie w okresie jesienno-zimowym, kiedy odporność naszego organizmu jest najniższa. Pomaga oczyścić zatoki, a także poprawia kondycję gardła podczas grypy czy przeziębienia. Bazylia to powszechnie stosowane i lubiane zioło. Aby zawsze mieć pod ręką świeże i aromatyczne liście, możemy wyhodować bazylię we własnej kuchni. Składniki aktywne występujące w liściach bazylii działają kojąco na układ pokarmowy. Bazylia zwiększa również apetyt. Roślina odgrywa znaczną rolę we wspomaganiu terapii pacjentów wyniszczonych chemio- i radioterapią. Jest to niezwykle ważne, ponieważ radioterapia powoduje migrację szczepów bakteryjnych z układu pokarmowego. Stan taki może bezpośrednio zagrażać życiu chorego. Przynosi ulgę pacjentom z astmą oraz zapaleniem zatok. Aby wykorzystać leczniczą moc bazylii w chorobach układu oddechowego, należy wypijać 3–4 szklanki naparu z 12 g liści bazylii w ciągu doby. Bazylia z powodzeniem znajduje również miejsce w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego. Chroni naczynia przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Konsekwencje schorzeń układu krążenia mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia. Olejek eteryczny otrzymywany z bazylii jest surowcem o szczególnych właściwościach zdrowotnych. Jego głównymi składnikami aktywnymi biologicznie są linolol, eugenol, geranial i neral. Olej eteryczny z ziela bazylii wspiera odporność organizmu. Oprócz tego hamuje rozwój grzybów, stymuluje układ immunologiczny i ma silne działanie antyoksydacyjne. Olej zalecany jest również jako składnik mikstury do inhalacji. Inne zalety takiej aromaterapii to usunięcie zmęczenia psychicznego i ukojenie nerwów. Jest cenione ze względu na łatwość uprawy i dostępność. Zapewni nam to dostęp do najlepszej jakości liści, które można wykorzystywać nie tylko jako przyprawę do śródziemnomorskich potraw. Już niewielki dodatek bazylii w posiłku powoduje wzrost produkcji śliny i zwiększenie ilości soku żołądkowego.
