Szukaj
Język
Kłamliwy posiłek czy jedzenie pocieszające - co wybrać?
Spis treści
1. "Co to za posiłek nazywany 'oszukiwaniem'?"
Posiłek 'oszukiwaniem' jest popularną tendencją w dziedzinie dietetyki, polegającą na tymczasowym zerwaniu z dietą poprzez spożycie czegoś mniej zdrowego, często charakteryzowanego jako niezdrowy, tłusty i wysokokaloryczny. Najczęściej chodzi o posiłek typu fast food, słodycze lub inne przetworzone potrawy. Uważa się, że posiłek 'oszukiwaniem' powinien dostarczyć maksymalnie 1000 kcal. Jednak nie jest on zalecany w początkowych etapach stosowania diety, ponieważ może nie przynieść oczekiwanych rezultatów.2. Karta wolnego odżywiania i jej zalety
Celem stosowania karty wolnego odżywiania jest przede wszystkim zmniejszenie uczucia głodu, które może towarzyszyć niezrównoważonej diecie. Badania wykazały, że osoby korzystające z tego typu posiłku chcą w ten sposób zmniejszyć odczucie głodu (S. B. Murray i wsp. 2018). Należy jednak pamiętać, że odpowiednio zaprojektowana dieta nie powinna wywoływać uczucia głodu. Kolejnym powodem jest chęć utrzymania ustalonych zasad żywieniowych. Spożycie ulubionego dania może również pomóc w przywróceniu przestrzegania diety z zaangażowaniem – takie odstępstwo może stanowić czynnik motywujący. Dodatkowo karta wolnego odżywiania ma na celu poprawę samopoczucia. Należy jednak mieć na uwadze, że jedzenie pod wpływem emocji nie jest najlepszym wyborem. Aby budować prawidłowe relacje z pożywieniem, warto pamiętać, że sporadyczne zjedzenie czegoś mniej zdrowego nie jest czymś złym.3. Niedostatki posiłku oszustwa żywieniowego
Studia wykazały, że stosowanie tego trendu żywieniowego jest związane ze występowaniem zaburzeń odżywiania z napadami objadania się (S. B Murray i wsp. 2018). Przerażająco, jest to najczęstsze zaburzenie - rozpoznaje się je u 3,5% kobiet i 2% mężczyzn w populacji amerykańskiej. Dodatkowe badania wykazały, że osoby otyłe są bardziej narażone na występowanie zaburzeń związanych z emocjonalnym jedzeniem niż te z prawidłową masą ciała (K. Czepczor-Bernat, A. Brytek-Matera 2017). Uczucie tymczasowego rozluźnienia restrykcji żywieniowych może spowodować, że posiłki oszustwa zamienią się w dni oszustwa, a następnie w tygodnie oszustwa. To z kolei może doprowadzić do całkowitego porzucenia diety oraz zdrowych wzorców żywieniowych. Zjedzenie wysokoenergetycznego posiłku powoduje również zwiększenie ryzyka lenistwa. Warto rozważyć, kto jest celem posiłków oszustwa. Stosowanie ich jako formy odpoczynku od diety może być szkodliwe. Jeśli dieta jest męcząca i wymagająca, warto rozważyć, czy nie jest zbyt restrykcyjna i nieprawidłowo skomponowana, przez co jej przestrzeganie sprawia trudności.4. Co to takiego, które zapewnia pocieszenie na talerzu?
