Ziemniaki - ich cechy i zastosowanie w kuchni
Spis treści
1. Podstawowe informacje o batacie
Batat jest uprawiany w krajach podzwrotnikowych Ameryki, Afryki i Azji. W Polsce jest on znany jako wilczy ziemniak, a w Ameryce Północnej jako słodki ziemniak. Należy do rodziny powojowatych i pochodzi z Ameryki Południowej (J. Słupski, T. Tarko, I. Drożdż 2018). Dzięki swoim zaletom odżywczym batat staje się coraz bardziej popularny zarówno w Polsce, jak i na świecie (A. Starek, A. Sagan, A. Blicharz-Kania 2018). Słodki ziemniak wykorzystywany jest do produkcji między innymi Sago (typ granulowanej mąki lub kaszy), napojów alkoholowych, syropu skrobiowego lub produktów kandyzowanych. Ponadto, stanowi surowiec do produkcji żywności probiotycznej (B. Krochmal-Marczak, B. Sawicka 2013).2. Wartość odżywcza słodkich ziemniaków
Tak liście, jak i bulwy słodkich ziemniaków zawierają znaczną ilość cennych składników odżywczych, które pozytywnie wpływają na ludzki organizm. Liście są skarbnicą witamin A, C i B. W nich znajdują się także luteina, cystyna oraz egzogenne aminokwasy – tryptofan, lizyna oraz metionina. Bulwy natomiast są przede wszystkim cennym źródłem węglowodanów. Dodatkowo zawierają duże ilości rozpuszczalnego błonnika pokarmowego, który może wspierać zapobieganie zaparciom oraz walkę z otyłością. W bulwach znajdują się także witamina C, prowitamina A, niacyna, witamina B6 i witamina K. Dzięki zawartości kwasu cholorogenowego słodkie ziemniaki mogą mieć działanie przeciwnowotworowe i antywirusowe. W słodkich ziemniakach występują także fitosterole, które obniżają poziom cholesterolu. W 100 g słodkich ziemniaków znajduje się (B. Krochmal-Marczak, B. Sawicka 2011): energia – 86 kcal, białko – 1,6 g, tłuszcze – 0,1 g, węglowodany – 20,1 g, błonnik pokarmowy – 3,0 g, wapń – 30 mg, potas – 337 mg, magnez – 25 mg, witamina A – 14187 IU, witamina C – 2,4 mg, witamina B3 – 0,6 mg, witamina B6 – 0,2 mg, witamina K – 1,8 mg.3. "Bataty" – ich wykorzystanie w gotowaniu
Batat to warzywo, które ma wiele zastosowań w kuchni. Można na jego podstawie przygotować zarówno słodkie, jak i nieprzyjemne w smaku potrawy. Najczęściej z niego przygotowuje się frytki lub chipsy, które mają być zdrowszą alternatywą przekąski z ziemniaków, ale jego niezwykły smak pozwala na przygotowanie innych interesujących dań. Dodanie batata do sałatek, dań mięsnych lub makaronów będzie doskonałym rozwiązaniem. Poniżej przedstawiono kilka sugestii na wykorzystanie słodkich ziemniaków w kuchni.4. Kremowa pasta z kurczakiem i sossem z batatów
Czas przygotowania: 45 minut Składniki (na porcję): - Batat - kawałek (200 g), - Filet z kurczaka - część (100 g), - Maka z pełnego ziarna - szklanka (70 g), - Marchewki - część (45 g), - Koncentrat pomidorowy - 2 łyżki stołowe (30 g), - Woda - 1/4 filiżanki (60 ml), - Cebula - kawałek (20 g), - Czosnek - ząbek (5 g), - Oliwa z oliwek - łyżeczka (5 g), - Sól - szczypta (0,2 g), - Pieprz - szczypta (0,2 g), - Słodka papryka - szczypta (0,2 g). Metoda przygotowania: 1. Ugotuj makaron zgodnie z instrukcjami na opakowaniu. 2. Umyj piersi z kurczaka, wysuszone, i pokrój je na małe kawałki. 3. Rozgrzej oliwę z oliwek na patelni, upiecz pokrojonego kurczaka przez około 10 minut. 4. Prześlij czosnek przez praskę, posiekaj cebulę i dodaj do kurczaka, upiecz przez 5 minut. 5. Oczyść marchew i bataty, pokrój je na mniejsze kawałki, dodaj je do patelni, wlej wodę i ugotuj przez 15 minut. 6. Po tym czasie dodaj koncentrat i przyprawy, ugotuj przez kolejne 5 minut. 7. Dodaj wcześniej ugotowany makaron do patelni i wymieszaj dokładnie. 8. Przenieś gotowe danie na talerz. Wartość odżywcza (na porcję): - Energia: 609 kcal, - Białko: 36,9 g, - Tłuszcz: 8,4 g, - Węglowodany: 97,0 g.5. Kremowa zupa z batatów
