- Alicja Kowalska
- 24 Październik, 2025
- 8min.
- Zgłoś
Dieta wikingów - jej zasady i pożyteczne skutki dla zdrowia
Życie wikingów, od dawna fascynujące badaczy i miłośników historii, cechowało się głównie śmiałymi ekspedycjami oraz charakterystycznym stylem życia, w tym odżywiania. Wbrew powszechnym stereotypom, spożywali oni zróżnicowane produkty, a ich dieta była ściśle związana z dostępnymi zasobami naturalnymi. Wikingowie byli rolnikami, hodowcami zwierząt i rybakami, zamieszkując obszary Skandynawii. W 2004 r. opracowano tzw. Nową dietę nordycką (NND) na podstawie ich nawyków żywieniowych, której celem jest terapia różnego rodzaju schorzeń i ochrona środowiska.
Spis treści
1. Podstawy diety wikingów
Główne cechy nowoczesnej diety nordyckiej to jej sezonowość i regionalność. Zwraca się uwagę na spożywanie owoców, warzyw, ryb i mięsa, które są dostępne w danym okresie roku. Na przykład, latem można skupić się na jedzeniu świeżych truskawek, malin i pomidorów, podczas gdy zimą lepiej zwrócić uwagę na warzywa korzeniowe i kapustę. NND również kładzie nacisk na regionalność, co oznacza, że osoby ją stosujące powinny wybierać produkty pochodzące z ich własnego regionu lub pobliskich terenów. Spożywanie produktów lokalnych przynosi wiele korzyści, takich jak ograniczenie emisji dwutlenku węgla związanej z transportem żywności oraz wsparcie lokalnych rolników i producentów. Co ciekawe, ten rodzaj diety uwzględnia również różnice kulturowe i regionalne, co pozwala zachować różnorodność tradycji kulinarnej. Posiłki dopasowane do lokalnych składników i zwyczajów mogą być bardziej satysfakcjonujące i smaczniejsze.2. Obfitość warzyw i owoców
Zawieranie dużej ilości warzyw i owoców w każdym posiłku stanowi równie ważny element diety wikingów. Jedzenie powinno zawierać różnorodne kombinacje warzyw na talerzu, aby zapewnić dostarczanie niezbędnych składników odżywczych i błonnika. Szczególnie istotne są warzywa o ciemnym zabarwieniu, takie jak brokuł, szpinak, kapusta, jarmuż, marchew i buraki, które są bogate w przeciwutleniacze, w tym witaminy C, K, kwas foliowy i beta-karoten. Przeciwutleniacze pomagają w walce z wolnymi rodnikami, ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym oraz zachowaniu zdrowia komórek.3. Ryby i owoce morza
Ryby i owoce morza odgrywają bardzo ważną rolę w diecie wikinga głównie dlatego, że są znakomitym źródłem wysokiej jakości białka oraz kwasów tłuszczowych omega-3, które pozytywnie wpływają na cały organizm. Redukują stan zapalny, chronią przed rozwojem schorzeń układu krążenia oraz wspierają funkcjonowanie mózgu. Owoce morza dostarczają też wielu składników mineralnych, jak jod, selen, żelazo i cynk, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponadto są źródłem witamin, zwłaszcza witaminy D i B12, które odgrywają kluczową rolę w wielu procesach metabolicznych.4. Mięso i produkty mleczne
Dieta nordycka dopuszcza spożywanie różnorodnych rodzajów mięs (obejmujących drób, wieprzowinę, dzikie mięso i wołowinę) w rozsądnych ilościach, jednakże istotne jest, aby pochodziły one z hodowli na wolności, ponieważ wtedy są bardziej smaczne i zawierają więcej składników odżywczych. Ponadto, uwzględniono także produkty mleczne, takie jak jogurt i ser, oraz roślinne zamienniki mięsa, np. nasiona roślin strączkowych.5. Owoce włoskiego oliwka, nasiona i pełnoziarniste produkty zbożowe
Włączając owoce włoskiego oliwka, nasiona i pełnoziarniste produkty zbożowe do nowej diety nordyckiej można cieszyć się wieloma korzyściami zdrowotnymi i odżywczymi. Przede wszystkim, te produkty stanowią znakomite źródło błonnika, który odgrywa kluczową rolę w procesie trawienia. Spożywanie odpowiedniej ilości błonnika może pomóc w zapobieganiu zaparciom oraz utrzymaniu zdrowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. Ponadto, owoce włoskiego oliwka i nasiona dostarczają licznych cennych witamin i składników mineralnych, takich jak witamina E, magnez, cynk i żelazo. Produkty zbożowe pełnoziarniste są natomiast bogatym źródłem witamin z grupy B, takich jak niacyna, tiamina i ryboflawina.6. Ograniczenie produktów żywnościowych poddanych intensywnemu przetwarzaniu
