Szukaj

Czy te substancje są naprawdę alergenami czy powinny być wykluczone z diety?

Strona główna Artykuły Czy te substancje są naprawdę alergenami czy powinny być wykluczone z diety?

Czy te substancje są naprawdę alergenami czy powinny być wykluczone z diety?

W ostatnim czasie coraz więcej osób decyduje się na aktualne trendy żywieniowe. Obecnie bardzo popularnym trendem stała się moda na wykluczanie z diety produktów uznawanych za potencjalne alergeny. Wiele znanych osób związanych z branżą fitness opowiada się za eliminacją produktów zawierających gluten i mleko, twierdząc że ich spożywanie może mieć wyłącznie negatywne konsekwencje dla zdrowia. Jednakże, nie należy zapominać, że nie każdy jest uczulony na te produkty. Istnieją osoby, które są szczególnie wrażliwe na niektóre składniki żywności, ale nie oznacza to, że każdy musi unikać ich spożycia. Warto zastanowić się nad tym, czy nie lepiej byłoby spożywać te produkty, które chcemy, a nie podążać za modą i eliminować je bez powodu.

Spis treści

1. Reakcje uczuleniowe i alergeny

Alergia polega na występowaniu reakcji immunologicznej, która wiąże się z tworzeniem się przeciwciał, które po połączeniu z antygenem prowadzą do uwalniania różnych substancji, które są tzw. mediatorami stanu zapalnego. Objawy alergii są bardzo zróżnicowane. Możliwe są pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, alergiczne stan zapalny jamy ustnej, refluks żołądkowo-przełykowy, wstrząs anafilaktyczny, alergiczny nieżyt nosa, astma, nieżyt ucha środkowego, przewlekła reakcja alergiczna żołądka i dwunastnicy oraz biegunka. Te objawy dotyczą wyłącznie osób, które są uczulone na dany składnik pokarmowy. Skutki uboczne po spożyciu danego produktu nie powinny występować u zdrowych osób. W Polsce dostępna jest lista produktów, które mogą wywoływać reakcje uczuleniowe lub nietolerancji, są to: zboża zawierające gluten, jak pszenica, żyto, jęczmień, owies, orkisz oraz ich produkty pochodne; skorupiaki i produkty pochodne; jaja i produkty pochodne; ryby i produkty pochodne; orzechy ziemne (arachidowe) i produkty pochodne; soja i produkty pochodne; mleko i produkty pochodne; orzechy, jak migdały, pistacje, orzechy włoskie, orzechy laskowe, orzechy nerkowca, orzeszki pekan, orzechy brazylijskie, orzechy makadamia i produkty pochodne; seler i produkty pochodne; gorczyca i produkty pochodne; nasiona sezamu i produkty pochodne; dwutlenek siarki oraz siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 ml/l w przeliczeniu na całkowitą zawartość SO2 w produkcie; łubin i produkty pochodne; mięczaki i produkty pochodne.

2. Kategorie reakcji uczuleniowych

U dorosłych osób można rozróżnić trzy różne typy reakcji, które mogą wystąpić po spożyciu substancji wywołującej nadwrażliwość. Są to:

3. Natychmiastowa reakcja alergiczna

– objawy kliniczne pojawiają się tutaj bezpośrednio po spożyciu alergenu, najpóźniej po 10 minutach. Może to być zarówno łagodny przypadek pokrzywki, jak i poważny wstrząs anafilaktyczny;

4. Alergiczna reakcja cytotoksyczna

Ta reakcja rozwija się w różnych tkankach i narządach. Przeciwciała są skierowane przeciwko antygenom, które są obecne na powierzchni własnych komórek organizmu. W wyniku tego dochodzi do zniszczenia komórek oraz aktywacji innych mechanizmów układu immunologicznego.

