Szukaj

Dlaczego pierwszy poranny posiłek jest niezbędny na codzienną konsumpcję

Strona główna Artykuły Dlaczego pierwszy poranny posiłek jest niezbędny na codzienną konsumpcję

Dlaczego pierwszy poranny posiłek jest niezbędny na codzienną konsumpcję

Śniadanie jest powszechnie uważane za najbardziej istotny posiłek w ciągu dnia, jednakże coraz większa liczba osób decyduje się na pominięcie go. Ta tendencja, pomimo że na pierwszy rzut oka może wydawać się jedynie kwestią osobistych preferencji, powoduje szereg skutków. W związku z tym, warto zwrócić uwagę na istniejące badania naukowe i eksperckie opinie, aby lepiej zrozumieć wpływ pomijania śniadania nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także na funkcjonowanie psychiczne i emocjonalne.

Spis treści

1. Przyczyny pomijania śniadania

Niedostatek czasu jest jednym z głównych powodów, dla których osoby rezygnują ze spożycia posiłku porannego. Tryb życia, który wymaga dużo czasu, sprawia, że wiele osób czuje, że nie ma możliwości przygotowania i zjedzenia śniadania. Innym czynnikiem jest brak apetytu na śniadanie, który może być spowodowany naturalnymi cyklami metabolicznymi, nieregularnymi godzinami snu, spożyciem kolacji za późno poprzedniego dnia oraz stresem. Kolejnym powodem dla pominięcia posiłku porannego jest chęć redukcji spożywanych kalorii, co jest popularne wśród osób chcących schudnąć. Niektórzy uważają, że pominięcie śniadania jest prostą metodą ograniczenia dziennego spożycia energii. Co więcej, wzrastająca popularność diet oraz trendów żywieniowych, takich jak przerwany post, również wpływa na decyzje o pomijaniu posiłku porannego. Zwolennicy takiego podejścia często uznają pominięcie porannego posiłku za część swojej strategii żywieniowej, której celem jest poprawa zdrowia i samopoczucia.

2. Wpływ stałego spożywania śniadania na gospodarkę węglowodanową

Spożywanie regularnego śniadania odgrywa istotną rolę w regulacji poziomu glukozy we krwi, co jest kluczowe dla utrzymania zdrowia metabolicznego. Jednostki, które nie spożywają posiłku o poranku niedługo po przebudzeniu, są narażone w ciągu dnia na większe fluktuacje poziomu glukozy, a także na zwiększoną sekrecję insuliny po kolejnym posiłku, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do rozwinięcia insulinooporności (H. Ogata i wsp. 2019).

3. Zwiększone ryzyko występowania otyłości

Pomijanie śniadania może prowadzić do szerokiego wachlarza negatywnych konsekwencji metabolicznych, w tym zwiększonego ryzyka otyłości i zespołu metabolicznego. Badania wykazały, że osoby, które systematycznie nie spożywają śniadania, mają tendencję do kompensowania tego poprzez nadmierne spożywanie posiłków w późniejszych porach dnia, co przyczynia się do tworzenia nadmiaru energii. Przybieranie masy ciała jest również jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego, który obejmuje grupę zaburzeń takich jak nadciśnienie tętnicze krwi, oporność na insulinę, zaburzenia lipidowe lub otyłość brzuszna. Każde z tych stanów zwiększa ryzyko wystąpienia innych poważnych schorzeń, takich jak cukrzyca typu 2 i choroby serca (X. Ma i wsp. 2020).

4. Zaburzenia hormonalne wywoływane przez opuszczanie posiłku porannego

Niepodejmowanie posiłku porannego może wywierać znaczny wpływ na równowagę hormonalną organizmu, zwłaszcza na poziomy hormonów takich jak kortyzol, insulina, grelina i leptyna. Te hormony są kluczowe dla wielu funkcji metabolicznych i regulacji apetytu, a ich niewłaściwe wydzielanie może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych. Poziom kortyzolu, który czasem nazywany jest hormonem stresu, naturalnie wzrasta w ciągu dnia, osiągając najwyższy poziom rano. Zjedzenie posiłku pozwala na wyrównanie stężenia tego hormonu, więc pominięcie śniadania może prowadzić do nienaturalnie długiego utrzymywania się wysokiego poziomu kortyzolu. Może to prowadzić do wielu negatywnych skutków, takich jak wzmożony stres, trudności w skupieniu uwagi i przewlekłe zmęczenie. Ponadto wysoki poziom kortyzolu sprzyja gromadzeniu się tkanki tłuszczowej, szczególnie wokół brzucha, co zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i innych problemów metabolicznych (M. Witbracht i wsp. 2015). Dodatkowo równowaga hormonalna organizmu obejmuje także hormony takie jak grelina i leptyna, które są kluczowe dla regulacji apetytu i metabolizmu energetycznego. Pominięcie śniadania może zakłócić naturalny rytm wydzielania tych hormonów, co może prowadzić do zwiększenia poziomu greliny i obniżenia poziomu leptyny. To może skutkować nie tylko wzmożonym odczuciem głodu, ale także zmniejszoną zdolnością do odczuwania sytości, nawet po spożyciu posiłku (S. Brandhorst, V. D. Longo 2022).

