Szukaj
Język
Plan żywieniowy DASH - efektywny sposób walki z nadciśnieniem
Spis treści
1. "Co to jest dieta DASH?"
Według raportu przygotowanego przez amerykańskie czasopismo informacyjne U. S. News & World Report, dieta DASH jest uważana za drugą, najbardziej zdrową dietę, ustępując jedynie diecie śródziemnomorskiej. W tej metodzie akcent położony jest na spożywanie produktów naturalnych, słabo przetworzonych, bogatych w składniki odżywcze, a także na ograniczenie ilości sodu w menu. Plan żywieniowy powinien być więc oparty głównie na świeżych owocach i warzywach, produktach pełnoziarnistych oraz źródłach ubogiej w tłuszcz białkowej żywności. Jednocześnie zaleca się ograniczenie spożycia mięsa czerwonego, cukru, tłuszczów nasyconych i soli (U. S. News 2024).2. Które produkty powinny być spożywane w ramach diety DASH
W odróżnieniu od bardzo ogólnych zaleceń dotyczących diety śródziemnomorskiej, dieta DASH jednoznacznie określa, które produkty powinny być spożywane i w jakiej ilości. W dziennym menu powinny być obecne: – 6–8 porcji pełnoziarnistych produktów zbożowych, – 4–5 porcji warzyw, – 4–5 porcji owoców, – 2–3 porcje niskotłuszczowych produktów mlecznych, – maksymalnie 2300 mg sodu u osób zdrowych lub 1500 mg u osób z nadciśnieniem lub wysokim ryzykiem jego wystąpienia. W ciągu tygodnia należy także spożyć: – do 6 porcji chudego mięsa lub ryb, – 4–5 porcji orzechów, nasion i nasion roślin strączkowych, – maksymalnie 5 porcji słodyczy. Dzięki wyraźnym wytycznym dieta DASH jest łatwa do wdrożenia i przestrzegania, co czyni ją atrakcyjną dla osób poszukujących precyzyjnych wskazówek żywieniowych (NIH 2021).3. Źródła węglowodanów
W diecie DASH węglowodany odgrywają kluczową rolę, dlatego ważne jest wybieranie zdrowych ich źródeł bogatych w błonnik, witaminy i składniki mineralne, a jednocześnie charakteryzujących się niską zawartością cukrów prostych. Szczególną uwagę należy zwrócić na warzywa, produkty pełnoziarniste, np. Brązowy ryż, pełnoziarniste pieczywo, płatki owsiane, pełnoziarnisty makaron oraz kasze, a także na owoce o niskim indeksie glikemicznym, np. jagodowe i cytrusowe (NIH 2021).4. Źródła tłuszczów
W ramach diety DASH należy dokonywać ostrożnego doboru źródeł tłuszczów, aby popierać zdrowie serca i całokształt kondycji fizycznej. W tym przypadku najbardziej użyteczne są orzechy i nasiona, awokado, ryby morskie o wysokiej zawartości tłuszczu oraz oleje roślinne, zwłaszcza oliwki z oliwek. Dieta DASH zaleca także ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych i trans, które są obecne w czerwonym mięsie, produktach mlecznych o pełnej zawartości tłuszczu oraz przetworzonych produktach spożywczych (NIH 2021).5. Źródła białka w diecie DASH: główne źródła i ich korzyści
W diecie DASH, głównymi źródłami białka są mięso o niskiej zawartości tłuszczu (z wyjątkiem ryb, które mogą być tłuste), nasiona roślin strączkowych oraz produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu. Białko z mięsa o niskiej zawartości tłuszczu, takie jak drobiu bez skóry i wołowina niskotłuszczowa, jest wysokiej jakości i nie zawiera nadmiaru tłuszczów nasyconych, co czyni je doskonałym wyborem dla zdrowia serca. Tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela i sardynki, są bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, które dodatkowo wspierają układ sercowo-naczyniowy. Nasiona roślin strączkowych, takie jak fasola, soczewica i ciecierzyca, dostarczają roślinnego białka i błonnika, podczas gdy produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu (np. jogurt, mleko, twaróg) dostarczają wapnia i witamin z grupy B (NIH 2021).6. Dieta DASH i jej znaczący wpływ na stan zdrowia
Dieta DASH wywiera istotny wpływ na stan zdrowia, szczególnie w kontekście regulacji ciśnienia krwi i zapobiegania chorobom układu krążenia. Opracowano ją w celu zapobiegania nadciśnieniu tętniczemu, jednak jej korzyści są znacznie szersze.7. Wpływ na układ sercowo-naczyniowy
