Trzcinowy cukier buraczany - przeszłość, odmiany i właściwości cukru z trzciny cukrowej
Spis treści
1. Historia produkcji cukru trzcinowego
Cukier trzcinowy został po raz pierwszy wykorzystywany przez mieszkańców Polinezji. Z Polinezji rozprzestrzenił się na tereny Indii, a następnie Persji. Ekspansja Arabów w VII wieku przyczyniła się do dalszego rozprzestrzeniania się tej rośliny. W miarę upływu czasu uprawa trzciny cukrowej rozprzestrzeniła się na tereny Afryki oraz Hiszpanii. Kiedy 3 tysiące lat temu w Indiach produkowano już czysty cukier trzcinowy, w Europie nadal słodzono miodem. Do Europy cukier trafił dopiero w okresie wypraw krzyżowych (XI wiek). Pierwsze wzmianki o tym produkcie pojawiły się w Anglii w 1099 roku. W XIV wieku cukier był sprzedawany w Londynie po 2 szylingi za funt, czyli był towarem luksusowym (cena ta odpowiadała miesięcznemu wynagrodzeniu robotnika). W związku z tym cukier gościł tylko na stołach bogaczy. Posiadanie rzeźby bądź ozdób wykonanych z cukru świadczyło o wysokim statusie społecznym. W tamtych czasach ze względu właśnie na wysoką cenę cukier był traktowany jako cudowne lekarstwo na wzmocnienie, np. Stosowane przez osoby z niepełnosprawnością. Największy wzrost produkcji cukru nastąpił jednak po odkryciu Ameryki. Kolumb ze swoich wypraw przywiózł trzcinę cukrową, aby rozpocząć uprawę na terenach Karaibów. Panował tam doskonały klimat do rozwoju tej rośliny, dlatego uprawa trzciny cukrowej szybko rozwinęła się na masową skalę. Do pracy potrzebna była duża liczba pracowników, głównie niewolników sprowadzanych z Afryki i Indii. Do końca XIX wieku cukier wciąż był towarem luksusowym. Dopiero po zniesieniu podatku zaczął być dostępny dla przeciętnego obywatela.2. Rodzaje cukru
Dwie odmiany cukru cieszą się największym powodzeniem w Polsce: cukier biały (krystaliczny, buraczany) oraz cukier brązowy (trzcinowy). Oba wyroby, zarówno cukier biały, jak i brązowy, składają się głównie z sacharozy, która stanowi co najmniej 99,7% składu. Faktycznie główną różnicą między tymi dwoma rodzajami cukru jest pochodzenie oraz proces wytwarzania.3. Wytwarzanie sacharozy z trzciny cukrowej
Pierwszym etapem jest przeprowadzenie oczyszczenia surowca. Następnie konieczne jest rozdrobnienie surowca. Sacharoza jest wydobywana (ekstrahowana) przy wykorzystaniu gorącej wody. Uzyskany sok jest oczyszczany przez stosowanie mleka wapiennego. Celem jest zmiana pH, co ułatwia usunięcie zanieczyszczeń (poprzez filtrację). Woda jest odparowywana aż do momentu rozpoczęcia procesu krystalizacji. Po odwirowaniu pozostaje gotowy produkt. W przypadku cukru brązowego, proces oczyszczania jest pomijany, co skutkuje pozostawieniem melasy w produkcie, nadając mu charakterystyczny odcień barwy. Z tego powodu, pozostają śladowe ilości składników mineralnych, takich jak żelazo, wapń, magnez czy potas. Jednakże niewielka ilość tych pierwiastków nie może stanowić istotnego źródła ich w diecie człowieka.4. Konfrontacja cukru trzcinowego z cukrem białym
Należy zwrócić uwagę, że pomiędzy tymi produktami nie ma znaczących różnic. Jedyną korzyścią z wykorzystywania cukru trzcinowego jest smak, który różni się od smaku cukru białego, oraz niewielkie ilości składników mineralnych, w tym żelaza, magnezu, potasu i wapnia. Są to jednak ilości marginalne, nie mające znaczenia w kontekście pokrycia dziennego zapotrzebowania ludzkiego ciała. Niektórzy ludzie preferują smak cukru trzcinowego i dlatego wykorzystują ten produkt do słodzenia napojów i pieczenia. W Polsce nie jest on popularny jako żywność, ale jest stosowany w kuchni azjatyckiej, indyjskiej i meksykańskiej. Cena cukru trzcinowego jest wyższa niż cena cukru białego. Jednak należy pamiętać, że często dochodzi do fałszowania cukru trzcinowego poprzez dodatek karmelu, aby nadawał barwę cukrowi buraczanemu. Cukier trzcinowy często przedstawiany jest jako produkt zdrowy i dietetyczny, ale pod względem wartości odżywczej nie różni się on istotnie od cukru białego.