Szukaj
Język
Atypowa anoreksja – czym jest i jakie konsekwencje za sobą niesie
Spis treści
1. Charakterystyka osoby z atypową anoreksją
Często występują również niskie poczucie własnej wartości, ciągłe zmęczenie, problemy z koncentracją, zaburzenia miesiączkowania, depresja i obniżenie nastroju, a nawet myśli samobójcze. Atypowa anoreksja może być tak samo niebezpieczna jak typowy jadłowstręt psychiczny, a często nawet bardziej ze względu na trudności w jej zdiagnozowaniu oraz przekonanie osób dotkniętych problemem, że nie są wystarczająco chore, aby rozpocząć leczenie. Charakteryzuje je nadmierne skupienie na wyglądzie, lęk przed przytyciem, dysmorfofobia, a także znacząca utrata masy ciała w krótkim czasie. Symptomy, które powinny wzbudzać niepokój, to m.in. Opuszczanie posiłków, jedzenie w samotności, nadmierna nerwowość czy częste ważenie się. Osoby chorujące na atypową anoreksję spełniają wszystkie kryteria diagnostyczne dla jadłowstrętu psychicznego poza niedowagą.2. Kto jest najbardziej narażony? Czynniki ryzyka
Co ciekawe, historia zaburzeń odżywiania w rodzinie może również przyczyniać się do pojawienia się choroby. Ich dążenie do osiągania lepszych wyników może powodować niezadowolenie z własnego ciała i chęć jego zmiany wszelkimi możliwymi sposobami, często właśnie poprzez restrykcje w odżywianiu. Nadmierna masa ciała często wiąże się z przykrymi komentarzami nie tylko wśród młodych ludzi, ale też np. W środowisku medycznym, nawet podczas rutynowej wizyty u lekarza rodzinnego (S.M. Anoreksja atypowa często towarzyszy uzależnieniu od substancji psychoaktywnych oraz innym zaburzeniom psychicznym takim jak depresja czy nerwica lękowa. Grupą szczególnie narażoną na rozwinięcie anoreksji są również sportowcy. W przypadku osób z nadwagą lub otyłością problemem wydaje się również kwestia tzw. Body shamingu, który oznacza wyśmiewanie wyglądu ciała przez otoczenie. Sawyer i wsp. 2016). Wśród cech indywidualnych predysponujących do rozwinięcia zaburzenia wymienia się nadmierny perfekcjonizm, problemy z regulacją emocji, występowanie traumy w przeszłości czy wcześniej wspomniane niskie poczucie własnej wartości.3. Czy to w ogóle z jakimi konsekwencjami zdrowotnymi wiąże się anoreksja?
Poprzez niedostateczne przyjmowanie pokarmów, a także często występujące zachowania takie jak stosowanie leków moczopędnych czy wymiotowanie dochodzi do zmniejszenia stężenia sodu (hiponatremia), potasu (hipokaliemia) oraz fosforu (hipofosfatemia) w surowicy krwi. Peebles i wsp. 2010). Wśród pacjentów z atypową anoreksją obserwuje się obniżony wskaźnik filtracji kłębuszkowej (GRF), a także mniejsze stężenie kreatyniny we krwi. Garber i wsp. 2019). Dochodzi do zwolnienia akcji serca (bradykardii), obniżonego ciśnienia krwi (hipotensji) oraz nieprawidłowego obrazu elektrokardiograficznego. Whitelaw i wsp. 2018). Wśród objawów wymienia się opóźnione opróżnianie żołądka i zmniejszenie motoryki jelit, co jest przyczyną szybkiego odczuwania sytości, wzdęć, nudności, a także samoistnie występujących i niekontrolowanych wymiotów, które z kolei mogą prowadzić do rozwinięcia choroby refluksowej przełyku (L. Weiselberg 2017). Rosen i wsp. 2016). Przez zahamowanie wytwarzania gonadoliberyny obserwuje się zanik miesiączki u kobiet, z kolei u mężczyzn stwierdza się obniżony poziom testosteronu (R. Częstość występowania jest mniejsza niż wśród osób chorujących na typową anoreksję, ale nadal jest bardzo wysoka (S.M. Co ważne, zmniejszone stężenie estrogenu u kobiet może także prowadzić do osłabienia układu kostnego poprzez zmniejszenie gęstości mineralnej kości, a w konsekwencji nawet do rozwinięcia osteoporozy (M. Schorr, K.K. Niedostateczna podaż kilokalorii może powodować zaburzenia w układzie hematologicznym objawiające się anemią oraz małopłytkowością. Walsh, D.V. Mehler 2020). Wśród osób cierpiących na opisywane zaburzenie stwierdza się często występujące depresję, zaburzenia lękowe oraz obsesyjno-kompulsywne, ale także myśli samobójcze i samookaleczanie się. Sawyer i wsp. 2016). Najczęściej i najszybciej pojawiającym się problemem są zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Może się to wiązać z licznymi powikłaniami zdrowotnymi, np. Z nieprawidłowym funkcjonowaniem układów nerwowego czy mięśniowego, niewłaściwym rytmem serca oraz ogólnym osłabieniem (R. Często opisywanym powikłaniem jest również pogorszenie funkcjonowania nerek. Mechanizm, który do tego prowadzi, nie został jasno określony, ale stan ten często wiązany jest ze zmniejszoną objętością dostarczanych płynów (A.K. Ze względu na niedostateczną podaż kilokalorii oraz występujące niedożywienie u pacjentów z atypowym jadłowstrętem psychicznym często występują problemy z układem sercowo-naczyniowym. Co zaskakujące, częstość tych powikłań jest tak samo duża jak w przypadku klasycznej anoreksji (M. Bardzo istotną kwestią