Szukaj
Język
Dieta o niskiej zawartości białka - zasady, korzyści, kto powinien ją przestrzegać
Spis treści
1. Które osoby powinny przestrzegać diety o niskiej zawartości białka
Dieta o niskiej zawartości białka jest szczególnie odpowiednia dla jednostek walczących z konkretnymi schorzeniami, które wymagają ograniczenia spożycia białka w ramach ich regularnego planu żywieniowego.2. Ludzie z przewlekłą chorobą nerek
Przewlekła choroba nerek (PChN) obejmuje stopniowe pogarszanie się funkcji nerek. Ograniczenie dostępu do białka wspiera zmniejszenie obciążenia tego organu i spowalnia postęp choroby. Dieta niskobiałkowa może również pomóc w regulowaniu poziomu fosforu i potasu we krwi, co jest niezmiernie ważne dla osób chorujących na PChN (T. Naber, S. Purohit 2021).3. Ludzie z problemami niewydolności wątroby
Osoby, które mają do czynienia z niewydolnością wątroby, a zwłaszcza te, które znajdują się w podeszłym wieku choroby, mogą skorzystać na przyjęciu diety o niskiej zawartości białka. Ograniczenie spożycia białka pomaga zmniejszyć wytwarzanie amoniaku, co może zapobiec wystąpieniu encefalopatii wątrobowej – poważnego powikłania, które może wystąpić w przebiegu niewydolności wątroby (V. K. Br, S. K. Sarin 2023).4. Ludzie z fenyloketonurią
Fenyloketonuria (PKU) jest genetycznie uwarunkowanym zaburzeniem metabolicznym, w którym organizm nie potrafi prawidłowo przetwarzać aminokwasu zwanego fenyloalaniną. Osoby z PKU muszą ograniczać spożycie białka, aby zapobiec nadmiernemu gromadzeniu się fenyloalaniny we krwi, ponieważ może to prowadzić do poważnych uszkodzeń mózgu (F. J. van Spronsen i wsp. 2021). Poza wymienionymi chorobami, dieta niskobiałkowa znajduje również zastosowanie w leczeniu innych rzadkich zaburzeń metabolicznych, takich jak homocystynuria lub tyrozynemia, a także u osób poddawanych dializie i z pewnymi schorzeniami trzustki.5. Zasady diety o małej ilości białka
Dieta o małej ilości białka jest specjalnym planem żywieniowym, który wymaga przestrzegania kilku podstawowych zasad. Główną zasadą tej diety jest ograniczenie spożycia białka do poziomu, który jest dobrze tolerowany przez chorego. Uważa się, że ilość białka w diecie powinna być ograniczona do poziomu 0,61 g na kilogram masy ciała, dlatego procentowa zawartość białka w codziennym menu jest zmniejszona do 5%10% wartości energetycznej diety. Jednak ilość tego składnika powinna być indywidualnie określona przez lekarza i dietetyka, aby chronić chore narządy i zmniejszyć ilość wytwarzanych toksycznych produktów przemiany białkowej. Dostawa tego składnika nie powinna być jednak zbyt niska, aby nie doprowadzić do wytłuszczenia organizmu. Ważne jest także pamiętanie, że zawartość białka w diecie może się zmieniać w trakcie leczenia. W praktyce oznacza to zmniejszenie ilości produktów bogatych w białko, takich jak mięso, ryby, jaja, nasiona strączkowe i większość produktów mlecznych na rzecz produktów o niskiej zawartości białka, w tym produktów specjalistycznych. Bardzo ważnym elementem diety o małej ilości białka jest zwiększenie spożycia węglowodanów i tłuszczów, aby zapewnić organizmowi odpowiednią ilość energii. Węglowodany powinny pochodzić głównie z produktów zbożowych, owoców oraz warzyw, w tym skrobiowych, takich jak ziemniaki. Tłuszcze nienasycone, takie jak oliwa z oliwek, awokado, orzechy i nasiona, powinny również odgrywać znaczącą rolę w menu. Nie mniej ważne jest kontrolowanie spożycia fosforu i potasu. Produkty bogate w fosfor, takie jak wędliny, nabiał, mięso, ryby, orzechy i nasiona, powinny być ograniczone, ponieważ nadmiar tego pierwiastka może być szkodliwy dla osób z chorobami nerek. W przypadku niektórych pacjentów może być również konieczne ograniczenie spożycia potasu. W tym przypadku należy unikać produktów bogatych w ten pierwiastek, takich jak banany, pomidory i ziemniaki.6. Niska w przyswajaniu dieta białkowa
Niska w przyswajaniu dieta białkowa jest doskonałym rozwiązaniem dla jednostek, które muszą ograniczyć spożycie białka oraz cierpią na zaburzenia trawienne. Łączy ona dwa kluczowe elementy: ograniczenie spożycia białka w celu odciążenia chorych organów oraz jedzenie, które nie powoduje dyskomfortu żołądkowego. W tej diecie unika się smażonych, tłustych i wysoko przetworzonych produktów, które mogą spowodować problemy z trawieniem. Zamiast tego zaleca się przygotowywanie posiłków metodami takimi jak gotowanie na parze, duszenie i pieczenie. Dzięki temu można zachować wartości odżywcze produktów, a jednocześnie uczynić je łatwiej przyswajalnymi. Regularne spożywanie małych posiłków co 3-4 godziny