Szukaj

Objawy ciążowe i dieta – nudności, zaparcia, kwaśne żołądko, obrzęki

Strona główna Artykuły Objawy ciążowe i dieta – nudności, zaparcia, kwaśne żołądko, obrzęki

Objawy ciążowe i dieta – nudności, zaparcia, kwaśne żołądko, obrzęki

Okres ciąży jest niekwestionowanie wyjątkowym i wymagającym czasem dla każdej kobiety, co jest związane z licznymi zmianami w organizmie. Nieraz te zmiany prowadzą do nieprzyjemnych dolegliwości, które negatywnie wpływają na zdrowie i codzienne funkcjonowanie. Czy jest to możliwe, że te objawy można łagodzić poprzez odpowiednie odżywianie?

Spis treści

1. Uczucie mdłości i wymioty u ciężarnych

Uczucie mdłości i wymioty u ciężarnych (NVP) to jedne z najczęstszych dolegliwości, na które narzekają kobiety w czasie ciąży. Mogą dotyczyć nawet 70-80% przyszłych mam (M. Bustos, R. Venkataramanan, S. Caritis 2017). Zwykle występują w pierwszym trymestrze ciąży, choć czasami utrzymują się dłużej. Najczęściej ustępują około 22 tygodnia ciąży, ale u około 10% kobiet mogą trwać do końca. Popularna nazwa „poranne mdłości” nie oddaje w pełni rzeczywistego stanu, gdyż wielu ciężarnych cierpi na te objawy przez cały dzień. Prawdopodobnie są one spowodowane wysokim poziomem gonadotropiny kosmówkowej – jednego z najważniejszych hormonów produkowanych w czasie ciąży. Uczucie mdłości i wymioty zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla matki i dziecka i często są uważane za normalny element ciąży. Jednak mogą one znacznie obniżyć jakość życia i samopoczucie. Co ciekawe, wykazano, że łagodne przebieg NVP wiąże się z korzyściami dla płodu – zmniejszeniem ryzyka niskiej masy urodzeniowej, przedwczesnego porodu i poronienia (M. Bustos, R. Venkataramanan, S. Caritis 2017). U niektórych kobiet rozwija się jednak ciężka postać NVP, zwana niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych (hyperemesis gravidarum, HG), które mogą prowadzić do odwodnienia, utraty masy ciała i zaburzeń elektrolitowych. Ten stan niekiedy wymaga hospitalizacji.

2. Zapobieganie zaparciom w ciąży

Zaparcia podczas ciąży mogą być nieprzyjemne, ale istnieje wiele sposobów, aby je zapobiec. Zwykle są one spowodowane zmianami hormonalnymi i ciągłym powiększaniem się macicy, która uciska odbytnicę. Brak aktywności fizycznej lub niska podaż płynów również mogą przyczynić się do problemów. Aby zapobiec zaparciom, należy wypijać dużo płynów, powiększać ilość błonnika w diecie i, jeśli stan zdrowia na to pozwala, prowadzić aktywność fizyczną. Jeśli te metody nie pomogą, lekarz może zalecić środki farmakologiczne bezpieczne dla kobiet w ciąży, takie jak te na bazie laktulozy lub sorbitolu.

3. Odczucie pieczenia zwane Zgaga

Zgaga jest objawem palenia i pieczenia w gardle, przełyku i klatce piersiowej, często obserwowanym w ciąży (szczególnie w trzecim trymestrze), który całkowicie zanika po porodzie. Jest wywołany przez refluks żołądkowo-przełykowy, czyli cofanie się treści pokarmowej do przełyku. W ciąży jest związane z działaniem hormonów – progesteron i estrogeny rozluźniają i obniżają ciśnienie dolnego zwieracza przełyku, a powiększająca się macica naciska na żołądek, co sprzyja wypychaniu jego treści. W celu zapobiegania tej nieprzyjemnej dolegliwości, zaleca się jeść mniejsze porcje, ale częściej. Ostatni posiłek powinien być spożyty 2–3 godziny przed snem, aby objawy nie pojawiały się w nocy. Niektóre produkty, takie jak kawa, herbata, napoje gazowane, ostre przyprawy, owoce cytrusowe i soki z cytrusów, pomidory, mięta, czekolada oraz tłuste posiłki, mogą nasilać zgagę, dlatego warto je wykluczyć z jadłospisu na jakiś czas.

4. Obrzęki

Obrzęki pojawiają się częściej w drugiej połowie ciąży i związane są z nadmiernym gromadzeniem się wody w organizmie. Dotyczą głównie kończyn dolnych (stóp, kostek czy łydek) oraz dłoni, a towarzyszyć im mogą mrowienie, skurcze czy uczucie ciężkości. Dolegliwości te wynikają ze zwiększenia ilości krążącej krwi oraz utrudnionego odpływu z naczyń żylnych i limfatycznych. Opuchlizna może być większa w upalne dni lub jeśli kobieta spędza dużo czasu w pozycji siedzącej. Bardzo istotnym czynnikiem w profilaktyce obrzęków jest odpowiednie nawodnienie. Przyszłe mamy powinny wypijać co najmniej 2, 3 l wody dziennie, gdyż niedobór płynów spowoduje zatrzymanie ich w organizmie. Warto również ograniczyć sól w diecie i zastąpić ją przyprawami ziołowymi. W miarę możliwości należy wprowadzić odpowiednią aktywność fizyczną uruchamiającą mięśnie nóg, np. Spacery, pływanie czy gimnastykę. Poleca się odpoczywać z uniesionymi nogami – podczas leżenia dobrze umieścić pod nogami poduszkę lub zwinięty koc. Pomocne może być również stosowanie zimnych okładów i żeli chłodzących, np. z mentolem. Jeśli obrzękom towarzyszy zwiększone ciśnienie krwi lub są one bardzo nasilone, konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Zródło

Barańska M. et al., Żywienie kobiet w okresie ciąży – teoria i praktyka, pod red. Weker H.,Warszawa 2021.
Bustos M., Venkataramanan R., Caritis S., Nausea and Vomiting of Pregnancy – What’s New?, „Autonomic Neuroscience” 2017, 202, 62–72.
Glibowski P. et al., Właściwości prozdrowotne imbiru, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2017, 50(2), 115–121.
Niebyl J.R., Nudności i wymioty w czasie ciąży, „The New England Journal of Medicine” 2010, 363, 1544–1550.
Nurzyńska K., 5 najczęstszych dolegliwości w ciąży. Jak sobie z nimi radzić?, dietetycy.org.pl/dolegliwosci-w-ciazy/ (4.03.2023).
Vazquez J.C., Constipation, haemorrhoids, and heartburn in pregnancy, „BMJ Clinical Evidence” 2008, 2008, 1411.