Dieta DASH wykazuje szczególnie korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, głównie dzięki efektywnemu zmniejszaniu zarówno ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego krwi. Przyczyniają się do tego między innymi ograniczenie spożycia soli oraz zwiększenie dostaw potasu, magnezu i wapnia, które są obecne w warzywach, owocach i produktach mlecznych niskotłuszczowych. Badania wyraźnie wskazują, że stałe przestrzeganie diety DASH prowadzi do zmniejszenia ryzyka nadciśnienia tętniczego, będącego głównym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia (C. D. Filippou i wsp. 2020). Dieta DASH wpływa również pozytywnie na gospodarkę lipidową. Wysokie spożycie błonnika zawartego w pełnoziarnistych produktach zbożowych, warzywach i owocach, a także ograniczenie tłuszczów nasyconych i trans, pomaga w redukcji poziomu niepożądanego cholesterolu LDL. Dodatkowo, zdrowe tłuszcze pochodzące z ryb, orzechów i oliwy z oliwek wspierają wzrost poziomu korzystnego cholesterolu HDL (L. Chiavaroli i wsp. 2019). Zwiększona podaż antyoksydantów, witamin i składników mineralnych również wspiera zdrowie naczyń krwionośnych, zapobiegając ich uszkodzeniom i wspierając elastyczność, co dodatkowo chroni przed rozwojem chorób układu krążenia (M. Mladenov i wsp. 2023).8. Znacznie zmniejszone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2
Dieta DASH przyczynia się do znacznego zmniejszenia ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 poprzez zrównoważony i promujący zdrowe nawyki żywieniowe sposób odżywiania. Jej kluczowym elementem jest spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym, które wspierają utrzymanie stałego poziomu glukozy we krwi. Warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz nasiona roślin strączkowych, które są podstawowymi składnikami diety DASH, dostarczają błonnika, który spowalnia wchłanianie cukrów i zapobiega gwałtownym wzrostom glukozy we krwi. Dzięki temu ciało lepiej radzi sobie z utrzymywaniem stałego poziomu glukozy, co jest niezwykle istotne w zapobieganiu rozwoju cukrzycy typu 2. Taka dieta również zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, co dodatkowo wpływa na zmniejszenie ryzyka rozwoju oporności na insulinę, która może prowadzić do cukrzycy typu 2 (S. Soltani i wsp. 2020).9. Zmniejszenie ciężaru ciała
Dieta DASH wywiera pozytywny wpływ na kontrolę ciężaru ciała, mimo że jej głównym celem nie jest redukcja wagi. Oparte na zasadach zdrowego żywienia, może prowadzić do naturalnego zmniejszania się kilogramów. Wysoka konsumpcja warzyw, owoców, pełnoziarnistych zbożowych produktów oraz źródeł białka o niskiej zawartości tłuszczu, dostarcza błonnika, który zwiększa odczucie sytości i wspiera zarządzanie łaknieniem. Dieta DASH dzięki eliminacji produktów bogatych w kalorie i przetworzonych, ogranicza również tłuszcze nasycone, trans oraz cukry proste, co pomaga w zmniejszeniu nadmiaru kalorii. Dodatkowo, zwiększone spożycie produktów białkowych o niskiej zawartości tłuszczu wspiera budowę i utrzymanie masy mięśniowej, co przyspiesza procesy metaboliczne i spalanie kalorii (K. Konikowska et al. 2023).10. Ogólny wpływ diety DASH na funkcjonowanie organizmu
Dieta DASH, która stanowi równowagę pomiędzy warzywami, owocami, produktami zbożowymi z pełną zawartością ziaren, źródłami zubożonego białka oraz zdrowymi tłuszczami, zapewnia organizmowi odpowiednie ilości witamin, składników mineralnych i innych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania elementów. Taki rodzaj odżywiania wspiera procesy trawienne, wpływa korzystnie na mikrobiotę jelitową, wzmacnia system odpornościowy, popiera funkcje poznawcze i może prowadzić do poprawy samopoczucia (C. Onwuzo i wsp. 2023). Dlatego warto rozważyć wprowadzenie zasad diety DASH do codziennego jadłospisu, aby skorzystać z jej wielu korzyści zdrowotnych.