Żywność zapewniająca pocieszenie definiuje produkty lub potrawy, którym przypisuje się znaczenie sentymentalne lub nostalgiczne. Poprawiają one również nastrój. Jednocześnie podkreśla się, że te odmiany posiłków są zazwyczaj niezdrowe. Żywność zapewniająca pocieszenie jest dosłownie zrozumiana jako żywność, która spełnia potrzeby emocjonalne i przynosi ulgę psychiczną. Jest także nazywana jedzeniem na pocieszenie lub jedzeniem, którego celem jest poczucie mniej samotności. Nie jest łatwo dokładnie określić, które rodzaje jedzenia mogą zostać zakwalifikowane do tej kategorii, ponieważ jest to kwestia bardzo indywidualna, uzależniona od preferencji danej osoby i jej przeżyć życiowych. Niektórzy uważają, że żywność zapewniająca pocieszenie reprezentowana jest przez potrawy tradycyjnie serwowane w domu i spożywane w dzieciństwie, np. pierogi, rosół, czy szarlotka. Mogą to być także dania, które przypominają nam bliską osobę lub szczególne szczęśliwe wspomnienia. Charakterystyczną cechą żywności zapewniającej pocieszenie jest wysoka wartość energetyczna oraz duża zawartość węglowodanów i tłuszczów. Niektórzy określają ją jako grzeszne przyjemności - wywołuje ona zadowolenie i poprawia samopoczucie, choć niekoniecznie jest zdrowa i odżywcza.5. Pokarm zapewniający pociechę - korzyści
Celem spożywania pokarmu zapewniającego pociechę jest poprawa nastroju. Dla konkretnej osoby może to być ciasto drożdżowe, które przypomina o beztroskiej młodości i niedzieli u babci, dla innej osoby - ulubiona kawa na każde rano. Nie ma nic złego w tym, o ile jedzenie nie służy do regulacji negatywnych emocji. Pokarm zapewniający pociechę może być po prostu przyjemnym, smacznym posiłkiem, który poprawia humor. Jeśli codziennie dba się o to, co trafia na nasz talerz, oraz utrzymuje właściwą masę ciała, to spożywanie posiłku zapewniającego pociechę nie powinno być powodem do zmartwień.6. Zagrożenia związane z przyjmowaniem żywności uspokajającej
Stresowi często towarzyszy zmiana zachowań związanych z jedzeniem. W Niemczech w 2022 roku przeprowadzono badania, które ujawniły, że uczestnicy najczęściej wybierają czekoladę i kawę w sytuacjach stresowych (K. Gemesi i wsp. 2022). W umiarkowanych ilościach kawa zazwyczaj przynosi korzyści zdrowotne, ale spożywanie czekolady w małych porcjach często jest trudne, szczególnie pod wpływem stresu. W efekcie może dochodzić do spożycia nadmiernej ilości kalorii i prostych węglowodanów, co nie wpływa korzystnie na zdrowie i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Badania naukowe udowadniają, że spożywanie żywności pod wpływem emocji może prowadzić do zaburzeń odżywiania, takich jak bulimia (K. Czepczor-Bernat, A. Brytek-Matera 2017). Spożywanie żywności uspokajającej jako sposób nadrobienia emocjonalnego napięcia nie jest więc właściwym sposobem regulowania emocji. W badaniach próbowano odpowiedzieć na pytanie, czy stosowanie tego trendu żywieniowego rzeczywiście zapewnia dobre samopoczucie psychiczne (H. S. Wagner i wsp. 2014). Okazało się, że spożywanie żywności uspokajającej poprawia nastrój, ale nie wpływa na poprawę dobrostanu psychicznego w większym stopniu niż inne posiłki.7. Czy naprawdę jest to posiłek oszukujący czy pożywienie ukojenia – co warto wybrać?
Wielu ludzi lubi czasami sięgać po mniej pożywne produkty, które wprawiają w dobry nastrój. Podczas przestrzegania diety mogą zarówno posiłek oszukujący, jak i pożywienie ukojenia być rodzajem tzw. grzesznej przyjemności, jednakże pożywienie ukojenia wydaje się być bezpieczniejszą opcją, ponieważ nie niesie za sobą tak dużego ryzyka zaburzeń odżywiania. Należy pamiętać, że w prawidłowo zbilansowanej diecie istnieje również miejsce na te mniej zdrowe, wysokokaloryczne produkty, słodycze czy fast foody. Nie trzeba bać się takich produktów - można je włączyć do menu i cieszyć się ich smakiem. Najlepszym rozwiązaniem jest wybranie indywidualnej ścieżki oraz podejście do tematu rozważnie, tak aby nie regulować napięcia emocjonalnego poprzez jedzenie. Taki sposób odżywiania pomaga w kształtowaniu zdrowych nawyków, które pozostaną z nami na dłużej.
