Szukaj
Język
Antykoncepcja hormonalna – czy dieta może zmniejszać skutki uboczne
Spis treści
1. Jak działa antykoncepcja hormonalna
Hormony zawarte w preparatach – estrogen i progestagen – wpływają na przysadkę mózgową i zmniejszają wydzielanie hormonów gonadotropowych (FSH i LH). Dodatkowo progestagen zawarty w antykoncepcji hormonalnej powoduje zagęszczenie śluzu szyjkowego, co utrudnia plemnikom przedostanie się przez szyjkę macicy do jajowodów, gdzie mogłoby dojść do zapłodnienia. Cienkie i nieprzygotowane endometrium nie sprzyja implantacji zarodka. De Leo i wsp. 2016). Główne działanie polega na hamowaniu owulacji. Brak odpowiedniego poziomu tych hormonów uniemożliwia dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego i uwolnienie komórki jajowej. Hormony wpływają również na błonę śluzową macicy (endometrium) i sprawiają, że jest mniej przyjazna dla zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej. Ponadto progestagen może wpływać na perystaltykę jajowodów, co utrudnia przemieszczanie się komórki jajowej i potencjalnych plemników do miejsca zapłodnienia (V. Antykoncepcja hormonalna działa przy udziale kilku mechanizmów, które wspólnie zapobiegają zajściu w ciążę.2. Potencjalne skutki uboczne stosowania antykoncepcji hormonalnej
Przyjmowanie syntetycznych hormonów w postaci tabletek antykoncepcyjnych jest z pewnością wygodną i bardzo skuteczną metodą zapobiegania ciąży. Niestety nie jest obojętne dla organizmu i może wiązać się z licznymi skutkami ubocznymi.3. Wpływ na masę ciała
Gallo i wsp. 2014). W efekcie wiele kobiet obserwuje wzrost liczby kilogramów na wadze, co jednak ustępuje po kilku dniach lub tygodniach (M.F. Na początkowym etapie może dojść do zatrzymania wody w organizmie, które spowodowane jest działaniem estrogenów.4. Bóle piersi
Collins, L. Pojawiają się zazwyczaj na początku stosowania antykoncepcji hormonalnej i spowodowane są zatrzymaniem wody w tkankach przez estrogen oraz zmianą struktury gruczołów piersiowych wywołaną przez progestagen (B. Hersh 2019). Salzman, E.5. Obniżenie nastroju
Robakis i wsp. 2019). Dlatego przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej obserwuje się zwiększoną drażliwość, lęk, wahania emocjonalne, a nawet stany depresyjne (T. Estrogeny i progestageny negatywnie wpływają na poziomy neuroprzekaźników w mózgu, przede wszystkim serotoniny, dopaminy i norepinefryny, które odpowiadają za samopoczucie psychiczne.6. Bóle głowy
Nappi i wsp. 2013). Wynika to z rozszerzenia naczyń krwionośnych spowodowanego przez estrogeny oraz wahania poziomów hormonów (R.E. Hormony zawarte w antykoncepcji hormonalnej mogą wpływać na częstotliwość i intensywność bólów głowy i migren, zwłaszcza u kobiet z predyspozycjami do tych dolegliwości.7. Zwiększone ryzyko zakrzepów krwi
Morimont i wsp. 2021). Dotyczy to przede wszystkim kobiet palących papierosy oraz mający genetyczne predyspozycje do zakrzepicy (L. Zwłaszcza w przypadku dwuskładnikowych pigułek antykoncepcyjnych istnieje niewielkie, ale istotne zwiększenie ryzyka powstawania zakrzepów krwi, co może prowadzić do zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej lub udaru.8. Obciążenie wątroby
Ponieważ za metabolizm estrogenów odpowiada wątroba, przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych może prowadzić do jej obciążenia (E. Chane i wsp. 2023).9. Spadek insulinowrażliwości
Estrogeny i progestagen negatywnie wpływają na metabolizm glukozy i funkcjonowanie receptorów insulinowych, co może prowadzić do rozwoju insulinooporności (F. Mauvais-Jarvis 2017).10. Zwiększone ryzyko nowotworu piersi i szyjki macicy