Ograniczenie spożycia produktów żywnościowych poddanych intensywnemu przetwarzaniu, które są bogate w cukier i sól, jest kolejnym głównym zasadą diety wikingów. Produkty, które przeszły przez rozległe procesy przetwarzania, często zawierają znaczną liczbę sztucznych dodatków, konserwantów, barwników i substancji chemicznych, a jednocześnie są ubogie w składniki odżywcze, co czyni ich spożywanie szkodliwym dla zdrowia (C. Mithril i wsp., 2012).7. Korzyści zdrowotne
Wdrożenie nowego systemu żywieniowego z krajów nordyckich przynosi wiele pozytywnych efektów dla całego organizmu.8. Układ krążenia sercowo-naczyniowy
Ze względu na wysoką zawartość wysokiej jakości kwasów tłuszczowych pomaga w obniżeniu poziomu LDL (tzw. złego cholesterolu), co przyczynia się do ochrony przed rozwojem chorób układu krążenia. Spożywanie ryb morskich jest szczególnie korzystne dla serca (Y. Watanabe, I. Tatsuno 2020).9. Mózgowie
Kwasy tłuszczowe omega-3, których źródła można odnaleźć w nordyckim planie żywieniowym, są również pożyteczne dla zdrowia mózgu. One wspierają utrzymanie ostrości umysłu oraz mogą obniżyć prawdopodobieństwo wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, jak na przykład choroba Alzheimera (T. A. Ajith 2018).10. Ogromna zawartość antyoksydantów
Ten program żywieniowy jest łaskawy w dostarczaniu owoców i warzyw, które zapewniają wysokie dawki przeciwutleniaczy. Antyoksydanty wspomagają walkę z wolnymi rodnikami, zapobiegają przedwczesnemu starzeniu się komórek oraz rozwojowi wielu chorób, w tym nowotworów (M. Serafini, I. Peluso 2016).11. Układ trawienny
Duża ilość spożywanych warzyw i produktów pełnoziarnistych umożliwia dostarczenie znacznej ilości błonnika pokarmowego, który ułatwia procesy trawienne i pomaga w zapobieganiu zaparciom (S. K. Gill 2021).12. Zapewnienie stałego poziomu glukozy we krwi
Dieta nordycka oparta jest na produktach o niskim indeksie glikemicznym, czyli tych, które nie powodują nagłego wzrostu poziomu glukozy po spożyciu posiłku. Dzięki temu możliwe jest utrzymywanie jej na stałym poziomie, co jest korzystne zarówno dla osób cierpiących na cukrzycę, jak i dla tych, które chcą zachować odpowiedni poziom energii i koncentracji (J. Brand-Miller, A. E. Buyken 2020).13. Zarządzanie masą ciała
Dieta oparta na zasadach żywienia wikingów, która zawiera składniki bogate w błonnik i zdrowe tłuszcze, a także jest odpowiednio zbilansowana, może mieć pozytywny wpływ na proces redukcji masy ciała lub utrzymywania właściwej wagi. Zapewnia uczucie sytości, co zmniejsza prawdopodobieństwo spożywania zbyt dużej ilości pokarmu.14. Metoda poprawy zdrowia psychicznego
NND składa się z zdrowych tłuszczów, białka oraz składników odżywczych, które mogą przyczynić się do poprawy zdrowia psychicznego i ogólnego samopoczucia. Na przykład, kwasy tłuszczowe omega-3 wspierają rozwój neuronów, zwiększają przepływ krwi do mózgu oraz mogą pomóc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu funkcji poznawczych. Ponadto, są one również powiązane z obniżeniem ryzyka wystąpienia depresji i zaburzeń lękowych. Z drugiej strony, właściwy poziom białka umożliwia wytwarzanie neuroprzekaźników, takich jak serotonina lub dopamina, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu dobrego samopoczucia. W ciągu ostatnich lat badania naukowe podkreśliły również znaczącą rolę zdrowia układu pokarmowego w zachowaniu równowagi psychicznej i emocjonalnej. Dieta zgodna z zaleceniami NND, obfitująca w błonnik, może pomóc w utrzymaniu odpowiedniej równowagi mikrobioty jelitowej, co jest ważne dla ogólnego zdrowia psychicznego i emocjonalnego (T. L. K. Bear i wsp. 2020).15. Promowanie długowieczności
Osoby zamieszkujące tereny, gdzie tradycyjnie stosuje się dietę nordycką, mają szansę na dłuższe życie i są mniej narażone na występowanie chorób przewlekłych (T. S. H. Jørgensen i wsp., 2019).16. Czy dieta wikingów ma swoje słabości?