Preparation duration: 30 minutes Ingredients (for 1 serving): sweet potato – one piece (200 g), vegetable broth – one cup (240 ml), coconut milk – 5 tablespoons (50 ml), onion – one slice (20 g), garlic – one slice (5 g), olive oil – one tablespoon (5 g), pumpkin seeds – one tablespoon (10 g), black pepper – a pinch (0, 2 g), salt – a pinch (0, 2 g), cayenne pepper – a pinch (0, 2 g). Preparation: 1. Heat olive oil in a pot, 2. Sauté diced onion and garlic. 3. Peel and dice sweet potato, then fry for 5 minutes. 4. Pour in broth and simmer for around 15 minutes. 5. Finally, incorporate coconut milk, mix well, and bring to a boil. 6. Serve topped with pumpkin seeds. Nutritional value (per serving): energy: 407 kcal, protein: 6.3 g, fat: 22.0 g, carbohydrates: 46.7 g.6. Kompozycja z batatów i mango
Przygotowanie zajmuje: 25 minut Składniki (na jedną porcję): batat - jedna sztuka (200 g), mango - pół sztuki (140 g), mleko - kubek (240 ml), masło z orzechów - łyżka (10 g). Sposób przygotowania: 1. Batat, który został obrany i pokrojony w kawałki, powinien być gotowany, aż będzie miękki (około 15 minut). 2. Po upływie tego czasu należy odcedzić warzywo i ostudzić. 3. Mango należy wydrążyć, dodać do batata wraz z mlekiem i masłem z orzechów, a następnie wszystko zmiksować. Wartość odżywcza (jedna porcja): energia: 440 kcal, białko: 13,6 g, tłuszcze: 9,1 g, węglowodany: 75,4 g.7. Kanapka z kremem ze słodkich ziemniaków
Czas przygotowania: 35 minut Składniki (na 1 porcję): – chleb żytni – 2 sztuki (60 g), – ziemniaki słodkie – sztuka (200 g), – mleczko kokosowe – 5 łyżek (50 ml), – proszek kakaowy – łyżeczka (5 g), – erytrytol – łyżka (15 g). Sposób przygotowania 1. Obierz ziemniaki słodkie i pokrój je w kostkę, gotuj do miękkości (ok. 15 minut). 2. Po tym czasie warzywo odcedź i wystudź. 3. Dodaj mleczko kokosowe, proszek kakaowy oraz erytrytol i starannie wymieszaj. 4. Przygotuj kawałki chleba w tosterze. 5. Kanapki pokryj kremem. Wartość odżywcza (1 porcja): – energia: 450 kcal, – białko: 8,2 g, – tłuszcze: 14,7 g, – węglowodany: 75,7 g.8. Sałatka z pieczonym słodkim ziemniakiem i serem feta
Czas przygotowania: 30 minut Składniki (na 1 porcję): słodki ziemniak – sztuka (200 g), rukola – ręcznie wybrana garść (20 g), pomidorki koktajlowe – ręcznie wybrana garść (100 g), ogórek – sztuka (50 g), ser feta – 2 plastry (40 g), oliwa z oliwek – łyżeczka (5 g), pestki słonecznika – łyżka (10 g), sól – szczypta (0, 2 g), pieprz – szczypta (0, 2 g). Sposób przygotowania: 1. Oczyść słodki ziemniak, pokrój w kostkę, posmaruj oliwą i dopraw do smaku. Piecz przez 20 minut w piekarniku nagrzanym do 200°C. 2. Do miski dodaj rukołę, pokrojony w plasterki ogórek oraz pomidorki koktajlowe. 3. Następnie dodaj upieczony słodki ziemniak i pokruszony ser feta, całość posyp pestkami słonecznika. Wartość odżywcza (1 porcja): energia: 397 kcal, białko: 13,5 g, tłuszcze: 16,6 g, węglowodany: 47,0 g.