Szukaj

Czy istnieją kalorie o odwrotnym skutku?

Strona główna Artykuły Czy istnieją kalorie o odwrotnym skutku?

Czy istnieją kalorie o odwrotnym skutku?

Pokarm dostarcza niezbędnego zasobu energii, dzięki któremu jesteśmy w stanie wykonywać dzienne funkcje. Dzięki odpowiedniej ilości kalorii możemy poruszać się, mówić i przyswajać pokarm. Jednak zbyt duża ilość energii w naszej diecie może prowadzić do przybierania na wadze i ostatecznie doprowadzić do otyłości. W ostatnich czasach coraz większą popularnością cieszą się produkty, które rzekomo zawierają ujemne kalorie. Istnieją naprawdę produkty te, które nie tylko nie dostarczają energii, ale także umożliwiają spalanie kalorii wcześniej gromadzonych?

Spis treści

1. Czym są kalorie?

Wartość energetyczna podawana na opakowaniu produktu pozwala określić, ile kalorii on zawiera i oszacować, ile energii on dostarczy. Jest to istotne szczególnie podczas redukcji masy ciała, ale nie tylko. Umożliwia też określenie ilości pożywienia, którą można spożyć w ciągu dnia, aby dbać o zdrowie. Z punktu widzenia fizyki, kalorie to w istocie ilość ciepła, która wydziela się po strawieniu poszczególnych składników odżywczych. Wartość energetyczną można podzielić na netto i brutto. Ta pierwsza jest bardziej precyzyjna, gdyż uwzględnia energię, którą organizm może zużyć po zajściu wszystkich procesów metabolicznych. Można także spotkać się z terminem "puste kalorie", który nie oznacza pożywienia mało energetycznego, ale takiego, które dostarcza niewiele cennych witamin i składników, a dużo kalorii. Są to produkty uznawane za mniej odżywcze, potencjalnie niebezpieczne, gdyż ich regularne spożycie może prowadzić do dużego wzrostu masy ciała i niedostatecznej podaży cennych substancji.

2. Określenie kalorii ujemnych

Według koncepcji kalorii ujemnych, istnieje unikalna grupa produktów, które po spożyciu przez ludzkie ciało umożliwiają wykorzystanie większej ilości energii niż te, które same produkty dostarczają. Tym samym można spalić nie tylko kalorie z danego produktu, ale także te nadmiarowe. Zwolennicy diety kalorii ujemnych twierdzą, że jest to doskonała metoda na redukcję nadwagi. Co więcej, jest ona bardzo prosta i przyjemna, ponieważ w celu spalania nadmiaru energii wystarczy jedynie zwiększyć spożywanie produktów z tej wyjątkowej listy.

3. Produkty o ewentualnie ujemnej przewadze kalorycznej

Do najbardziej popularnych produktów, które mogą potencjalnie przyczynić się do spalenia większej ilości energii, niż same dostarczają, należą: - seler korzeniowy, - sałaty, - ogórki, - arbuzy, - grejpfruty, - pomidory. Te produkty mają wysoki poziom wody i bardzo niski poziom tłuszczu, co sprawia, że ich wartość kaloryczna jest niezwykle niska, ale nie jest równa zero. Każdy z wymienionych produktów dostarcza pewną ilość kalorii, nie przekraczającą jednak 40 kcal/100 g.

4. Negatywne kalorie z perspektywy naukowców

Teoria dotycząca negatywnych kalorii przyciągnęła zainteresowanie nie tylko osób cierpiących na nadwagę, ale również środowiska naukowego. Koncepcja ta wydaje się być trochę nierealistyczna, więc naukowcy zdecydowali się ją przebadać. K. M. Buddemeyer i współpracownicy wykorzystali seler jako przykład produktu zawierającego rzekomo negatywne kalorie. Warzywo to jest wysoko kaloryczne i zawiera dużo wody, co czyni je dobrym przykładem. Badanie przeprowadzono na jaszczurkach z gatunku agama brodata (Pogona vitticeps), których procesy trawienia, wchłaniania i przyswajania są podobne do tych u ludzi. Naukowcy uznali, że przeprowadzenie tego badania na ludziach byłoby zbyt trudne, dlatego wybrano jaszczurki, które są łatwiejsze do kontrolowania w warunkach laboratoryjnych.

5. Produkty pozbawione kalorii

Produkty oznaczone jako "pozbawione kalorii" powinny zawierać mniej niż 5 kcal w jednej porcji. W wielu przypadkach ich składnikami są substancje, które nie są metabolizowane przez organizm, dzięki czemu nie dostarczają żadnych kalorii lub ich nieznacznej ilości. Niemniej, naukowcy nie przeprowadzili jeszcze wystarczających badań, które potwierdziłyby ich szkodliwy wpływ na organizm. Jedynym wyjątkiem jest woda, która może zwiększać termogenezę pokarmową pomiędzy posiłkami i metabolizm. Jednakże, zmiany zaobserwowane w badaniach (C. M. Brown i wsp., 2006) są tak nieznaczne, że trudno potwierdzić, że woda faktycznie wspiera proces redukcji wagi. Zwykle zwiększa liczbę spalonych kalorii maksymalnie o 24-60 w przypadku surowej diety.

6. Teoria kalorii ujemnych - kolejny mityczny mit

Teoria kalorii ujemnych, choć bardzo fascynująca, nie została potwierdzona przez żadne badania naukowe, więc nie może być stosowana w celu redukcji masy ciała. Produkty teoretycznie nie dostarczające kalorii, ale zamiast tego pomagające w ich spalaniu, są niezwykle cennymi składnikami diety ze względu na ich niską wartość energetyczną i wysoką zawartość błonnika. Ponadto są one źródłem wielu innych składników odżywczych, takich jak witaminy i minerały. Zamiast polegania na magicznych metodach, warto zadbać o odpowiedni deficyt energetyczny w diecie, dzięki któremu redukcja masy ciała może być osiągana nawet przy spożywaniu ulubionych przekąsek i potraw. Nie należy też zapominać o regularnej aktywności fizycznej, która zwiększa zapotrzebowanie energetyczne organizmu. Dobrą praktyką jest także picie wody, nie ze względu na jej rzekome spalanie kalorii, ale dlatego, że odgrywa ona kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie.
Zródło

Boschmann M., Water-induced thermogenesis, „The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism” 2003, 88(12), 6015–6019.
Brown C.M., Dulloo A.G., Montani J., Water-Induced Thermogenesis Reconsidered: The Effects of Osmolality and Water Temperature on Energy Expenditure after Drinking, „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” 2006, 91(9), 3598–3602.
Buddemeyer K.M., Alexander A.E., Secor S.M., Negative calorie foods: An empirical examination of what is fact or fiction, biorxiv.org/content/10.1101/586958v1 (6.10.2021).
Clegg M.E., Cooper C., Exploring the myth: Does eating celery result in a negative energy balance?, „Proceedings of the Nutrition Society” 2012, 71(OCE3), E217.
Płazowska I., Ujemne kalorie. Prawda, ziarno prawdy czy mit?, dietetycy.org.pl/ujemne-kalorie/ (6.10.2021).
Kudełka W., Jachna D., Charakterystyka żywności o obniżonej wartości energetycznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2009, 834, 69–96.
Olchowy K., Wartość energetyczna posiłków – czym jest i jak ją obliczyć?, zywienie.abczdrowie.pl/wartosc-energetyczna, (6.10.2021).
Tinslay G., Do Negative-Calorie Foods Exist? Facts vs Fiction, healthline.com/nutrition/negative-calorie-foods#fact-vs-fiction (6.10.2021).