Szukaj
Język
Grzyby hodowlane – boczniaki, opowieść o ich zdrowotnych właściwościach i smakowych zaletach
Spis treści
1. Cechy szczególne i fakty interesujące o boczniakach
Boczniak to grzyb jadalny, który cieszy się coraz większą popularnością w naszym kraju. Można go znaleźć na półkach sklepowych obok pieczarek. Istnieje wiele odmian boczniaka, do najbardziej popularnych należą boczniak ostrygowaty, boczniak białożółty, boczniak łyżkowaty i boczniak mikołajkowy. Polską nazwę boczniak wprowadził przyrodnik i ekolog Henryk Orłoś w 1951 roku. Rodzina boczniaków występuje dość powszechnie na całym świecie. Rośnie na martwym drewnie drzew liściastych, najlepiej odnajduje się na pniach grabu, buku, wierzby, topoli, akacji i brzozy. Kolonie boczniaków składają się z wielu grzybów o różnej wielkości. Owocniki boczniaka pojawiają się jesienią, pierwsze okazy można znaleźć pod koniec października. Owoce można zbierać do czasu wystąpienia pierwszych mrozów, zwykle zbiory kończą się w połowie grudnia. Boczniaki mają charakterystyczny wygląd. Kapelusz o średnicy 5-15 cm przypomina muszlę ostrygi. Boczniaki występują w różnych kolorach, najczęściej są białe, szare, ciemnoszare, lekko różowe, popielate. Blaszki młodych boczniaków są białe, ciemnieją z czasem. Trzon boczniaków jest głęboko osadzony w kapeluszu, zwykle jest bardzo krótki, czasem niewidoczny. Warto zapoznać się z wyglądem i charakterystyką boczniaka, ponieważ łatwo go pomylić z trującymi grzybami, które go przypominają. Kilka lat temu w naszym i wielu innych krajach prowadzono amatorską uprawę boczniaków. Można było zakupić specjalne worki wypełnione słomą i grzybnią boczniaka. W ostatnich latach moda na amatorską uprawę boczniaków powraca. Można znaleźć wiele ofert sprzedaży amatorskich hodowli boczniaka na portalach ogłoszeniowych.2. Autentyczne wartości odżywcze gąbek grzybowych
Gąbka grzybowata, która zalicza się do grzybów dietetycznych, zawiera wodę jako główny składnik jej masy. Materiał suchy stanowi od 9,6–13,8% masy świeżej grzyba. W 100 g gąbek znajduje się 6,43 g węglowodanów, z których większość stanowią polisacharydy, takie jak glikogen. W przeciwieństwie do innych grzybów, gąbki zawierają duże ilości wolnej glukozy, mannozy, fruktozy i ksylozy. Białka są również obecne i są to głównie aminokwasy: lizyna, leucyna, arginina i kwas asparaginowy. Gąbki posiadają również niewielkie ilości tłuszczu, głównie kwasów nienasyconych. Dostępna jest tabela zawartości składników odżywczych w 100 g gąbek. Węglowodany (w tym cukry): 6,43 g, 1,11 g; Tłuszcze (w tym nasycone, jednonienasycone i wielonienasycone): 0,44 g, 0,02 g, 0,01 g, 0,04 g. Gąbki są również źródłem wielu dobrze przyswajalnych witamin i składników mineralnych, takich jak potas, wapń, sód, fluor, jod, cynk, miedź, mangan i rtęć. Witaminy, które wymagają szczególnej uwagi, to witamina D i grupa witamin z grupy B (ryboflawina, niacyna, tiamina, kwas foliowy, pirydoksyna). Specyficzny smak i aromat grzybów zawdzięczają licznym substancjom lotnym.3. Boczniaki – korzystne dla zdrowia
