Czy to naprawdę jest jadłospis paleolityczny – czy przynosi jakiekolwiek korzyści?
Spis treści
1. Podstawowe zasady diety paleo
Nazwa diety pochodzi od epoki kamienia łupanego, paleolitu, która trwała ponad dwa miliony lat i zakończyła się niedawno, zaledwie 11 tysięcy lat temu. W tym okresie formy przedludzkie ewoluowały w kierunku kształtowania się człowieka. Przedstawiciele naszego gatunku prowadzili wówczas gospodarkę łowiecko-zbieracką, która uległa zakończeniu dopiero w momencie przełomowego wydarzenia, jakim była neolityczna rewolucja, mająca miejsce około 10 tysięcy lat temu, w wyniku której powstało rolnictwo i hodowla zwierząt. Dieta paleo opiera się na idei spożywania jedzenia, które było dostępne dla naszych przodków w epoce paleolitu. Nie jest to typowa dieta, której celem jest poprawa wyglądu sylwetki w ciągu 10 tygodni, nie posiada specjalnych faz, czasu trwania, ani skomplikowanych protokołów. Styl życia paleo polega po prostu na podejmowaniu odpowiednich wyborów żywieniowych, nie wymaga nawet liczenia kilokalorii. Na drodze do sklepu powinieneś odczuwać się jak człowiek z epoki kamienia łupanego, który przemierza dżunglę w poszukiwaniu jedzenia, takiego jak mięso, owoce, orzechy, nieprzetworzone produkty.2. Skuteczność potwierdzona przez badania naukowe
Dieta paleo zyskała dużą popularność, ponieważ przyciągnęła uwagę samych uczonych, którzy przetestowali jej skuteczność w licznych publikacjach i porównali ją z innymi dietami. Na przykład badanie z 2016 roku pod kierownictwem dr Julii Otten. Uczestnicy tego eksperymentu przestrzegali zasad diety paleo, czyli w ich diecie dominowały produkty takie jak magra mięsa, ryby, owoce morza, warzywa i owoce. Jednocześnie unikali całkowicie produktów zbożowych, mleka, roślin strączkowych, przetworzonych tłuszczów, przetworzonych cukrów i soli. Autorzy badania zlecili jednej grupie wykonywanie specjalnego programu treningowego trzy razy w tygodniu. Mimo że badanie trwało tylko 12 tygodni, dieta paleo w połączeniu z aktywnością fizyczną pozwoliła uczestnikom na zrzucenie średnio 7,1 kg i utratę 8 cm w obwodzie talii. Obserwowano także poprawę wielu markerów, np. spadku hemoglobiny glikowanej (HbA1C) i spadku ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Można sądzić, że uczestnicy obciążali się, jednak prawda jest całkowicie inna. Pozwolono im na spożywanie tyle jedzenia, ile chcieli, o ile trzymali się zasad diety paleo. Zwolennicy diety paleo podkreślają, że wśród ludności żyjącej w epoce łowców-zbieraczy rzadko pojawiały się choroby układu krążenia, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2 i nowotwory. Jest również interesujące, że badania kości homininów, którzy żyli w późnym paleolicie, wykazały cechy charakterystyczne dla kości aktualnie żyjących sportowców wyczynowych.3. Najważniejsze korzyści
– Całkowite wyeliminowanie produktów przetworzonych; – wysoki poziom sytości i tłumienie głodu – prawdopodobnie wynika to z kombinacji dużych ilości produktów mięsnych, owoców i warzyw, w wyniku czego dieta jest bogata w białko i błonnik; – zdrowie układu krwionośnego i błon komórkowych – jest to rezultatem dużej ilości spożywanych zdrowych tłuszczów, w tym zwłaszcza kwasów omega-3, które znajdują się w tłustych rybach; – brak konieczności liczenia kalorii i makroskładników; – redukcja tkanki tłuszczowej i jednoczesne utrzymanie tkanki mięśniowej, jednak w dużej mierze efekty te osiągnięte są dzięki regularnej aktywności fizycznej, która jest kluczowa w diecie paleo.4. Wady diety paleo
Niekorzystne aspekty tego stylu odżywiania nie są związane z wartością odżywczą, ale z ideologią całego ruchu. W rzeczywistości nie możemy być pewni, jak wyglądała dieta naszych przodków. Są dowody na to, że w okresie paleolitu w niektórych regionach globu spożywano nawet 100g błonnika na dobę. Konieczność eliminacji produktów roślinnych i ziemniaków wydaje się nieuzasadniona. Nie ma rzeczywistych dowodów na to, że te produkty negatywnie wpływają na nasze zdrowie i wygląd ciała. Ponadto, dieta może być trudna do realizacji ze względu na wykluczenie produktów zbożowych, które zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia powinny stanowić główne źródło energii, zwłaszcza dla mózgu. W przypadku diety paleo większość kalorii pochodzi z produktów zwierzęcych, co prowadzi do spożywania większych ilości tłuszczów zwierzęcych, szczególnie kwasów tłuszczowych nasyconych. Kolejnym minusem tej diety jest wykluczenie mleka i produktów mlecznych, co może prowadzić do niedoboru wapnia lub witaminy D. Wiele eliminacji produktów kluczowych dla zdrowia sprawia, że do organizmu nie dostarczamy odpowiedniej ilości witamin lub składników mineralnych, co czyni dietę niezrównoważoną. Ranking przygotowany przez platformę internetową U. S. News & World Report ukazuje, jak wysoko eksperci oceniają popularne diety. Zgodnie z analizą z 2017 roku, dieta paleo znajdowała się na końcu listy, co oznacza, że jest uważana za najmniej bezpieczną dietę. Specjaliści stwierdzają, że diety bogate w białko, takie jak dieta paleo, mogą tłumić uczucie głodu, ale również obciążać nerki i wątrobę.