Szukaj
Język
Alergia na mleko i produkty mleczne – jak zbilansować dietę bez nabiału
Spis treści
1. Objawy alergii na białka mleka krowiego
Alergie stwierdzane są u dzieci karmionych piersią i mlekiem modyfikowanym, jednak w przeprowadzonych badaniach częstotliwość alergii na BMK jest większa u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym (P. Mleko krowie składa się z mieszaniny aż 30 różnych białek i każde z nich jest potencjalnie alergizujące. W mniejszej ilości występują immunoglobuliny, laktoferyna i albumina surowicy bydlęcej, które także mogą alergizować. Objawy mogą się pojawić po spożyciu mleka w każdej postaci, ponieważ kazeina jest odporna na działanie wysokiej temperatury i enzymów trawiennych. β-laktoglobulina jest silnie związana z laktozą i ma wysoką odporność na działanie enzymu w żołądku pepsyny. β-laktoglobulina nie jest wytwarzana w mleku w trakcie laktacji. Objawy mogą pojawiać się ze strony różnych układów, wyróżnia się objawy skórne: – świąd, – pokrzywka, – rumień, – mrowienie warg, – obrzęk. Objawy ze strony układu oddechowego: – kichanie, – świąd nosa, – wysięk z nosa, – kaszel, – świąd gardła, – obrzęk krtani. Objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego: – omdlenie, – utrata przytomności, – znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi. U większości dzieci z alergią na BMK objawy występują przed 1 rokiem życia. Istotna jest diagnostyka, by bez powodu nie wprowadzać diety eliminacyjnej, która może prowadzić do zaburzeń stanu odżywienia organizmu lub niedoborów i utrudnić rozpoznanie przyczyn występujących objawów (M.C. Alergia pokarmowa to zespół niekorzystnych objawów powstających w wyniku reakcji układu immunologicznego na alergen – składnik pokarmu (np. Białka mleka). Samel-Kowalik i wsp. 2009). Najczęściej stwierdza się alergie na dwie frakcje mleka – kazeinę i β-laktoglobulinę – to białka występujące w największej ilości. Kazeina jest białkiem mleka o wysokim ryzyku anafilaksji (czyli wystąpienia objawów zagrażających życiu, np. Obrzęku krtani). Objawy alergii pokarmowej na białka mleka krowiego mogą być natychmiastowe i występować kilka minut po spożyciu pokarmu (alergie IgE-zależne) lub tzw. Opóźnione, pojawiające się po 48–72 godzinach (alergie IgE-niezależne). Objawy ze strony układu pokarmowego: – bóle brzucha, – wzdęcia brzucha, – niechęć do jedzenia, – ulewania, – wymioty, – biegunki, – zaparcia, – krew w stolcu, – śluz w stolcu, – nudności. Objawy ze strony spojówek: – świąd, – łzawienie, – zaczerwienienie. Inne objawy: – stan podgorączkowy, – osłabienie, – niepokój, – rozdrażnienie, – płacz, – metaliczny posmak w ustach, – spowolniony wzrost, – niedożywienie, – anafilaksja. W pierwszych 6 miesiącach życia dotyczą one układu pokarmowego lub skóry. Vieira i wsp. 2010). Mleko jest jednym z pierwszych pokarmów spożywanych przez człowieka, a jednocześnie najbardziej alergizującym.2. Diagnostyka alergii na białka mleka krowiego
W przypadku alergii IgE-zależnej, w której szybko pojawiają się objawy (często dotyczące skóry), najczęściej wykonuje się badanie przeciwciał IgE z krwi oraz testy skórne – naskórkowe testy płatkowe, z komercyjnym ekstraktem mleka. W przypadku przypuszczeń, że może występować alergia IgE-niezależna (głównie występują objawy ze strony przewodu pokarmowego), wykonywane są badania np. Na przeciwciała IgG, które wskazują na tzw. Alergię opóźnioną. Dla bezpieczeństwa powinna być wykonywana pod okiem specjalisty – alergologa, gdyż w przypadku silnej alergii może dojść do sytuacji zagrażającej życiu. Wyróżniamy 2 rodzaje alergii na BMK: – alergię IgE-zależną, – alergię IgE-niezależną. Wynik badania powinien być zawsze interpretowany z uwzględnieniem występujących objawów oraz obserwacji po zastosowaniu diety eliminacyjnej. Często w diagnostyce stosowana jest tzw. Próba prowokacji pokarmem (podanie mleka i obserwowanie, czy i jakie objawy się pojawią). Nie należy próby prowokacji pokarmem przeprowadzać samodzielnie! W zależności od podejrzewanej alergii wykonywane są różne testy.3. Dieta bezmleczna przy alergii na białka mleka krowiego
