Szukaj
Język
Arbuz – właściwości zdrowotne jednej z największych jagód świata
Spis treści
1. Arbuz – kilka słów o gatunku
Pierwsze wzmianki o uprawie arbuza pojawiły się ok. 1500 lat p.n.e. Aktualnie popyt na owoce arbuza jest bardzo duży. Klimat naszego kraju nie sprzyja hodowli arbuzów, nie znaczy to jednak, że nie możemy u nas wyhodować tych owoców. Arbuz charakteryzuje się płożącą łodygą, która w sprzyjających warunkach klimatycznych może osiągnąć długość nawet 6 metrów. Kwiaty z wyglądu przypominają kwiaty dyni, wyrastają pojedynczo, najczęściej spotykane są w kolorach żółtym lub jasnozielonym. Owoce arbuza to masywne jagody z charakterystycznym słodkim, czerwonym miąższem (mezokarpem). Pod koniec wegetacji roślina zawiązuje nasiona, których kolor, podobnie jak kolor owoców, różni się w zależności od odmiany. Pochodzi z terenów Afryki Południowej, gdzie można spotkać ją zarówno w formie dzikiej, jak i hodowlanej. Na naszych ziemiach owoc ten pojawił się w XIV wieku dzięki zakonowi krzyżackiemu. Żeby sprostać zapotrzebowaniu na te słodkie owoce, zaczęto zakładać wielkie plantacje arbuzów w krajach takich jak Hiszpania, Portugalia, Włochy, Chorwacja, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Chiny i wielu innych. Kilkanaście przedsiębiorstw w naszym kraju produkuje arbuzy w wielkich cieplarniach, jednakże rodzime plony są mniej słodkie i soczyste niż owoce z południa Europy i Afryki. Duże liście rośliny wyposażone są w wąsy czepne. Jedna dojrzała roślina produkuje podczas kwitnienia do 30 kwiatów żeńskich oraz do 400 kwiatów męskich. Spotykane są także odmiany z miąższem pomarańczowym, białym i żółtym. Arbuz (Citrullus lanatus) to roślina z rodziny dyniowatych.2. Arbuz – wartości odżywcze
Ta właściwość powoduje, że arbuz nie jest najlepszym źródłem składników odżywczych. W 100 gramach arbuza znajduje się około 37 kcal (dla porównania ananas ma 54 kcal/100 g, jabłko 47 kcal/100 g, a pomarańcza 44 kcal/100 g). Angielska nazwa arbuza, czyli watermelon, idealnie opisuje jego właściwości. Można jednak zaklasyfikować go do żywności o niskiej wartości energetycznej. Oto tabela przedstawiająca wartość odżywczą 100 g arbuza Opracowano na podstawie: Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, Warszawa 2009. Owoc ten składa się w ponad 90% z wody.3. Arbuz – właściwości zdrowotne miąższu, pestek i łupiny
Przypisuje się im działanie kardioprotekcyjne. Najbardziej aktywnym związkiem o takich właściwościach w arbuzie jest likopen. Jest silnym zmiataczem wolnych rodników, które prowadzą do chemicznego i mechanicznego uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych. Oprócz związków przeciwutleniających w arbuzach występuje także cytrulina. Cytrulina po raz pierwszy została wyizolowana z owoców arbuza. Aminokwas ten nie ma jednak wpływu na budowanie masy mięśniowej. Oprócz tego cytrulina ma udowodnione naukowo działanie antykataboliczne, co oznacza zwiększoną ochronę tkanki mięśniowej przed niszczeniem czy rozpadem. Duża zawartość wody w arbuzach wpływa na ich moczopędne i detoksykacyjne działanie. Zarówno sok, jak i miąższ arbuza doskonale nawadniają organizm i dostarczają przy tym niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania elektrolitów i węglowodanów. Oprócz soku i miąższu właściwości lecznicze przypisuje się zarówno jego pestkom, jak i grubej, mięsistej łupinie. Badania naukowe prowadzone na całym świecie udowodniły, że pestki arbuza mają działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze, są pomocne w przypadku zakażeń i infekcji układu pokarmowego, a także zmniejszają intensywność biegunek. Najnowsze badania naukowe dostarczyły dowodów na skuteczne działanie ekstraktu z pestek arbuza w leczeniu zakażeń bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych (między innymi w odniesieniu do E. Coli). Z kolei łupina arbuza jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, w jej białej części zawarta jest największa część wspomnianej wcześniej cytruliny. Zawarte w nich składniki mineralne i związki antyoksydacyjne mają silne działanie przeciwutleniające. Zawarte w arbuzie karotenoidy, odpowiadające za czerwono-pomarańczową barwę miąższu, są bardzo silnymi antyoksydantami. Substancja ta zapobiega niekorzystnym tlenowym przemianom cholesterolu, ma także silne działanie antyaterogenne. Arbuzy