Pomimo wielu zalet i niekwestionowanych korzyści dla zdrowia, dieta nordycka nie może przemilczeć swoich ograniczeń. W pierwszym rzędzie, świeże produkty morskie, owoce morza oraz lokalne warzywa mogą być stosunkowo kosztowne. Dlatego też dieta nordycka może nie być dostępna ekonomicznie dla wszystkich. W przypadku tej diety położony jest duży nacisk na spożywanie produktów sezonowych, co oznacza, że dostęp do części z nich jest ograniczony przez większą część roku. Niektórzy mogą uznać, że dieta nordycka jest mniej atrakcyjna, ponieważ w porównaniu z innymi kuchniami świata, takimi jak indyjska czy azjatycka, może brakować jej różnorodności smakowej. Innym utrudnieniem jest czas. W ramach diety nordyckiej zachęca się do ręcznej przygotowywania posiłków od podstaw, co może być czasochłonne i trudne do zrealizowania dla dużej grupy osób. Ponadto, wymaga to zaawansowanego planowania posiłków uwzględniającego dostępność produktów w danym sezonie i regionie. Co ważne, przygotowywanie posiłków z dostępnych surowców w określonej porze roku może wymagać większej kreatywności w kuchni.17. Które osoby powinny omijać tę dietę
Nowy styl karmienia zgodny z dietą nordycką może przynieść wielu osobom korzyści, jednakże nie jest on odpowiedni dla wszystkich. Istnieją pewne grupy ludzi, dla których może być nieodpowiedni lub nawet niebezpieczny. Przede wszystkim są to osoby cierpiące na alergie lub nietolerancje pokarmowe. Ryby i owoce morza są często przyczyną reakcji alergicznej, dlatego należy zachować szczególną ostrożność. Podobnie, gluten powinien być bezwzględnie wyeliminowany z jadłospisu osób chorujących na celiakię. Osoby, które stosują dietę niskowęglowodanową, również nie skorzystają z NND, ponieważ jest ona obfita w produkty zbożowe, warzywa i owoce, dlatego może zawierać więcej węglowodanów. Przed rozpoczęciem każdej diety, w tym diety nordyckiej, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, zwłaszcza w przypadku występowania jakichkolwiek problemów zdrowotnych, alergii pokarmowych czy ograniczeń dietetycznych.18. Podsumowanie nowego programu żywieniowego nordyckiego
Nowy program żywieniowy, znany jako dieta nordycka, jest oparty na tradycyjnych praktykach konsumpcji żywności i stylach życia wikingów. Promuje spożywanie sezonowych i lokalnych produktów, takich jak warzywa, owoce, ryby, owoce morza, orzechy, nasiona oraz produkty zbożowe pełnoziarniste. W tym samym czasie, dieta podkreśla konieczność ograniczenia produktów przetworzonych spożywczych, cukru i soli. Oferuje wiele korzyści zdrowotnych, w tym poprawę zdrowia serca, wspieranie funkcji mózgu i utrzymywanie zdrowego poziomu cukru we krwi, dostarczanie przeciwutleniaczy, pozytywny wpływ na układ pokarmowy oraz pomoc w utrzymaniu lub redukcji masy ciała. Ponadto, nowy program żywieniowy nordycki może poprawić psychiczne samopoczucie i zdrowie poznawcze, poprzez wprowadzenie zdrowych tłuszczów i białek do diety. Jednak, istnieją pewne wady tej diety, w tym koszty, sezonowe ograniczenia, niewielka różnorodność produktów i trudności w dostępności lokalnych produktów. Ponadto, dieta nie jest odpowiednia dla osób z alergią na pokarm, nietolerancją, ograniczeniami dietetycznymi lub na diecie niskowęglowodanowej.
Najnowsze diety
Ekspresowy Shape – plan żywieniowy proteinowy 1600 kcal – 3 tygodnie do lepszej formy
Przyspieszona Transformacja – plan żywieniowy bogaty w białko, 1600 kcal na 14 dni
Zrewolucjonizuj swoje ciało – 7-dniowy szybki plan proteinowy dla niezwykłej redukcji wagi
Ultra Niskowęglowodanowa Przemiana – 4-tygodniowy plan 1600 kcal dla lżejszego i zdrowszego ciała
Pełnia Energii – 4-tygodniowy wysokobiałkowy plan 1500 kcal dla redukcji wagi i wzmocnienia energii
Plan Svena – 4-tygodniowy program 1500 kcal dla zdrowej energii i skutecznej przemiany
Ekspresowa dieta 1300 kcal - szybka redukcja w 4 tygodnie według Svena
Zrób krok ku lepszemu – 4-tygodniowy wysokobiałkowy plan 1400 kcal dla zdrowej redukcji i nowej energii
Fit Body – 4-tygodniowy zdrowy plan redukcyjny 1400 kcal dla najlepszych efektów
Slim Plan 28 – 28-dniowy plan redukcyjny 2000 kcal dla najlepszych efektów i zdrowej przemiany
Wymarzona Forma – 4-tygodniowy plan redukcyjny 1800 kcal dla trwałej przemiany
Protein Power 4 – 4-tygodniowa wysokobiałkowa dieta 2200 kcal dla energii i skutecznej redukcji wagi