5. Wpływ na zdolność koncentracji

Śniadanie zapewnia organizmowi niezbędne składniki odżywcze, które stanowią fundament efektywnego działania mózgu przez resztę dnia. Głównym źródłem energii dla mózgu jest glukoza, którą dostarcza się w posiłkach obfitujących w węglowodany, takich jak produkty zbożowe całoziarniste, które często stanowią główną część śniadania. Bez tej dawki energii mózg może nie być w stanie efektywnie funkcjonować. Brak śniadania może skutkować nie tylko chwilowym obniżeniem koncentracji, ale także długotrwałym pogorszeniem efektywności poznawczej. W szczególności jest to widoczne w środowiskach akademickich. Na przykład, uczniowie, którzy regularnie spożywają śniadanie, wykazują wyższą zdolność koncentracji podczas lekcji i osiągają lepsze wyniki w testach. Te mechanizmy zostały potwierdzone w badaniach - dowiedziono, że śniadanie ma pozytywny wpływ na możliwości poznawcze dzieci i młodzieży, szczególnie na pamięć krótkotrwałą i koncentrację (H. Moller 2021).

6. Ujemne skutki na zdrowie psychiczne

Osoby, które systematycznie pomijają pierwszy posiłek w ciągu dnia, mogą doświadczać gwałtownych zmian nastroju od uczucia drażliwości i niepokoju po nagły spadek energii i obojętność. Te wahania mogą utrudniać skupienie uwagi i wydajność w pracy lub edukacji, a także prowadzić do napięć w związkach międzyludzkich. Badania jednoznacznie wskazują, że późniejsze spożywanie pierwszej kolacji jest powiązane również ze zwiększonym ryzykiem rozwoju depresji, a także pogorszonym nastrojem i wyższym poziomem stresu (H. Zahedi i wsp. 2022).

7. Jak powinien wyglądać zdrowy posiłek poranny

Idealny czas na spożycie śniadania może się różnić dla każdego, w zależności od osobistych preferencji i codziennego harmonogramu, ale ogólnie zaleca się, aby pierwszy posiłek spożyć w ciągu godziny od przebudzenia. Ponadto, zaleca się osobom, które praktykują ćwiczenia fizyczne rano, przyjęcie lekkiego śniadania przed wysiłkiem fizycznym lub obfitej kolacji bezpośrednio po jego zakończeniu. Zgodnie z rekomendacjami uwzględnionymi w modelu talerza zdrowej żywności, posiłek śniadaniowy powinien być zrównoważony i dostarczać różne składniki odżywcze. Połowa talerza powinna stanowić warzywa i/lub owoce, które dostarczają niezbędnych witamin, składników mineralnych i błonnika. Druga połowa talerza powinna być podzielona na dwie równe części: jedną z produktami bogatymi w białko (np. Jajka, mięso, nabiał) i drugą z źródłami węglowodanów złożonych (np. Pełnoziarniste produkty zbożowe). Dodatkowo, do posiłku należy dodać zdrowe tłuszcze, takie jak orzechy, nasiona, awokado lub oleje roślinne. Taka dieta dostarcza energii na kilka godzin i zapobiega nagłym spadkom energii w ciągu dnia.

8. Czy pomijanie przyjęcia posiłku porannego przynosi jakieś korzyści

Niektórzy ludzie, którzy wybierają zaniechanie spożycia posiłku porannego, odczuwają poprawę samopoczucia po wprowadzeniu takiej zmiany. Jednakże trudno jest określić, czy ta poprawa wynika z samego wyboru pominięcia posiłku tuż po przebudzeniu, indywidualnych preferencji, stylu życia, czy podejścia psychologicznego do jedzenia. Warto zauważyć, że zaniechanie spożywania posiłku porannego może prowadzić do problemów z kontrolą poziomu glikemii, jak również do spadku energii, koncentracji i wydajności w ciągu dnia (I. Vasim, C. N. Majeed, M. D. DeBoer 2022). Z tego powodu decyzja o zaniechaniu spożywania posiłku porannego powinna być starannie rozważona i podejmowana z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb oraz możliwości organizmu. Może być również stosowne skonsultowanie takich zmian z dietetykiem lub lekarzem, który pomoże ocenić, czy jest to odpowiedni krok zdrowotny.
Zródło

Brandhorst S., Longo V.D., Breakfast keeps hunger in check, „Cell Metabolism” 2022, 34(10), 1420–1421.
Ma X. et al., Skipping breakfast is associated with overweight and obesity: A systematic review and meta-analysis, „Obesity Research & Clinical Practice” 2020, 14(1), 1–8.
Moller H. et al., Breakfast skipping and cognitive and emotional engagement at school: a cross-sectional population-level study, „Public Health Nutrition” 2021, 25(12), 1–10.
Ogata H. et al., Association between breakfast skipping and postprandial hyperglycaemia after lunch in healthy young individuals, „British Journal of Nutrition” 2019, 122(4), 431–440.
Vasim I., Majeed C.N., DeBoer M.D., Intermittent Fasting and Metabolic Health, „Nutrients” 2022, 14(3), 631.
Witbracht M. et al., Female breakfast skippers display a disrupted cortisol rhythm and elevated blood pressure, „Physiology & Behavior” 2015, 1, 140, 215–221.
Wolnicka K., Talerz zamiast Piramidy. Najnowsze zalecenia dot. zdrowego żywienia, „Przegląd Gastronomiczny 2021, 75, 1–2.
Zahedi H. et al., Breakfast consumption and mental health: a systematic review and meta-analysis of observational studies, „Nutritional Neuroscience” 2022, 25(6), 1250–1264.