zmniejszają więc ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, zmniejszają ryzyko zawału serca, miażdżycy i udaru mózgu. Substancja ta to pochodna ornityny należąca do grupy aminokwasów endogennych. Substancja ta doceniana jest przede wszystkim przez sportowców. Wykorzystywany jest, aby zwiększyć wydajność cyklu mocznikowego, w którym neutralizowany jest amoniak. Wykazano również, że cytrulina zmniejsza intensywność tzw. Zakwasów. Spożywanie arbuza zaleca się osobom gorączkującym i odwodnionym. Arbuzy zmniejszają też intensywność przykrych dolegliwości, które występują dzień po spożyciu nadmiernych ilości alkoholu. Małe ziarenka arbuza zasługują na szczególną uwagę, w swym składzie zawierają około 30% białka i 50% tłuszczu, ponadto mają większe stężenie substancji o charakterze leczniczym niż miąższ i sok z arbuza. Działają kojąco w nieżytach układu oddechowego i łagodzą objawy chorób skóry. Inne badania wykazały, że pestki arbuza mają silne właściwości przeciwzapalne, a także wspomagają leczenie chorób prostaty. Właściwości zdrowotne arbuzów przewyższają zdecydowanie ich wartość odżywczą.4. Arbuz – ciekawostki
Arbuz był jednak na tyle lubiany, że nie zakazano jego importu. Nazwa kawon jednak nie przyjęła się wśród konsumentów i nadal używali nazwy arbuz. Udało mu się wyhodować prawdziwego olbrzyma – arbuz z jego plantacji ważył 118 kg. Polskie władze w czasach komunistycznych nie uznawały produktów importowanych z zagranicy. Władze jednak próbowały zmienić jego nazwę na inną, brzmiącą mniej egzotycznie. Rekord Guinnessa w kategorii „Największy arbuz na świecie” został pobity w 1990 roku przez farmera Billa Carsona ze Stanów Zjednoczonych. Obecnie na świecie istnieje ponad 1200 odmian arbuzów, hodowane są one w ponad 100 krajach, a największymi światowymi dostawcami arbuzów są Chiny, Turcja, Brazylia, Iran i Egipt.5. Arbuz – przepisy na smaczne dania i desery
Spróbujcie przyrządzić je w swoich kuchniach. Zawsze jednak pysznie. Przygotowaliśmy kilka smacznych przepisów na dania wytrawne oraz desery i koktajle z jego udziałem. Przekonacie się, że arbuza można wykorzystać na wiele ciekawych sposobów, a w każdej z odsłon będzie smakować inaczej. Chociaż arbuz jest owocem niezwykle słodkim, może stać się składnikiem wielu ciekawych dań, niekoniecznie deserów.6. Sałatka z arbuzem, awokado i grillowaną piersią z kurczaka
Składniki na 1 porcję: – 2 garści świeżego szpinaku, – garść rukoli, – ½ awokado, – 100 g piersi z kurczaka, – 100 g arbuza, – łyżka orzechów piniowych, – sok z ½ limonki, – ząbek czosnku, – oliwa z oliwek, – pieprz, sól, papryka słodka, – zagęszczony ocet balsamiczny.7. Sposób przygotowania
Pierś z kurczaka myjemy, kroimy w plastry. W tym czasie kroimy arbuza w kostkę i prażymy na patelni orzeszki piniowe. Kiedy jest już gotowe, mieszamy ze sobą wszystkie składniki, skrapiamy delikatnie oliwą z oliwek i polewamy gęstym octem balsamicznym. Rukolę i szpinak płuczemy w zimnej wodzie, delikatnie osuszamy. Marynujemy przez ok. 20 minut w marynacie z kilku kropel octu balsamicznego, oliwy z oliwek, przeciśniętego przez praskę czosnku, papryki słodkiej, pieprzu i soli. Mięso z piersi kurczaka grillujemy na patelni grillowej. Sałatka jest gotowa do spożycia! Awokado obieramy ze skórki, kroimy w plasterki – dokładnie skrapiamy je sokiem z limonki, aby zachować ich ładny, zielony kolor.8. Orzeźwiające smoothie arbuzowo-miętowe
Składniki na 2 porcje: – 500 g arbuza, – 100 g malin, – 100 ml wody gazowanej, – 10 listków mięty, – sok z ½ cytryny, – łyżka ksylitolu (opcjonalnie), – kilka kostek lodu.9. Sposób przygotowania
Wrzucamy kilka kostek lodu oraz listki mięty. Jeśli całość wyda się nam zbyt kwaśna, dodajemy łyżkę ksylitolu, dokładnie mieszamy. Umieszczamy owoce w wysokim pojemniku, wlewamy wodę, wyciskamy sok z połowy cytryny. Całość blendujemy do uzyskania jednolitej masy. Wszystkie owoce myjemy, arbuza kroimy w plastry, oczyszczamy z pestek.10. Sposób przygotowania
Odstawiamy w chłodne miejsce na kilka godzin i czekamy, aż stężeje. Ser twarogowy blendujemy z jogurtem naturalnym, ksylitolem, cukrem wanilinowy i pokrojonym w kostkę arbuzem. Sernik można podawać ze świeżymi owocami maliny, listkami maliny lub lodami waniliowymi. Żelatynę zalewamy kilkoma łyżkami zimnej wody, czekamy kilka minut, aż napęcznieje, i mieszamy z arbuzową masą.