5. Immunologiczna odpowiedź z poziomu kompleksów immunologicznych

Objawy tej postaci alergii mogą wystąpić nawet po kilku godzinach aż do kilku dni po spożyciu alergenu. W przypadku rozpoznania alergii na konkretny składnik pokarmowy, niezbędne jest usunięcie go z diety, aby zapobiec wystąpieniu niepokojących objawów. Alergia może przybierać łagodniejsze formy, takie jak pokrzywka lub podrażnienie skóry, jednak jeśli alergen nie zostanie wyeliminowany z naszej diety pomimo rozpoznania alergii, możliwe jest również pojawienie się poważniejszych objawów, takich jak wstrząs anafilaktyczny.

6. Dieta eliminacyjna

Dieta eliminacyjna służy do identyfikacji i leczenia składników pokarmowych, które wywołują reakcje alergiczne. Jeśli okazuje się, że konkretny składnik wywołuje uczulenie, należy go wyeliminować z diety. Po jakimś czasie można spróbować stopniowo wprowadzić go z powrotem do posiłków, jednak powinno to być zrobione ostrożnie i w małych ilościach. Jeśli nie wystąpią żadne objawy alergiczne, można stopniowo zwiększać dawkę alergenu. Jednak, jeśli wcześniej wystąpiła dość silna reakcja alergiczna, nie musimy ponownie wprowadzać go do diety. Ważne jest również zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia w składniki odżywcze, aby uniknąć niedoborów, które mogą wystąpić w wyniku całkowitego usunięcia produktu z diety. Wówczas, aby zapobiec niedoborom, szczególnie witamin i składników mineralnych, należy zwrócić uwagę na produkty, które są również dobrym źródłem tych składników.

7. Jak możemy być pewni, że mamy do czynienia z prawdziwą alergią?

Coraz częściej obserwuje się trend unikania produktów uważanych za alergizujące, bez żadnej racjonalnej podstawy. Zbyt wiele osób wyklucza te produkty z diety, podążając za modą alergizującą. Jednak zanim postanowimy całkowicie wyeliminować dany alergen z naszej diety, warto poznać swoje ciało. Aby to osiągnąć, zaleca się rozpoczęcie zbilansowanej diety, która zawiera wszystkie niezbędne makroskładniki, witaminy i składniki mineralne. Jeśli nie mamy doświadczenia w dziedzinie dietetyki, powinniśmy skorzystać z piramidy zdrowego odżywiania i prowadzić aktywny tryb życia. Jeśli podczas stosowania takiej diety nie odczuwamy żadnych negatywnych objawów, nie ma powodu, aby wykluczyć dany produkt z naszej codziennej diety. Jednak jeśli doświadczamy niepokojących objawów, takich jak wysypka, pokrzywka, katar, bóle brzucha, nudności itp., warto rozważyć wprowadzenie diety eliminacyjnej. Najlepiej skonsultować się ze specjalistą, który pomoże nam zdiagnozować problem i odpowiednio zbilansować dietę. Rozpoznanie alergenu często opiera się na metodzie prób i błędów. Możemy zacząć eliminować najbardziej alergizujące produkty, takie jak mleko, jaja czy produkty zbożowe zawierające gluten. Taką dietę warto prowadzić przez kilka tygodni, aż do całkowitego ustąpienia objawów. Następnie możemy ponownie wprowadzić do diety wykluczony produkt i obserwować, czy objawy powrócą. Jeśli tak, oznacza to, że ten produkt wywołuje u nas reakcję alergiczną. W takim przypadku konieczne jest całkowite wyeliminowanie go z diety, aby minimalizować ryzyko wystąpienia niekorzystnych objawów.
Zródło

Dzwolak W., Zarządzanie alergenami w produkcji produktów spożywczych, „Problemy Jakości” 2015, 4, 29–31.
Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H., Zasady żywienia człowieka, Warszawa 2000.
Rosello R., Alergie. Naturalne sposoby leczenia, Warszawa 2009.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.
Wróblewska B., Jędrychowski L., Żywność a alergia, „Żywność. Technologia. Jakość” 1998, 5(2), 5–15.