Posiłek podstępny – 5 mitów
Spis treści
1. Co to jest posiłek oszukany?
Posiłek oszukany jest pojęciem, które opisuje danie o dużej ilości kalorii i objętości. Dla niektórych osób rozpoczynających dietę, posiłek oszukany jest niezbędnym elementem w planie. Jest on również znany jako posiłek smakowy lub posiłek węglowodanowy. W internecie i portalach społecznościowych można znaleźć wiele zdjęć prezentujących apetyczne dania etykietowane jako posiłek oszukany. Badanie z 2017 roku wykazało, że ponad 60% właścicieli kont na Instagramie, którzy przyznawali się do uwzględniania takiego typu posiłków w swojej diecie, mieli dobrze rozwiniętą muskulaturę (E. Pila i wsp. 2017). Można z tego wnioskować, że posiłki oszukane mogą mieć pozytywny wpływ na osiąganie wyników sportowych, jednak należy zauważyć, że nie każdy kto je stosuje, osiąga takie rezultaty.2. Posiłek odbiegający od diety – korzyści
Advocates emphasize a momentary respite from constraints and the pleasure of eating as the primary advantages of this meal. A meal providing a higher caloric intake might aid in the secretion of leptin, the hormone responsible for a sensation of satiety (P. Gogga et al. 2011). This implies that an individual on a restrictive diet might experience a certain form of relief after consuming a high-calorie meal. Mental support from loved ones is essential during the weight loss phase, hence a shared outing for pizza or ice cream could yield highly positive outcomes. Incorporating a cheat meal in the meal plan could provide additional motivation. For some, the awareness that they can indulge in a burger in a few days can serve as motivation to adhere to their diet and perform physical exercises.3. Niedociągnięcia posiłków oszukanych
Rzadko kto mówi o tym, jak się czujemy po spożyciu dużej ilości niezdrowych tłuszczów i prostych węglowodanów. Nagłe dostarczenie dużej liczby kalorii stanowi ogromny stresem dla organizmu. Dochodzi do przeciążenia układu trawiennego. Poza wzdęciami, nudnościami czy wymiotami, niektórzy ludzie mogą odczuwać również dyskomfort psychiczny. Dodatkowo, wprowadzanie posiłków oszukanych do diety może prowadzić do rozwoju niezdrowych nawyków żywieniowych, takich jak niekontrolowane nadmierne jedzenie. Niestety, rzadko kiedy posiłek oszukany składa się z produktów żywnościowych zdrowych i nieprzetworzonych. Często uważa się, że prawdziwym posiłkiem oszukanym powinno być danie typu fast food, obfite w tłuszcze i węglowodany. Tego typu posiłki, spożywane regularnie, mogą zwiększyć ryzyko rozwoju nowotworów, otyłości czy cukrzycy typu 2 (Hall et al., 2019; Czekajło & Regulska-Iłów, 2017).4. Można zjadać to, co się pragnie i ile się pragnie
Posiłek oszukujący nie ma ustalonej ilości kalorii, wagi ani objętości. Dla jednej osoby uroczystym posiłkiem będzie kula lodów o ulubionym smaku, a dla drugiej – wielka pizza. Dla organizmu trawienie posiłku o wysokiej kaloryczności będzie dużym wyzwaniem. Dlatego warto rozważyć, z czego powinien składać się posiłek niezgodny z dietą, aby nie wywoływał np. problemów żołądkowych. Nadmiar jedzenia może powodować bóle brzucha, wzdęcia, nudności lub biegunkę.5. Cheat meal pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne
Niestety pozwolenie sobie na jeden niezdrowy posiłek często wywołuje tzw. efekt pal licho. Można go rozumieć jako bunt wobec narzuconych zasad (w tym przypadku restrykcji żywieniowych). Dochodzi wówczas do utraty samokontroli i sięgnięcia po duże ilości jedzenia, można w ten sposób spożyć o wiele więcej, niż się zamierzało. Warto zastanowić się, czy cheat meal nie wywoła odwrotnego efektu. Zjedzenie bardzo obfitego posiłku może przyczynić się do zniweczenia efektów ćwiczeń i diety oraz doprowadzić do złego samopoczucia (psychicznego i fizycznego), wywoływać poczucie winy itd.6. Diéta, która uwzględnia tylko nieuczciwe jedzenie
Bardzo ważnym błędem jest zaczynanie jakiejkolwiek diety z nastawieniem, że powinna ona uwzględniać jeden niezdrowy posiłek. Każdy powinien dostosować swój plan żywieniowy do swoich upodobań i wprowadzić trwale zdrowe nawyki żywieniowe. Diéta powinna stać się sposobem życia, a nie przygodą. Jeśli spożywanie posiłków będzie przynosić przyjemność, jeśli będą smaczne i zdrowe, nie ma potrzeby wprowadzania nieuczciwych posiłków. Oczywiście należy kierować się zdrowym rozsądkiem. Spożycie niezdrowego posiłku z przyjaciółmi raz na jakiś czas nie przyniesie utraty osiągniętych efektów.7. Nieuczciwe posiłki przynoszą jedynie korzyści
W 2018 r. opublikowano badanie, które skupiało się na bardzo ważnym problemie, który może być związany z nieuczciwymi posiłkami. Naukowcy poszukiwali związku między uwzględnieniem nieuczciwych posiłków w diecie, a zaburzeniami odżywiania. Grupa badawcza składała się z młodych mężczyzn (46%) i młodych kobiet (56%), których częstotliwość stosowania nieuczciwych posiłków została sprawdzona. Okazało się, że ponad 89% wszystkich uczestników uwzględniało nieuczciwe posiłki (zarówno spontaniczne, jak i zaplanowane) w swojej diecie. Jednak tylko u mężczyzn stwierdzono, że ich stosowanie wiązało się z występowaniem objawów zaburzeń odżywiania i epizodami objadania się. Autorzy podkreślają jednak, że ten temat wymaga dalszych badań klinicznych (S.B. Murray i wsp. 2018).8. Przepustka spożywcza dla wszystkich
Mogłoby się wydawać, że przepustka spożywcza po wielu dniach przestrzegania diety wywołuje u wszystkich ten sam efekt. Powinna zmniejszać stres i sprawiać przyjemność. Jednak osoby o słabszej samokontroli mogą spożywać większe ilości niezdrowej żywności, co skutkuje poczuciem winy. Osoby, które decydują się na wprowadzenie przepustki spożywczej do swojej diety, powinny być świadome tych konsekwencji.9. Streszczenie
Cheat meal nie jest zawsze pozytywny dla wszystkich, jak może wydawać się. Może prowadzić do rozwoju zaburzeń jedzenia, co może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Okazjonalne uwzględnienie mniej zdrowych posiłków w diecie może zmniejszyć poziom stresu psychicznego, ale nie dotyczy to wszystkich. Aby uniknąć szkodliwego wpływu cheat meal, trzeba postępować rozsądnie. W wielu przypadkach może być lepszym rozwiązaniem metoda 80/20 lub tzw. przerwy dietetyczne, czyli okresowe zmniejszanie deficytu i dostosowywanie kaloryczności do całkowitego zapotrzebowania. Te metody pomogą utrzymać plan dietetyczny i osiągnąć zamierzony cel. Zawsze warto szukać najlepszych rozwiązań.