Westhoff, M.C. Antykoncepcja hormonalna może zmniejszać różnorodność bakterii bytujących w jelitach i zwiększać liczbę bakterii niekorzystnych (Z. Estrogeny mogą stymulować proliferację komórek w tkankach na nie wrażliwych, co zwiększa ryzyko mutacji i rozwoju nowotworów. Pike 2018). Zhou i wsp. 2024). Jednocześnie antykoncepcja hormonalna może zmniejszać ryzyko innych nowotworów, jak rak jajnika i rak endometrium, poprzez stabilizację hormonalną i zmniejszenie liczby owulacji (C.L.11. Niedobory witamin i składników mineralnych
Warto jednak podkreślić, że niektóre skutki uboczne, jak bóle głowy, stany depresyjne czy spadek libido, występują tylko u osób z predyspozycjami. Estrogen i progestagen mogą wpływać na metabolizm i wchłanianie m.in. Witamin z grupy B (zwłaszcza B6, B12 i kwasu foliowego), witaminy C, witaminy E, magnezu, cynku czy selenu, co może prowadzić do rozwinięcia ich niedoborów (K. Kluczem do ich zminimalizowania są coroczne wizyty u sprawdzonego ginekologa oraz regularne badania, na podstawie których lekarz będzie mógł dobrać odpowiednią metodę antykoncepcji i tym samym zmniejszyć ryzyko skutków ubocznych. Szczechowiak i wsp. 2016).12. <extra_id_0> Przeczytaj więcej na temat <extra_id_1> <extra_id_2>pdf
Dieta przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej powinna być przede wszystkim wysokoodżywcza, zbilansowana, przeciwzapalna, bogata w newralgiczne składniki mineralne i witaminy, wspomagająca funkcjonowanie wątroby, stan mikrobioty oraz eliminację nadmiaru estrogenów.13. Wspierająca wątrobę i eliminację nadmiaru estrogenów
Jest to składnik, który oprócz pozytywnego wpływu na detoksykację organizmu wykazuje zdolność przekształcania estrogenów do bezpieczniejszych dla organizmu produktów pochodnych. Szczechowiak i wsp. 2016). Aby dodatkowo wzmocnić ten efekt, warto włączyć do jadłospisu warzywa krzyżowe, jak brokuły, kapusta, brukselka, kalafior i jarmuż, które zawierają indolo-3-karbinol. Równie istotne dla wsparcia funkcjonowania wątroby będzie odpowiednie nawodnienie organizmu, które znacząco ułatwia procesy metaboliczne i naturalne oczyszczanie organizmu (K. Wszystkie wyżej wymienione elementy zbilansowanej diety będą z pewnością przyczyniać się również do wsparcia funkcjonowania wątroby i tym samym eliminacji nadmiaru estrogenów.14. Bogata w newralgiczne składniki mineralne i witaminy
Podsumowując, dobrze zbilansowana i różnorodna dieta jest kluczowa dla wspierania organizmu przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej oraz zmniejszenia ryzyka skutków ubocznych. Z tego względu należy zadbać o jak największe spożycie produktów bogatych w tych składników: – witamina B6: drożdże, mięso, ryby, jaja, podroby (zwłaszcza wątróbka), orzechy, nasiona roślin strączkowych, banany, awokado, warzywa skrobiowe; – witamina B12: produkty odzwierzęce, zwłaszcza podroby, mięso, nabiał, ryby i owoce morza; – kwas foliowy: zielone warzywa liściaste, nasiona roślin strączkowych, żółtko jaja, drożdże oraz orzechy; – witamina C: papryka, natka pietruszki, warzywa kapustne, rokitnik, owoc dzikiej róży, czarna porzeczka, kiwi, truskawki czy cytrusy; – witamina E: oleje roślinne, orzechy, produkty zbożowe, awokado, kiełki; – magnez: produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy, banany, ziemniaki, kakao; – cynk: ostrygi, mięso, podroby, sery podpuszczkowe, jaja, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy i nasiona; – selen: mięso, pełnoziarniste produkty zbożowe, nabiał, ryby i owoce morza, orzechy brazylijskie. Jak już wcześniej wspomniano, stosowanie antykoncepcji hormonalnej zwiększa ryzyko rozwinięcia niedoborów witamin z grupy B (zwłaszcza B6, B12 i kwasu foliowego), witaminy C, witaminy E, magnezu, cynku czy selenu.
