Szukaj

Czy przejście na dietę bezproduktową jest korzystne dla zdrowia?

Strona główna Artykuły Czy przejście na dietę bezproduktową jest korzystne dla zdrowia?

Czy przejście na dietę bezproduktową jest korzystne dla zdrowia?

Zainteresowanie wpływem produktów mlecznych na zdrowie ludzkie stale rośnie. Niektórzy twierdzą, że te produkty spożywcze nie mają pozytywnego wpływu na naszą kondycję fizyczną, co skłoniło wielu ludzi do rezygnacji z ich konsumpcji. Czy ograniczenie spożycia produktów mlecznych ma sens z punktu widzenia zdrowia? Konieczne jest ustalenie, czy najpopularniejsze mity na temat produktów mlecznych są zgodne z najnowszymi wynikami badań naukowych.

Spis treści

1. Mleko jako czynnik zaostrzający trądzik

Należy podkreślić, że u niektórych osób konieczna jest eliminacja produktów mlecznych z ich diety. Szczególnie dotyczy to osób z trądzikiem, przewlekłą chorobą zapalną skóry o złożonej etiologii. Za przyczynę zaostrzania objawów trądziku po spożyciu produktów mlecznych uważa się podwyższony poziom IGF-1, czyli insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1. Skutkiem jest wzmożona produkcja sebum, co prowadzi do nasilenia objawów skórnych. Inne czynniki odżywcze wpływające na zaostrzenie objawów trądziku to wysoko przetworzone produkty żywnościowe, wysoka ładunek glikemiczny posiłków oraz przyjmowanie suplementów z witaminą B12. Trzeba jednak pamiętać, że trądzik może być spowodowany przez wiele innych czynników, takich jak zmiany hormonalne, stres, typ skóry, zakażenia skóry bakteryjne lub pasożytnicze. Badanie metaanalizujące wpływ spożycia produktów mlecznych na ryzyko rozwoju trądziku sugeruje, że taka zależność może wystąpić, jednak autorzy zalecają interpretację tych wyników z ostrożnością ze względu na duże zróżnicowanie grupy badanej. Należy mieć na uwadze, że istnienie takiej zależności może być, ale nie musi, i nie można stwierdzić, że wyłącznie produkty mleczne odpowiadają za zaostrzenie objawów trądziku.

2. Diagnoza osteoporozy i znaczenie mleka

Osteoporoza jest schorzeniem, które cechuje się postępującą utratą masy kości, prowadzącą do przewlekłego niedoboru wapnia w diecie. Badanie przeprowadzone przez L. Wadolowską i współpracowników w 2013 roku potwierdziło, że regularne spożywanie produktów mlecznych może zapobiegać utracie masy kości. Warto pamiętać, że produkty mleczne są doskonałym źródłem wapnia, który pokrywa od 45 do 70% zapotrzebowania na ten składnik. Dlatego też osoby, które eliminują produkty mleczne z diety, powinny dostarczać wapń z innych źródeł, takich jak fasola, suszone śliwki i daktyle, kasza gryczana, sezam, sardynki, brokuły, jarmuż, migdały, produkty wzbogacone oraz woda wysoko zmineralizowana. W ten sposób można zapobiec niedoborom wapnia i w konsekwencji rozwojowi osteoporozy.

3. Produkty mleczne w odniesieniu do schorzeń układu krążenia

Obecnie, jednym z głównych czynników śmiertelności na świecie są choroby układu krążenia. Dieta odgrywa kluczową rolę w ich występowaniu. Badania wskazują, że spożywanie produktów mlecznych nie podnosi ryzyka wystąpienia tych schorzeń, zwłaszcza jeśli chodzi o niskotłuszczowe produkty mleczne (S. Rozenberg i wsp. 2016). Jedna z metaanaliz sugeruje zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia chorób układu krążenia, w tym udarów mózgu i chorób wieńcowych, w wyniku spożywania niskotłuszczowych produktów mlecznych (L. Q. Qin i wsp. 2015). Jednak, konieczne są dalsze badania w kontekście wpływu pełnotłustych produktów mlecznych na zdrowie.

4. Współzależność między spożywaniem nabiału, otyłością i cukrzycą typu 2

Istnieje zależność między spożyciem nabiału a wagą ciała, która wynika z procesów takich jak lipoliza, lipogeneza oraz absorpcja kwasów tłuszczowych. W praktyce oznacza to, że spożywanie nabiału pomaga w rozpadzie tłuszczów, zmniejsza ich produkcję i wchłanianie z przewodu pokarmowego. Badania wykazują także, że białka mlekowe mogą regulować apetyt i spożycie pokarmu. Dla dzieci, spożywanie produktów mlecznych w diecie może zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia otyłości, a dla dorosłych może poprawiać ogólną utratę tkanki tłuszczowej. Dla osób chcących schudnąć, spożywanie nabiału podczas redukcji kalorycznej może ułatwiać utratę wagi poprzez wzmacnianie spalania tłuszczu zapasowego. Dodatkowe badania sugerują, że spożywanie fermentowanych produktów mlecznych, jogurtów i serów może zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.