pomaga utrzymać stały poziom energii i zapobiega przeciążeniu układu trawiennego. Ważne jest również unikanie ostrych przypraw, które mogą podrażniać żołądek i jelita, a zamiast nich stosowanie łagodnych ziół i przypraw. W diecie powinno się wybierać świeże, gotowane warzywa oraz dojrzałe, miękkie owoce, które są łatwostrawne i bogate w niezbędne składniki odżywcze. Produkty zbożowe, takie jak biały ryż, proso i chleb łatwo przyswajalny, dostarczają niezbędnych węglowodanów i energii, ale nie obciążają nadmiernie układu pokarmowego. Ponadto należy pić dużo wody i unikać napojów gazowanych oraz zawierających kofeinę, które mogą powodować wzdęcia i dyskomfort. Zastosowanie tych zasad niskiej w przyswajaniu diety białkowej może znacznie poprawić komfort trawienny, wspomóc regenerację organizmu i przyczynić się do ogólnej poprawy stanu zdrowia (H. Ciborowska, A. Rudnicka 2021).7. Konsekwencje uboczne diety niskobiałkowej
Dieta niskobiałkowa, która może przynieść pewne korzyści osobom z określonymi schorzeniami, może również prowadzić do niepożądanych efektów. Ograniczenie spożycia białka może prowadzić do utraty masy mięśniowej i spowolnienia procesu regeneracji tkanek. Co więcej, często prowadzi do niedoborów witamin z grupy B, wapnia i żelaza, które mogą objawiać się zmęczeniem, osłabieniem, problemami pamięciowymi, utratą masy kostnej oraz zwiększonym ryzykiem osteoporozy lub anemii. Dieta ta może również wpływać na metabolizm. Może prowadzić do spadku poziomu energii i zakłóceń równowagi elektrolitów, które mogą przejawiać się jako skurcze mięśni lub zaburzenia pracy serca. Zwiększone spożycie węglowodanów, zwłaszcza prostych, może prowadzić do zaparć i zmian poziomu glukozy we krwi, co może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Osoby stosujące dietę niskobiałkową mogą również doświadczać zmian w apetycie i nastroju, a długoterminowe niedobory składników odżywczych mogą osłabiać układ odpornościowy i zwiększać ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych. Aby zminimalizować te efekty uboczne, dieta powinna być starannie zaplanowana i monitorowana. Regularne konsultacje z dietetykiem i lekarzem są niezbędne, aby zaspokoić wszystkie potrzeby żywieniowe i skutecznie zarządzać zdrowiem.8. Praktyczne wskazówki dotyczące przyjmowania diety niskobiałkowej
Stosowanie diety niskobiałkowej wymaga starannej organizacji i ciągłego nadzoru, aby była ona skuteczna i bezpieczna. Oto kilka użytecznych porad, które mogą pomóc w jej zastosowaniu. 1. Planuj posiłki z wyprzedzeniem, aby uniknąć szybkich wyborów żywieniowych i omijać produkty, które mogą zawierać zbyt dużo białka. Przygotowanie posiłków na kilka dni pozwoli na utrzymanie diety. Upewnij się, że posiłki są różnorodne i zrównoważone, aby zapewnić ciału wszystkie niezbędne składniki odżywcze. 2. Zamień produkty o wysokiej zawartości białka na ich niskobiałkowe zamienniki. Na przykład – zamiast tradycyjnego chleba czy makaronu wybierz specjalne wersje niskobiałkowe. Możesz też wykorzystać roślinne zamienniki mleka, np. jogurty kokosowe, ser kokosowy, napój ryżowy czy migdałowy. 3. Eksperymentuj z różnymi warzywami i owocami, które są niskobiałkowe i pełne potrzebnych witamin i składników mineralnych. 4. W miarę możliwości, unikaj przetworzonej żywności, która często zawiera ukryte źródła białka i inne składniki, które mogą mieć negatywny wpływ na twoje zdrowie. Staraj się gotować w domu, masz wtedy pełną kontrolę nad składnikami używanymi do przygotowania posiłków. 5. Jeśli jesz poza domem, powiadom personel restauracji o swoich ograniczeniach dietetycznych. Wybieraj dania zgodne z zasadami diety niskobiałkowej i nie wahaj się prosić o modyfikacje potraw. 6. Wykorzystaj aplikacje do prowadzenia dziennika żywieniowego, np. Aplikację Fabryka Siły. Umożliwiają one dokładne rejestrowanie spożywanych pokarmów i ich wartości odżywczych. Pomagają w lepszym zarządzaniu dietą i monitorowaniu zawartości białka w jadłospisie. 7. Poinformuj rodzinę i przyjaciół o swoich ograniczeniach dietetycznych. Ich wsparcie i zrozumienie mogą pomóc w przestrzeganiu diety, zwłaszcza w trakcie wspólnych posiłków czy spotkań. 8. Regularnie wykonuj badania laboratoryjne, aby sprawdzić, czy dostarczasz odpowiednią ilość składników odżywczych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niedoborów skonsultuj się z lekarzem w celu dobrania odpowiedniej suplementacji. 9. Utrzymuj regularny kontakt z dietetykiem, aby monitorować postępy i w razie potrzeby dostosowywać dietę. Dietetyk może również pomóc w tworzeniu różnorodnego i zbilansowanego jadłospisu.