Jeśli występujące objawy i badania potwierdzą wystąpienie alergii IgE-zależnej na BMK, należy wdrożyć dietę eliminacyjną, ściśle bezmleczną z wykluczeniem wszystkich produktów alergizujących, a także tych zawierających śladowe ilości alergenu. W przypadku alergii IgE-niezależnej – śladowe ilości alergenu nie powinny szkodzić.4. <extra_id_0> Wszystkie <extra_id_1> Wszystkie <extra_id_2>Wszystkie Produkty Polskie
Bardzo ważne jest unikanie mleka i jego przetworów. Alergen, czyli białko mleka krowiego, na etykiecie może kryć się pod różnymi określeniami: mleko w proszku pełnotłuste lub odtłuszczone, mleko suszone, zagęszczone mleko odtłuszczone, mleko rekonstytuowane, maślanka, maślanka w proszku, suszona serwatka, serwatka w proszku, kazeina, kazeinian, jogurt, śmietana, śmietanka, śmietanka w proszku, jogurt w proszku, laktoglobulina, laktoza, lactoalbumin, lactoglobulin, calcium caseinate, magnesium caseinate, potassium caseinate, proteinhydrolysate, casein, H4511, H4512. Produkty mogące zawierać mleko i produkty mleczne: – przetwory zbożowe cukierniczo-piekarnicze (ciasta, biszkopty, ciastka maślane, pieczywo, bułki maślane, naleśniki, pancakes, batony); – płatki zbożowe, np. Z polewą jogurtową; – napoje (shake, kakao, kawa, kawa zbożowa, czekolada, herbata chai); – czekolady i produkty czekoladowe; – nugat i krówki; – pasty warzywne; – sosy sałatkowe; – chipsy; – margaryny; – dżemy; – żywność garmażeryjna; – przetwory mięsne i rybne – wędliny, parówki, pasztety, tuńczyk w puszce; – warzywa konserwowe – purée ziemniaczane; – odżywki dla sportowców – odżywki zawierają białka serwatkowe mleka krowiego; – leki – w otoczce może występować laktoza. Czytanie etykiet z pewnością w tym pomoże. Z diety należy wykluczyć wszystkie źródła mleka i jego przetworów: – mleko (mleko prosto od krowy, mleko świeże, mleko w kartonie UHT, mleko z różną zawartością tłuszczu – 3, 8%, 3, 2%, 2%, 1, 5%, 0%, mleko bez laktozy, mleko skondensowane, mleko w proszku); – mleko modyfikowane, oparte na białku serwatkowym z mleka krowiego; – przetwory mleczne (jogurty naturalny, owocowy, pitny, bez laktozy, skyr, maślanka, śmietana, kefir, twaróg, twarożek, serek wiejski, serek homogenizowany, ricotta, mascarpone, ser dojrzewający, ser pleśniowy, feta, mozzarella, masło, lody, budynie, kaszki mleczne).5. Na co zwrócić szczególną uwagę – praktyczne porady
– Poddawanie mleka działaniu wysokiej temperatury, np. Poprzez gotowanie czy pieczenie, nie wpływa na to, że białka mleka przestają alergizować. – Warto sprawdzić, czy wybrany napój roślinny jest wzbogacony o wapń (część produktów dostępnych na rynku jest fortyfikowana tym składnikiem). – Czytanie etykiet powinno być podstawą, by sprawdzić, czy produkt nie zawiera mleka, jego pochodnych lub śladowych ilości. Na etykiecie znajdują się również informacje o zagęstnikach, barwnikach, konserwantach, które także mogą uczulać. – Stosowanie masła klarowanego jest bezpieczne, gdyż w procesie klarowania usuwane są wszystkie potencjalnie alergizujące białka i zostaje sam tłuszcz mleczny. – Warto wprowadzić nienabiałowe źródła wapnia: fasola, soja, sardynki, jarmuż, migdały, mak, sezam, siemię lniane, słonecznik, figi suszone, morele suszone, pietruszka, orzechy laskowe, rukola, szpinak (należy jednak pamiętać, że przyswajalność wapnia z roślin jest znacznie niższa niż z produktów zwierzęcych ze względu na zawarte w nich substancje antyodżywcze, np. Kwas szczawiowy czy kwas fitynowy). – Warto stosować wodę wysoko zmineralizowaną, bogatą w wapń. – Warto rozważyć także suplementację witaminy D (po wykonaniu wcześniejszych badań), odgrywa ona istotną rolę w metabolizmie wapnia. – Źle stosowana dieta eliminacyjna może prowadzić do niedoborów pokarmowych, dlatego jadłospis powinien być odpowiednio skomponowany.