Niewielu z nas zdaje sobie sprawę, że boczniaki mają korzystne właściwości dla zdrowia. Mimo że nie są jeszcze tak popularne u nas, cieszą się dużą popularnością na świecie. Istnieją badania, które wykazały, że różne odmiany boczniaków mogą mieć praktyczne zastosowanie w prewencji wielu chorób i utrzymaniu dobrej kondycji organizmu. Boczniaki mają wiele korzystnych właściwości, m.in.: – działanie przeciwnowotworowe – Badania przeprowadzone przez Wasser i wsp. wykazały, że spożywanie grzybów jadalnych, w tym boczniaka florydzkiego, może mieć wpływ na występowanie i rozwój komórek nowotworowych, – działanie antyoksydacyjne – boczniak ostrygowaty charakteryzuje się silnym potencjałem antyoksydacyjnym. Oznacza to, że substancje zawarte w nim hamują procesy utleniania i spowalniają starzenie się komórek. Substancjami odpowiedzialnymi za aktywne działanie antyoksydacyjne są fenole, beta-tokoferol i beta-karoten, – działanie prewencyjne w chorobach układu naczyniowo-sercowego – z uwagi na wysoką zawartość błonnika pokarmowego i niską zawartość tłuszczu boczniaki mogą stanowić element diety przeciwmiażdżycowej. Dodatkowo zawarte w nich substancje spowalniają syntezę tzw. złego cholesterolu frakcji LDL i trójglicerydów. Jedną z takich substancji występujących w niektórych odmianach boczniaków jest lowastatyna, która stosowana jest u chorych z hipercholesterolemią pierwotną w celu zmniejszenia stężenia cholesterolu całkowitego – LDL i TG, – działanie przeciwgrzybicze – białka pochodzące z boczniaka ostrygowatego mają działanie hamujące rozwój grzybni Fusarium oxysporum produkującej duże ilości mykotoksyny, – działanie przeciwzapalne – etanolowy ekstrakt z boczniaka łyżkowatego ma właściwości bardzo podobne do diklofenaku (leku z grupy NLPZ). Oprócz działania przeciwzapalnego wykazuje również działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, – działanie wspomagające odporność organizmu – ekstrakty z boczniaków (ostrygowatego i mikołajkowego) stymulują wzrost bakterii probiotycznych Lactobacillus spp. i Bifidobacterium spp.4. Kurczak w kremowym sosie z dodatkiem warzyw
Wymagane składniki dla dwóch podań: – pierś kurczaka średniej wielkości (200 g), – dodatkowe warzywa (250 g), – łyżka oleju rzepakowego (10 g), – 5 łyżek śmietany 12% (90 g), – wiązka pietruszki, – opakowanie ryżu basmati (100 g), – 2 ziarenka czosnku, – sól i pieprz do smaku. Wartość odżywcza w jednej porcji: węglowodany: 47,4 g, białko: 31,3 g, tłuszcze: 12,75 g. Przygotowanie: włączyć piekarnik i nagrzać do temperatury 200°C. Umyć pierś kurczaka i rozdzielić na dwie części. Wykonać małe nacięcia nożem. Delikatnie posypać solą i pieprzem. Włożyć do nacięć cienkie plasterki czosnku. Posypać posiekaną pietruszką. Dodać usmażone dodatkowe warzywa z olejem. Polać śmietaną i piec w piekarniku przez około 30-40 minut. W tym czasie ugotować ryż basmati. Po zdjęciu z piekarnika podawać z sosem i ryżem. Można posypać świeżą pietruszką. Można podawać z pełnoziarnistymi makaronami tagliatelle lub pappardelle, smakuje równie dobrze. Świeże grzyby po oczyszczeniu przechowywać w lodówce w możliwie najniższej temperaturze, nie dłużej niż kilka dni. Na grzybach można czasami zaobserwować biały nalot, który stanowią zarodniki grzyba. Pęcznieją one pod wpływem wilgoci i braku dostatecznej cyrkulacji powietrza. Takie grzyby nadają się jednak do użytku po wcześniejszym opłukaniu wodą. Dodatkowe warzywa można przyrządzać na różne sposoby – gotować, smażyć, marynować i suszyć. Nie wolno ich jednak spożywać na surowo.
