Szukaj

Dieta planety ziemskiej a dieta wegetariańska - porównanie

Strona główna Artykuły Dieta planety ziemskiej a dieta wegetariańska - porównanie

Dieta planety ziemskiej a dieta wegetariańska - porównanie

Często zastanawiamy się, jak nasza dieta wpływa nie tylko na nasze zdrowie, ale również na środowisko naturalne. Wiele dyskusji wokół ograniczenia spożycia mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego. W 2019 roku w czasopiśmie The Lancet ukazał się raport, w którym między innymi przedstawiono zasady diety planety ziemskiej. W jaki sposób ona różni się od popularnej diety wegetariańskiej? Dlaczego została opracowana i jak ją praktykować?

Spis treści

1. Wegetariański sposób odżywiania

Wegetarianizm jest metodą żywienia, która polega na wykluczeniu z jadłospisu wszelkich odmian mięsa, włączając w to ryby i owoce morza. Pozwala się na spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak jaja i produkty mleczne. Są różne powody, dla których ludzie decydują się na ten rodzaj diety, zwykle jest to kwestia indywidualna. Może to być troska o zdrowie, dbałość o środowisko, sprzeciw wobec zabijania i krzywdzenia zwierząt hodowlanych, czynniki kulturowe, religijne oraz osobiste preferencje. Wegetarianizm nie jest nowym pojęciem. Koncepcja wegetariańskiej diety jest znana od stuleci. W starożytnym Egipcie stosowano dietę wegetariańską w celu oczyszczenia organizmu zarówno w kontekście medycznym, jak i rytualnym. Ten sposób odżywiania jest szczególnie powszechny w kulturze indyjskiej. Hindusi sprzeciwiają się zabijaniu i przemocy wobec zwierząt. Do dziś większość wyznawców hinduizmu uważa dietę wegetariańską za idealny sposób odżywiania i nie spożywa mięsa.

2. Plan zdrowotny dla planety

W roku 2019, Komisja EAT-Lancet opublikowała swój raport, którego głównym celem było określenie sposobu odżywiania, który byłby zdrowy dla ludzi, przyjazny dla środowiska i umożliwiałby zaspokojenie potrzeb żywieniowych rozwijającej się populacji świata, która ma osiągnąć 10 miliardów osób w 2050 roku. Autorzy podkreślają, że obecnie niezdrowe diety stanowią większe zagrożenie dla zdrowia i śmiertelności ludzi niż alkohol, narkotyki, tytoń i niebezpieczne kontakty seksualne razem wzięte. Dlatego też konieczne stało się podjęcie działań zapobiegających degradacji środowiska i ochrona ludzkości przed niedożywieniem i chorobami. W raporcie przedstawiono sposób odżywiania nazwany dietą dla zdrowia planety (planetary health diet), którą w skrócie określa się jako dietę planetarną. Zasady tej diety zostały przedstawione na talerzu, gdzie połowa zajęta jest przez owoce i warzywa. Na drugiej połowie znajdują się pełne ziarna zbóż, białko roślinne (strączki, orzechy), oleje roślinne, zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe, umiarkowane ilości mięsa i nabiału oraz minimalna ilość warzyw skrobiowych i cukru. Badacze podkreślają, że kluczowe jest ograniczenie spożycia mięsa, zwłaszcza czerwonego, nabiału i warzyw skrobiowych, ponieważ obecna konsumpcja tych produktów jest znacznie wyższa niż zalecana. Autorzy podkreślają, że celem diety planetarnej nie jest promowanie konkretnych produktów, ale ustalenie grup żywności wraz z zakresami spożycia, które powinny być dostosowane do lokalnych warunków i tradycji. Dieta planetarna jest mniej restrykcyjna niż dieta wegetariańska lub wegańska. Elastyczne zasady pozwalają dostosować dietę do swoich preferencji i uwarunkowań kulturowych. W raporcie omówiono także temat zrównoważonego produkcji żywności. Należy podkreślić, że produkcja mięsa ma duży wpływ na środowisko, wymaga ogromnych ilości wody i pozostawia duży ślad węglowy. Konieczne są działania, w tym upowszechnienie i wprowadzenie na szerszą skalę zasad diety planetarnej oraz zmniejszenie strat i marnotrawstwa żywności, co idealnie współgra z ruchem Zero Waste. Ostatnim działaniem jest doskonalenie praktyk produkcyjnych poprzez optymalny dobór roślin uprawnych, nawożenie roślin na podstawie bilansu nawozowego, efektywne wykorzystanie zasobów wodnych oraz dążenie do redukcji emisji gazów cieplarnianych i wspieranie bioróżnorodności.

3. Porównanie diety opartej na planecie i diety wegańskiej

Należy zaznaczyć, że weganizm może również być przyjazny dla środowiska i zdrowia, pod warunkiem, że składa się z wysokiej jakości produktów. Niezależnie od wybranego sposobu odżywiania, warto rozważyć, jaki znaczący wpływ na zdrowie i środowisko ma to, co spożywamy. Troska o zdrowie planety nie musi wiązać się z radykalnymi zmianami i całkowitym rezygnowaniem z ulubionych potraw. Nawet najmniejsze modyfikacje, które pozwalają na poprawę nawyków, przyniosą znaczący skutek.
Zródło

McEvoy C.T., Temple N., Woodside J.V., Vegetarian diets, low-meat diets and health: A review, „Public Health Nutrition” 2012, 15(12), 2287–2294.
Summary Report of the EAT-Lancet Commission,
eatforum.org/eat-lancet-commission/eat-lancet-commission-summary-report (25.03.2021).
Willett W. et al., Food in the Anthropocene: the EAT-Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems, „Lancet” 2019, 393(10170), 447–492.