5. Produkty mleczne i nowotwory: Złożony wpływ na procesu karcygenezy

Wpływ produktów mlecznych na karcygenezy nie jest jednoznaczny, może być zarówno pozytywny, jak i negatywny. Spowodowane jest to wysoką koncentracją IGF-1. Z jednej strony, wapń, laktowerryna oraz produkty fermentacji mają pozytywny wpływ na zapobieganie rozwojowi nowotworów. Z drugiej strony, działanie aminokwasów w mleku może być zarówno pozytywne, jak i negatywne.

6. Nietolerancja i uczulenie na produkty mleczne

Diety bez laktozy zachowują swoją popularność, choć ich stosowanie jest odpowiednie głównie w sytuacji nietolerancji laktozy (hipolaktazji), która często mylnie kojarzona jest z alergią. Laktoza jest cukrem podwójnym, występującym w produktach mlecznych, a odpowiedzialny za jego rozkład jest enzym laktaza. W okresie dzieciństwa produkcja laktazy jest najwyższa, a wraz z wiekiem zmniejsza się, co często prowadzi do wystąpienia nieprzyjemnych objawów ze strony przewodu pokarmowego o różnym stopniu nasilenia, np. bólów brzucha, nudności, wymiotów, wzdęć. Często całkowite wyeliminowanie produktów mlecznych z diety osoby z nietolerancją nie jest konieczne, ponieważ niektóre produkty mogą być dobrze tolerowane. Można znaleźć również wiele produktów mlecznych, które praktycznie nie zawierają laktozy, jak np. sery dojrzewające przez długi czas. Jeśli chodzi o uczulenie na białka mleka krowiego, dotyczy ono przede wszystkim niemowląt i małych dzieci, które zwykle z niego wyrastają. Wiąże się to z osiągnięciem dojrzałości immunologicznej organizmu. W rozwoju uczulenia bierze udział układ odpornościowy, a w wystąpienie nietolerancji nie są angażowane systemy immunologiczne organizmu. Kluczowe jest to, że pojawienie się uczulenia wymusza całkowitą rezygnację ze spożywania produktów mlecznych. W tym przypadku zawartość laktozy nie odgrywa roli. W przypadku nietolerancji całkowite wyeliminowanie produktów mlecznych może nie być konieczne.

7. Czy produkty mleczne mogą być cennym elementem diety? Krótkie streszczenie

Produkty mleczne odgrywają kluczową rolę w zaleceniach żywieniowych dla naszej populacji. Są one przede wszystkim źródłem dobrze przyswajalnego białka i wapnia, a także dostarczają organizmowi witamin (A, D, E, K) oraz składników mineralnych (magnez, cynk, fosfor, potas). Fermentowane produkty mleczne, jak kefir i maślanka, są cennym źródłem probiotyków, które wspierają pracę układu pokarmowego i układu odpornościowego. Istnieją jednak różnorodne produkty dostępne na rynku, w tym produkty mniej wartościowe pod względem żywieniowym, jak wysoko przetworzone serki, sery topione, jogurty smakowe, ale także naturalne sery, jogurty i mleko, które są bogate w ważne składniki odżywcze. Ilość dodatków i stopień przetworzenia mają w tym przypadku kluczowe znaczenie. Warto ocenić znaczenie produktów mlecznych w kontekście zachowania dobrego stanu zdrowia, a także zwrócić uwagę na fakt, że szeroko rozpowszechnione opinie na temat produktów mlecznych nie zawsze odpowiadają faktom potwierdzonym w badaniach naukowych. U większości osób nie ma uzasadnionych wskazań do wyeliminowania produktów mlecznych z codziennego jadłospisu.
Zródło

Aune D. et al., Dairy products and colorectal cancer risk: a systematic review and meta-analysis of cohort studies, „Annals of Oncology” 2012, 23, 37–45.
Juhl Ch.R. et al., Dairy Intake and Acne Vulgaris: A Systematic Review and Meta-Analysis of 78,529 Children, Adolescents, and Young Adults, „Nutrients” 2018, 10(8), 1049.
Lu W. et al., Dairy products intake and cancer mortality risk: a meta-analysis of 11 population-based cohort studies, „Nutrition Journal ” 2016, 15(1), 91.
Qin L.Q. et al., Dairy consumption and risk of cardiovascular disease: an updated meta-analysis of prospective cohort studies, „Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition” 2015, 24(1), 90–100.
Rozenberg S. et al., Effects of Dairy Products Consumption on Health: Benefits and Beliefs – A commentary from the Belgian Bone Club and the European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis, Osteoarthritis and Musculoskeletal Diseases, „Calcified Tissue International” 2016, 98, 1–17.
Thorning T.K. et al., Milk and dairy products:good or bad for human health? An assessment of the totality of scientific evidence, „Food & Nutrition Research” 2016, 22(60), 32527.
Wadolowska L. et al., Produkty mleczne, dieta wapń i zdrowie kości: możliwość zapobiegania osteoporozie u kobiet: doświadczenia polskie, „Nutrients” 2013, 5(7), 2684–2707.
Zhang K. et al., Fermented dairy foods intake and risk of cancer, „International Journal of Cancer” 2019, 144(9), 2099–2108.