Szukaj
Język
Oszukany posiłek czy jedzenie pocieszające - co wybrać?
Spis treści
1. Co to za posiłek zwany 'oszukiwaniem'?
Posiłek 'oszukiwaniem' jest dietetycznym trendem, który polega na tymczasowym odejściu od diety poprzez spożywanie czegoś mniej dietetycznego, często określanego jako niezdrowe, tłuste i wysokokaloryczne. Najczęściej jest to posiłek typu fast-food, słodycze lub inne wysokoprzetworzone danie. Uważa się, że posiłek 'oszukiwaniem' powinien dostarczać do 1000 kcal. Nie jest on jednak odpowiedni na wczesnym etapie stosowania diety, ponieważ może nie przynieść spodziewanych wyników.2. Przepustka żywieniowa – jej zalety
Celem stosowania przepustki żywieniowej jest przede wszystkim zmniejszenie odczuwania głodu, które może towarzyszyć nierównowagowanej diecie. Badania wykazują, że osoby korzystające z tego rodzaju posiłku chcą w ten sposób złagodzić odczucie głodu (S. B. Murray i wsp. 2018). Należy jednak pamiętać, że odpowiednio skomponowana dieta nie powinna wywoływać uczucia głodu. Kolejnym powodem jest chęć podtrzymania ustalonych zasad żywieniowych. Spożycie ulubionego dania może również pomóc w powrocie do przestrzegania diety z zaangażowaniem – takie odstępstwo może stanowić czynnik motywujący. Dodatkowo cheat meal ma na celu poprawę samopoczucia. Należy jednak mieć na uwadze, że jedzenie pod wpływem emocji nie jest najlepszym wyborem. Aby budować prawidłowe relacje z pożywieniem, warto pamiętać, że sporadyczne zjedzenie czegoś mniej zdrowego nie jest czymś złym.3. Niedoskonałości cheat meal
Badania wykazały, że stosowanie tego trendu żywieniowego jest powiązane z występowaniem zaburzeń odżywiania z napadami objadania się (S. B Murray i wsp. 2018). Zaskakująco, jest to najbardziej rozpowszechnione zaburzenie - rozpoznaje się je u 3,5% kobiet i 2% mężczyzn w populacji amerykańskiej. Dodatkowe analizy wykazują, że osoby otyłe są bardziej narażone na występowanie zaburzeń związanych z jedzeniem emocjonalnym niż te z prawidłową masą ciała (K. Czepczor-Bernat, A. Brytek-Matera 2017). Uczucie tymczasowej wolności od restrykcji żywieniowych może spowodować, że cheat meal zamieni się w cheat day, a następnie w cheat week. To z kolei może doprowadzić do całkowitego porzucenia diety oraz prawidłowych nawyków żywieniowych. Zjedzenie wysokoenergetycznego posiłku powoduje również zwiększenie ryzyka rozleniwienia. Warto zastanowić się, kogo cheat meal ma oszukać. Stosowanie go jako formy odpoczynku od diety może być szkodliwe. Jeśli dieta jest męcząca i wymagająca, warto rozważyć, czy nie jest zbyt restrykcyjna i nieprawidłowo skomponowana, przez co jej przestrzeganie sprawia trudności.4. Co to jest żywność zapewniająca pocieszenie?