są zaburzenia żołądkowo-jelitowe, które pojawiają się w wyniku restrykcyjnego sposobu przyjmowania pokarmów, a także samego niedożywienia. Moskowitz, E. Również stan wątroby może ulec pogorszeniu (E. Niedożywienie negatywnie wpływa także na układ hormonalny, zwłaszcza na oś podwzgórze-przysadka-gonady. Rastogi i wsp. 2020). Sawyer i wsp. 2016). Pehlivanturk-Kizilkan i wsp. 2021) Wpływ na ten stan mają również obniżone stężenia hormonu wzrostu, greliny, leptyny czy insulinopodobnego czynnika wzrostu (M. Miller 2017). Wprawdzie nie przeprowadzano badań w tym kierunku bezpośrednio na osobach chorujących na nietypową anoreksję, ale wiadomo, że każdy stan niedożywienia się do tego przyczynia (K. Blalock, P.S. Ze względu na trudności w wykrywaniu atypowej anoreksji często trwa ona znacznie dłużej niż standardowy jadłowstręt psychiczny, co prowadzi do istotnego pogorszenia stanu zdrowia psychicznego. Nasilenie problemów jest często większe niż w przebiegu innych zaburzeń odżywiania, do czego dodatkowo przyczynia się wyższa masa ciała (S.M. Szybka utrata dużej liczby kilogramów i występujące wśród osób z nietypową anoreksją niedożywienie przyczynia się do pojawienia się wielu negatywnych konsekwencji, przeważnie takich samych jak w przypadku klasycznego jadłowstrętu psychicznego.4. <extra_id_0> Translations <extra_id_1> English: Translations
Weiselberg 2017). Forney i wsp. 2017). Niezwykle istotne jest różnicowanie utraty masy ciała wynikającej z zaburzeń odżywiania z tą spowodowaną innymi chorobami takimi jak np. Nowotwory złośliwe, celiakia lub nieswoiste zapalenie jelit. Jeśli chodzi o leczenie, podstawą jest zwiększenie liczby kilokalorii w diecie i doprowadzenie do nadwyżki energetycznej, aby naprawić szkody powstałe przez znaczną utratę masy ciała. Warto jednak wziąć pod uwagę ryzyko wystąpienia zespołu ponownego odżywienia (ang. Refeeding syndrome, RS), czyli zespołu zaburzeń metabolicznych oraz elektrolitowych. Z tego też powodu niezwykle istotne jest powolne zwiększanie energetyczności diety (maksymalnie 400 kcal co 3–4 dni), rozpoczynając od 1000–1400 kcal dziennie (P.S. Badania dotyczące skuteczności stosowania leków w atypowej anoreksji są ograniczone, ale z pewnością konieczna jest konsultacja z psychiatrą i innymi lekarzami w celu dobrania leczenia negatywnych skutków zdrowotnych. Najskuteczniejsza w przypadku atypowej anoreksji okazuje się terapia oparta na rodzinie (ang. W tym przypadku nie szuka się przyczyn wystąpienia zaburzenia, tylko skupia się na rozwiązaniu problemu przy pomocy najbliższych, przeważnie rodziców. W pierwszej kolejności cała kontrola dotycząca żywienia przekazywana jest w ręce bliskich – to od nich zależy, kiedy, co i w jakich ilościach będzie jadł chory. Kiedy stan psychiczny i sposób odżywiania zostają ustabilizowane, przechodzi się do trzeciej fazy, w której niezależność żywieniowa jest już całkowita; wówczas rozpoczyna się pracę terapeutyczną nad innymi sferami życia. Mysliwiec 2020). Dalle Grave i wsp. 2016). Niezwykle istotne jest budowanie poczucia własnej wartości i sprawczości, np. Poprzez rozwijanie nowych pasji, ale także dbanie o relacje międzyludzkie i spędzanie czasu z innymi ludźmi (L. Weiselberg 2017). Moskowitz, E. Według niektórych z nich utrata już 5% masy ciała w krótkim czasie może być alarmująca (K.J. W celu wykrycia jadłowstrętu psychicznego (również atypowego) złotym standardem wydaje się przeprowadzenie dokładnego wywiadu oraz badań fizykalnych i laboratoryjnych. Warto również wykonać badanie elektrokardiograficzne w celu wykluczenia zaburzeń sercowo-naczyniowych. Nawet jeśli chory ma nadwagę, nie ma to większego znaczenia. Pojawia się on w odpowiedzi na zbyt szybkie zwiększanie liczby kilokalorii u osób niedożywionych, natomiast objawia się nieprawidłowościami w gospodarce wodno-elektrolitowej oraz niedoborami witaminy B1, co może być niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Mehler i wsp. 2010). Bardzo ważnym składnikiem jest również psychoterapia. Family-Based Treatment, FBT). Metoda ta składa się z trzech kroków. W drugim etapie, po przybraniu na masie ciała, kontrola jest stopniowo oddawana w ręce osoby z zaburzeniem. FBT nie jest jednak dobrym rozwiązaniem w każdym przypadku, ponieważ wymaga ogromnego zaangażowania i poświęcenia ze strony najbliższych (R. Jeśli terapia oparta na rodzinie nie jest możliwa, wówczas zastosowanie znajduje najczęściej psychoterapia poznawczo-behawioralna, mająca na celu zmianę zachowań i myśli związanych z odżywianiem i wyglądem (R. Ostatnim, ale nie mniej ważnym elementem jest skupienie się na kwestiach niezwiązanych z odżywianiem i anoreksją. Moskowitz, E. Coraz częściej badacze odchodzą od diagnozowania atypowej i typowej anoreksji na podstawie masy ciała i za główny czynnik pozwalający na rozpoznanie zaburzenia uznają tempo oraz skalę utraty kilogramów (L.