Żywność zapewniająca pocieszenie określa produkty lub jedzenie, którym przypisuje się znaczenie sentymentalne lub nostalgiczne. Poprawiają one również humor. Jednocześnie podkreśla się, że te rodzaje dań są zazwyczaj niezdrowe. Żywność zapewniająca pocieszenie oznacza dosłownie żywność, która zaspokaja potrzeby emocjonalne i przynosi ulgę psychiczną. Jest także nazywana jedzeniem na pocieszenie lub jedzeniem po to, by się poczuć mniej samotnym. Nie jest łatwo jednoznacznie określić, które rodzaje jedzenia mogą zostać zakwalifikowane do tej grupy, ponieważ jest to kwestia bardzo indywidualna, uzależniona od preferencji danej osoby i jej doświadczeń życiowych. Niektórzy uważają, że żywność zapewniająca pocieszenie to potrawy tradycyjnie podawane w domu i spożywane w dzieciństwie, np. pierogi, rosół czy szarlotka. Mogą to być także dania, które przypominają nam bliską osobę lub konkretne szczęśliwe wspomnienia. Zwykle żywność zapewniająca pocieszenie charakteryzuje się wysoką wartością energetyczną oraz dużą zawartością węglowodanów i tłuszczów. Niektórzy określają ją jako grzeszne przyjemności – wywołuje zadowolenie i poprawia samopoczucie, choć niekoniecznie jest zdrowa i odżywcza.5. Pokarm dający ukojenie - zalety
Celem konsumowania pokarmu dającego ukojenie jest poprawa nastroju. Dla określonej osoby może to być ciasto drożdżowe, które przypomina o bezmyślnym dzieciństwie i niedzieli u babci, dla innej osoby - ulubiona kawa na każde rano. Nie ma w tym nic złego, o ile jedzenie nie służy do regulacji negatywnych emocji. Pokarm dający ukojenie może być po prostu przyjemnym, smacznym posiłkiem, który poprawia humor. Jeśli codziennie dbamy o to, co trafia na nasz talerz, oraz utrzymujemy prawidłową masę ciała, to spożywanie posiłku dającego ukojenie nie powinno być powodem do zmartwień.6. Zagrożenia związane z jedzeniem komfortowym
Stresowi jest często towarzyszy zmiana zachowań żywieniowych. W Niemczech w 2022 roku przeprowadzono badania, które wykazały, że w sytuacjach stresowych uczestnicy najczęściej wybierają czekoladę i kawę (K. Gemesi i wsp. 2022). Kawa w umiarkowanych ilościach zazwyczaj przynosi korzyści zdrowotne, jednak spożywanie czekolady w małych ilościach jest często trudne, szczególnie pod wpływem stresu. Ten stan rzeczy może przyczyniać się do spożywania zbyt wielu kalorii i prostych węglowodanów, co nie wpływa korzystnie na zdrowie i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Badania naukowe udowadniają, że jedzenie pod wpływem emocji może prowadzić do zaburzeń odżywiania, takich jak bulimia (K. Czepczor-Bernat, A. Brytek-Matera 2017). Jedzenie żywności komfortowej jako sposób nadrobienia emocjonalnego napięcia nie jest więc właściwym sposobem regulowania emocji. W badaniach próbowano odpowiedzieć na pytanie, czy stosowanie tego trendu żywieniowego rzeczywiście zapewnia dobre samopoczucie psychiczne (H. S. Wagner i wsp. 2014). Wykazano, że jedzenie komfortowe poprawia nastrój, ale nie wpływa na poprawę dobrostanu psychicznego w większym stopniu niż inne posiłki.7. Czy to naprawdę posiłek oszukiwania czy pożywienie łagodzące stres – co wybrać?
Wielu ludzi lubi czasami sięgać po mniej pożywne produkty, które wprawiają w dobry nastrój. Podczas przestrzegania diety zarówno posiłek oszukiwania, jak i pożywienie łagodzące stres mogą być rodzajem tzw. grzesznej przyjemności, jednakże pożywienie łagodzące stres wydaje się być bezpieczniejszą opcją, ponieważ nie niesie za sobą tak dużego ryzyka zaburzeń odżywiania. Należy pamiętać, że w prawidłowo zbilansowanej diecie istnieje również miejsce na te mniej zdrowe, wysokokaloryczne produkty, słodycze czy fast foody. Nie trzeba bać się takich produktów - można je włączyć do menu i cieszyć się ich smakiem. Najlepszym rozwiązaniem jest wybranie indywidualnej ścieżki oraz podejście do tematu rozważnie, tak aby nie regulować napięcia emocjonalnego poprzez jedzenie. Taki sposób odżywiania pomaga w kształtowaniu zdrowych nawyków, które pozostaną z nami na dłużej.
